Ubuntu टर्मिनल शर्टकटहरूको पूर्ण गाइड – दक्षता बढाउनुहोस्!

1. परिचय

Ubuntu प्रयोग गर्दा, टर्मिनलमा काम गर्नु अपरिहार्य हुन्छ। विशेष गरी विकासकर्ता र सर्वर प्रशासकहरूका लागि, टर्मिनलको सञ्चालनलाई कुशल बनाउनु अत्यन्त महत्वपूर्ण छ।«Ubuntu टर्मिनल शर्टकट»लाई प्रयोग गरेर, कमान्ड इनपुटको झन्झट बचाउन सकिन्छ र कामको गतिलाई उल्लेखनीय रूपमा बढाउन सकिन्छ।

यो लेखमा, नौसिखियाहरूका लागि आधारभूत सञ्चालनदेखि उन्नत प्रयोगकर्ताहरूका लागि उन्नत शर्टकटहरूसम्मलाईव्यावहारिक व्याख्यासँग प्रस्तुत गर्दछ।
यसबाहेक,अनुकूलन विधि र प्रयोग मामिलाहरूबारे पनि छुन्छ, जसले टर्मिनललाई थप आरामदायक रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।

यो लेखबाट प्राप्त गर्न सकिने कुराहरू

• Ubuntu टर्मिनलका आधारभूत शर्टकटहरू
• मध्यवर्ती र उन्नत प्रयोगकर्ताहरूका लागि सुविधाजनक समय बचाउने प्रविधिहरू
• शर्टकटहरूको अनुकूलन विधि
• वास्तविक प्रयोग परिदृश्यहरू

शर्टकटहरू सिक्नुका फाइदाहरू

• इनपुट कार्यको कुशलता：कर्सर स्थानान्तरण वा इतिहास खोजीलाई छिटो गर्न सकिन्छ
• कमान्ड सञ्चालनको अनुकूलन：बारम्बार प्रयोग हुने कमान्डहरूलाई तुरुन्तै निष्पादन गर्न सकिन्छ
• कार्यभारको कमी：माउस सञ्चालन घटाएर, किबोर्ड मात्रले सञ्चालन सम्भव बनाउन सकिन्छ

अब, Ubuntu टर्मिनलका शर्टकटहरू सिकौँ।

2. आधारभूत Ubuntu टर्मिनल शर्टकटहरू (सुरुका लागि)

यदि तपाईंले टर्मिनल प्रयोग गर्न सुरु गर्नुभएको छ भने, पहिले आधारभूत शर्टकटहरू याद गर्नुहोस्।
निम्न शर्टकटहरू दैनिक कार्यमा बारम्बार प्रयोग हुने भएकाले, तुरुन्तै सिक्नु सुविधाजनक हुन्छ।

कर्सर स्थानान्तरणका शर्टकटहरू

टर्मिनलमा पाठ सम्पादन गर्दा कर्सरलाई छिटो स्थानान्तरण गर्न सकिने शर्टकटहरू प्रस्तुत गर्दछौं।

पाठ सम्पादनका शर्टकटहरू

पाठलाई छिटो मेट्न वा सम्पादन गर्न सकिने शर्टकटहरू प्रस्तुत गर्दछौं।

कमान्ड इतिहासको सञ्चालन

टर्मिनलमा विगतमा 입력 गरिएका कमान्डहरूको इतिहासलाई सन्दर्भ गर्दै कार्यलाई कुशल बनाउन सकिन्छ।

स्क्रिन सञ्चालनका शर्टकटहरू

टर्मिनलको स्क्रिनलाई सुगम रूपमा सञ्चालन गर्नका लागि शर्टकटहरू हुन्।

3.Ubuntu टर्मिनल सञ्चालनलाई तीव्र गर्नुहोस्! मध्यवर्ती प्रयोगकर्ताहरूका लागि शर्टकट

आधारभूत शर्टकटहरूसँग अभ्यस्त भएपछि, थप उन्नत सञ्चालनहरूमा चुनौती दिनुहोस्।
विशेष गरी, प्रक्रिया व्यवस्थापन वा स्क्रिन सञ्चालनका शर्टकटहरू सम्झनाले टर्मिनललाई थप सहज रूपमा सञ्चालन गर्न सकिन्छ।

प्रक्रिया व्यवस्थापनका शर्टकटहरू

Ubuntu को टर्मिनलमा, प्रक्रियाको नियन्त्रण महत्वपूर्ण छ। निम्न शर्टकटहरूको उपयोग गर्दा, कार्य व्यवस्थापन सजिलो हुन्छ।

कपी र पेस्ट

टर्मिनल भित्रको कपी र पेस्ट सामान्य किबोर्ड शर्टकटभन्दा फरक हुन्छ।

यी शर्टकटहरूको उपयोग गर्दा, टर्मिनल भित्रको कार्य थप सहज हुन्छ।

4. उन्नत प्रयोगकर्ताहरूका लागि Ubuntu टर्मिनल शर्टकटहरू (कार्य दक्षता वृद्धि)

आधारभूत शर्टकटहरू र मध्यवर्ती स्तरका सञ्चालनहरू सिकेपछि,थप उन्नत शर्टकटहरू प्रयोग गरेर टर्मिनल कार्यलाई अति तीव्र बनाऔं।
विशेष गरी,शब्द एकाइमा सरेको, ठूलो–सानो अक्षर रूपान्तरण, टर्मिनलको सत्र व्यवस्थापनआदि सिकेर, कार्यलाई अझ सुगम रूपमा अगाडि बढाउन सकिन्छ।

उन्नत पाठ सम्पादन शर्टकटहरू

सामान्य कर्सर सरेको भन्दा छिटो सम्पादन गर्न सकिने, उन्नत प्रयोगकर्ताहरूका लागि शर्टकटहरू हुन्।

टर्मिनल सत्र व्यवस्थापन (बहुविध खिड्कीहरूको प्रयोग)

एकभन्दा बढी टर्मिनल खिड्कीहरू ह्यान्डल गर्दा, शर्टकटहरू प्रयोग गरेर स्क्रिनलाई सुगम रूपमा स्विच गर्न सकिन्छ।

पृष्ठभूमिमा प्रक्रिया व्यवस्थापन

उन्नत प्रयोगकर्ता भएपछि, टर्मिनलमा एकभन्दा बढी प्रक्रियाहरूलाई समानान्तर रूपमा चलाउने अवसरहरू बढ्छन्।
निम्न शर्टकटहरू प्रयोग गरेर,प्रक्रियाको व्यवस्थापन सुगमहुन्छ।

5. युभुन्टु टर्मिनलका शर्टकटहरूलाई कस्टमाइज गर्ने तरिका

युभुन्टुको टर्मिनलमा धेरै सुविधाजनक शर्टकटहरू तयार छन्, तरआफ्नो प्रयोग अनुसार कस्टमाइज गरेर, थप कुशल कार्य वातावरण निर्माण गर्न सकिन्छ।
यो सेक्सनमा,एलाइास (alias) को सेटिङ र .bashrc·.inputrc को कस्टमाइज गर्ने तरिकालाई व्याख्या गर्दछौं।

एलाइास (alias) लाई प्रयोग गरेर कमान्डहरूलाई छोटो बनाउनुहोस्

बारम्बार प्रयोग हुने कमान्डहरूलाई छोटो बनाउन सकिने«एलाइास (alias)»सेट गर्दा, इनपुटको झन्झट कम गर्न सकिन्छ।

एलाइासको आधारभूत

एलाइास भनेकोनिश्चित कमान्डलाई छोटो रूपमा कल गर्न सकिने सेटिङहो।
उदाहरणका लागि, तलको जस्तोls -laलाईllमा छोटो बनाउन सकिन्छ।

alias ll='ls -la'

यो कमान्डलाई टर्मिनलमा चलाउँदा, त्योसेशनको अवधिमा मात्र प्रभावीहुन्छ।

एलाइासलाई स्थायी रूपमा सेट गर्ने तरिका

सेशन समाप्त भए पनि एलाइासलाई प्रभावी बनाउन,~/.bashrcवा~/.zshrcमा वर्णन गर्नुहोस्।

1. .bashrc (वा .zshrc) लाई सम्पादन गर्नुहोस्:

   nano ~/.bashrc   # Bash प्रयोग गर्दा
   nano ~/.zshrc    # Zsh प्रयोग गर्दा

2. फाइलको अन्तिममा एलाइास थप्नुहोस्:

   alias ll='ls -la'
   alias cls='clear'
   alias grep='grep --color=auto'
   alias gs='git status'

3. सेटिङलाई प्रतिबिम्बित गर्नुहोस्:

   source ~/.bashrc   # वा source ~/.zshrc

💡टिप्स

• grep को रंगीन प्रदर्शनलाई alias grep='grep --color=auto' ले सेट गर्दा, दृश्यता सुधार हुन्छ।
• gs='git status' जस्तै Git अपरेसनलाई छोटो बनाउँदा, विकास कार्य सहज हुन्छ।

.bashrc लाई सम्पादन गरेर कस्टमाइज गर्नुहोस्

~/.bashrcभनेकोBash (डिफल्ट शेल) सुरु हुँदा पढिने सेटिङ फाइलहो।
यो फाइललाई सम्पादन गरेर, टर्मिनलको व्यवहारलाई स्वतन्त्र रूपमा कस्टमाइज गर्न सकिन्छ।

कस्टमाइज उदाहरण १: टर्मिनल सुरु हुँदा सन्देश प्रदर्शन

टर्मिनल खोलेको बेला, कस्टम सन्देश प्रदर्शन गर्न,~/.bashrcमा तलको थप्नुहोस्।

echo "Welcome to Ubuntu Terminal! आज पनि मेहनत गरौं！"

कस्टमाइज उदाहरण २: निश्चित डाइरेक्टरीमा स्वत: सार्नुहोस्

टर्मिनल खोलेको बेला, निश्चित डाइरेक्टरीमा स्वत: सार्ने सेटिङ थप्न सकिन्छ।

cd ~/projects

💡टिप्स

• डेभलपरहरूका लागि ~/projects जस्ता कार्य डाइरेक्टरीमा स्वत: सार्नु सुविधाजनक हुन्छ।
• clear लाई .bashrc को अन्तिममा थप्दा, टर्मिनल सुरु हुँदा स्क्रिन क्लियर हुन्छ र सफा अवस्थामा कार्य सुरु गर्न सकिन्छ।

.inputrc लाई सम्पादन गरेर कीबाइन्ड परिवर्तन गर्नुहोस्

Bash को की असाइनमेन्ट परिवर्तन गर्न,~/.inputrcलाई सम्पादन गर्नुहोस्।

कस्टमाइज उदाहरण १: Ctrl + T ले ls -la चलाउनुहोस्

तलको सेटिङलाई~/.inputrcमा थप्दा,Ctrl + Tलेls -laचलाउन सकिन्छ।

"C-t": "ls -la
"

सेटिङलाई प्रतिबिम्बित गर्न:

bind -f ~/.inputrc

कस्टमाइज उदाहरण २: इतिहास खोजको व्यवहार परिवर्तन

सामान्यतया,Ctrl + Rले इतिहास खोज गर्दा, विगतका कमान्डहरू एक-एक अक्षरमा इनपुट हुन्छन्।
तलकोलाई~/.inputrcमा थप्दा, खोज परिणाम एकैचोटि इनपुट हुन्छ।

"e[A": history-search-backward
"e[B": history-search-forward

💡टिप्स

• history-search-backward सेट गर्दा, एक अक्षर इनपुट गरेर मात्र इतिहास खोज सम्भव हुन्छ।
• Ctrl + T जस्ता कीहरूलाई कस्टमाइज गरेर, आफ्नो मनपर्ने शर्टकटहरू निर्माण गर्न सकिन्छ।

6.【प्रयोगका उदाहरणहरू】पेशेवरहरूले पनि अभ्यास गर्ने टर्मिनल समय-बचत कार्यप्रवाह

Ubuntu को टर्मिनललाई कुशलतापूर्वक सञ्चालन गर्नका लागि शर्टकटहरू वा कस्टमाइजेसन विधिहरू सिकेपछि,वास्तविक कार्यप्रवाहमा कसरी समावेश गर्ने भन्ने महत्वपूर्णछ।
यहाँ,डेभलपरहरू, सर्भर प्रशासकहरू र सामान्य प्रयोगकर्ताहरूका लागि प्रयोगका उदाहरणहरूप्रस्तुत गर्दछौं।

डेभलपरहरूका लागि: Git मा कामलाई अति-द्रुत बनाउनुहोस्

डेभलपरहरूका लागि,Git सञ्चालनको कुशलतामहत्वपूर्ण छ। टर्मिनल शर्टकटहरू प्रयोग गर्दा, कामको गति बढ्छ।

Git कार्यप्रवाहको शर्टकट प्रयोग

Git को इतिहासलाई कुशलतापूर्वक खोज्नुहोस्

इतिहास खोज प्रयोग गर्दा, विगतमा सञ्चालित Git कमान्डहरूलाई तुरुन्तै बोलाउन सकिन्छ।

Ctrl + R → "git" टाइप गर्नुहोस्

💡बिन्दुहरू

• Ctrl + R ले इतिहास खोज गर्दा, लामो Git कमान्डहरूलाई हरेक पटक टाइप गर्ने झन्झट बचत हुन्छ।
• alias प्रयोग गर्दा, लामो Git कमान्डहरूलाई छोट्याउन सकिन्छ।

सर्भर प्रशासकहरूका लागि: SSH र लग व्यवस्थापनको अनुकूलन

रिमोट सर्भर व्यवस्थापन गर्दा, टर्मिनलको कुशल प्रयोग महत्वपूर्ण छ।

SSH जडानको शर्टकट

हरेक पटक सर्भरको IP टाइप गर्ने झन्झटिलो हुन्छ, त्यसैले~/.ssh/configमा सेटिङ थपेर सजिलै पहुँच गर्न सकिन्छ।

Host myserver
    HostName 192.168.1.100
    User ubuntu
    IdentityFile ~/.ssh/id_rsa

यसले, निम्न कमान्डबाट SSH जडान सम्भव हुन्छ:

ssh myserver

💡बिन्दुहरू

• सर्भर नामलाई छोट्याएर इनपुट बोझ कम गर्नुहोस्।
• Ctrl + Shift + T ले नयाँ ट्याब खोलेर, धेरै सर्भरहरूलाई एकैसाथ व्यवस्थापन गर्नुहोस्।

लग व्यवस्थापनलाई सरलीकरण गर्नुहोस्

सर्भरको लगलाई रियल-टाइममा जाँच गर्नtail -fप्रयोग गर्नुहोस्।

alias logs='tail -f /var/log/syslog'

यसले, निम्न कमान्डबाट मात्र लग निगरानी गर्न सकिन्छ:

logs

💡बिन्दुहरू

• logs जस्ता एलियास सेट गर्दा, हरेक पटक पूर्ण कमान्ड टाइप गर्ने आवश्यकता पर्दैन।

सामान्य प्रयोगकर्ताहरूका लागि: टर्मिनल कामलाई आरामदायी बनाउनुहोस्

सामान्य प्रयोगकर्ताहरूले पनि टर्मिनल प्रयोग गर्ने अवसर धेरै हुन्छ। निम्न शर्टकटहरू प्रयोग गर्दा, काम सहज हुन्छ।

फाइल व्यवस्थापनलाई कुशल बनाउनुहोस्

प्राय: प्रयोग हुने डाइरेक्टरीमा सजिलो पहुँच

cdकमान्डलाई छोट्याएर, बारम्बार पहुँच हुने डाइरेक्टरीहरूमा सजिलै सर्न सकिन्छ।

alias docs='cd ~/Documents'
alias dl='cd ~/Downloads'

यसले, निम्नानुसार टाइप गरेर मात्र डाइरेक्टरीमा सर्न सकिन्छ:

docs
dl

💡बिन्दुहरू

• alias प्रयोग गर्दा, डाइरेक्टरी सर्न एक कमान्डमा सम्भव हुन्छ।
• Ctrl + L ले स्क्रिन क्लियर गरेर दृश्यता कायम राख्नुहोस्।

7.FAQ（सामान्य प्रश्नहरू）

Ubuntu टर्मिनलका शर्टकटहरू वा उपयोगका विधिहरू बारे,सामान्य प्रश्नहरू र तिनका उत्तरहरूलाई संक्षेपमा प्रस्तुत गरिएको छ।
टर्मिनल प्रयोग गर्दा “शर्टकटहरू काम गर्दैनन्” “अपेक्षित रूपमा काम गर्दैन” जस्ता समस्याहरू सामना गर्न सकिन्छ।
यहाँ,बारम्बार सोधिने शंकाहरूको कारण र समाधानहरू विस्तृत रूपमा व्याख्यागरिन्छ।

Q1. Ubuntu टर्मिनलका शर्टकटहरू किन काम गर्दैनन्?

सम्भावित कारणहरू

1. भिन्न शेल प्रयोग गरिएको छ

• Ubuntu को डिफल्ट शेल bash हो, तर zsh वा fish प्रयोग गर्दा डिफल्ट शर्टकटहरू फरक हुन सक्छन्।

1. टर्मिनलको किबाइन्डिङ सेटिङ परिवर्तन गरिएको छ

• ~/.inputrc आदि मार्फत कस्टमाइज गर्दा विशिष्ट शर्टकटहरू निष्क्रिय हुन सक्छन्।

1. Ctrl + S ले इनपुट फ्रिज भएको छ

• गल्तीले Ctrl + S थिच्दा टर्मिनलको इनपुट रोकिन सक्छ।
• समाधान → Ctrl + Q थिच्दा इनपुट पुन: सुरु हुन्छ।

समाधानहरू

• शेलको प्रकार जाँच गर्नुहोस्:

  echo $SHELL

bashनभएमा,bashमा परिवर्तन गर्दा समस्या समाधान हुन सक्छ।

  chsh -s /bin/bash

• .inputrc मा निम्नलाई थपेर डिफल्ट शर्टकटहरू रिसेट गर्नुहोस्:

  set editing-mode emacs
  set keymap emacs

• सेटिङ रिलोड गर्नुहोस्:

  source ~/.inputrc

Q2. Ubuntu टर्मिनलमा “कपी र पेस्ट” का शर्टकटहरू काम गर्दैनन्

कारण

• Ctrl + C वा Ctrl + V टर्मिनलभित्र अन्य उद्देश्यहरू (प्रोसेसको जबरजस्ती समाप्ति वा पेस्ट) का लागि प्रयोग हुने भएकाले, सामान्य कपी र पेस्ट शर्टकटहरूभन्दा फरक हुन्छन्।

समाधान

टर्मिनलभित्र कपी र पेस्टका लागि निम्न शर्टकटहरू प्रयोग गर्नुहोस्।

💡टिप

• Ubuntu टर्मिनलमा Shift कुञ्जीलाई थपेर सामान्य कपी र पेस्ट सम्भव हुन्छ।

Q3. शर्टकटहरूलाई कस्टमाइज कसरी गर्ने?

विधि 1: .bashrc सम्पादन गर्नुहोस्

शर्टकटहरू कस्टमाइज गर्न.bashrcमा वर्णन गरेर सम्भव छ।

उदाहरणका लागि,Ctrl + Tलेls -laकार्यान्वयन गर्ने शर्टकट थप्न:

bind '"C-t": "ls -la\n"'

सेटिङ प्रतिबिम्बित गर्न:

source ~/.bashrc

विधि 2: एलियास प्रयोग गर्नुहोस्

कमाण्ड छोटो बनाउन एलियास सेटिङ सुविधाजनक हुन्छ।

alias ll='ls -la'
alias gs='git status'
alias ..='cd ..'

सेटिङ स्थायी बनाउन.bashrcवा.zshrcमा वर्णन गर्नुहोस् र निम्न कार्यान्वयन गर्नुहोस्:

source ~/.bashrc

Q4. WSL (Windows Subsystem for Linux) मा पनि शर्टकटहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ?

WSL (Windows Subsystem for Linux) मा पनि धेरै शर्टकटहरू जसरी नै प्रयोग गर्न सकिन्छ।
तर, केही कुञ्जीहरूWindows को सेटिङ वा WSL को संस्करण अनुसार प्रभावितहुन सक्छन्।

WSL मा मुख्य भिन्नताहरू

💡समाधान

• Windows Terminal को “सेटिङ” → “शर्टकट कुञ्जी” को वस्तुमा परिवर्तन सम्भव।
• WSL को टर्मिनल सेटिङ कस्टमाइज गर्दा ~/.bashrc सम्पादन गर्नुहोस्।

Q5. टर्मिनलका शर्टकटहरूलाई निष्क्रिय बनाउन चाहनुहुन्छ

केही शर्टकटहरू अनावश्यक भएमा,bindकमाण्ड प्रयोग गरेर निष्क्रिय बनाउन सकिन्छ।

उदाहरण: Ctrl + S को निष्क्रियता

stty -ixon

यसलेCtrl + Sद्वारा इनपुट रोक्ने कार्यक्षमता निष्क्रिय बनाउँछ।

💡टिप

• सेटिङ स्थायी बनाउन .bashrc मा थप्नुहोस्।

  echo "stty -ixon" >> ~/.bashrc
  source ~/.bashrc

Q6. टर्मिनलको फन्ट वा रङ परिवर्तन कसरी गर्ने?

विधि 1: GNOME Terminal को सेटिङ

1. Ctrl + Shift + P थिचेर सेटिङ खोल्नुहोस्।
2. “प्रोफाइल” → “फन्ट र रङ” छान्नुहोस्।
3. मनपर्ने फन्ट वा कलर स्किम छान्नुहोस्।

विधि 2: कस्टम थिम लागू गर्नुहोस्

निम्न कमाण्डलेsolarizedआदि थिमहरू लागू गर्न सकिन्छ।

git clone https://github.com/aaron-williamson/base16-gnome-terminal.git ~/.config/base16-gnome-terminal
cd ~/.config/base16-gnome-terminal
./base16-default.dark.sh

8. सारांश

यो लेखमा, Ubuntu टर्मिनलकोसर्टकटहरू प्रयोग गर्ने विधिलाई चरणबद्ध रूपमा व्याख्या गरिएको छ।

मुख्य सर्टकटहरू

✔«आधारभूत सर्टकटहरू»：कर्सर स्थानान्तरण, पाठ सम्पादन, कमान्ड इतिहास सञ्चालन
✔«मध्यस्तरीय प्रयोगकर्ताका लागि सर्टकटहरू»：प्रक्रिया व्यवस्थापन, कपी र पेस्ट
✔«उन्नत प्रयोगकर्ताका लागि सर्टकटहरू»：उन्नत पाठ सम्पादन, टर्मिनल सत्र व्यवस्थापन, पृष्ठभूमिमा प्रक्रिया व्यवस्थापन
✔«अनुकम्पन विधि»：उपनाम सेटिङ, .bashrc, .inputrc को सम्पादन
✔«प्रयोगका उदाहरणहरू»：डेभलपरका लागि Git कार्य कुशलता, सर्भर प्रशासकका लागि SSH जडान, सामान्य प्रयोगकर्ताका लागि डाइरेक्टरी व्यवस्थापन

यी सर्टकटहरू प्रयोग गरेमा, टर्मिनल कार्य सुगम हुन्छ र कार्य समय छोटो हुन्छ।
टर्मिनलमा कार्यलाई कुशल बनाउन, कृपया यी सर्टकटहरू याद गर्नुहोस् र दैनिक कार्यमा उपयोग गर्नुहोस्।