Ubuntu मा खुला पोर्ट जाँच्ने तरिका र समस्या निवारण

1. परिचय

2. पोर्ट भनेको के हो

2.1 पोर्टको आधारभूत अवधारणा

2.2 पोर्टका प्रकार र भूमिका

1. वेल-नोउन पोर्ट (० देखि १०२३)

• विश्वव्यापी रूपमा मानकीकृत पोर्ट नम्बरहरू जसलाई व्यापक रूपमा प्रयोग हुने सेवाहरूमा आवंटित गरिएको छ।
  • उदाहरण:
  • HTTP: 80
  • HTTPS: 443
  • SSH: 22

1. दर्ता पोर्ट (१०२४ देखि ४९१५१)

• विशिष्ट एप्लिकेसन वा कम्पनीहरूले प्रयोग गर्ने पोर्टहरू हुन्।
  • उदाहरण:
  • MySQL: 3306
  • PostgreSQL: 5432

1. डाइनामिक पोर्ट (४९१५२ देखि ६५५३५)

• अस्थायी रूपमा एप्लिकेसनहरूले प्रयोग गर्ने पोर्टहरू जसलाई क्लाइन्ट पक्षको सञ्चारमा प्रायः प्रयोग गरिन्छ।

३. युबुन्टुमा पोर्ट जाँच्ने तरिका

३.१ एसएस कमान्डको प्रयोग

sudo ss -ltn

• -l: सुन्ने अवस्थामा रहेका पोर्टहरू मात्र देखाउँछ।
• -t: टीसीपी प्रोटोकल मात्र देखाउँछ।
• -n: ठेगाना र पोर्ट नम्बरहरूलाई संख्यात्मक रूपमा देखाउँछ।

State       Recv-Q Send-Q      Local Address:Port        Peer Address:Port  
LISTEN      0      128              0.0.0.0:22               0.0.0.0:*

३.२ नेटस्ट्याट कमान्डको प्रयोग

sudo netstat -ltn

Proto Recv-Q Send-Q Local Address           Foreign Address         State      
tcp        0      0 0.0.0.0:22              0.0.0.0:*               LISTEN

३.३ एलओएसएफ कमान्डको प्रयोग

sudo lsof -i :80

COMMAND   PID   USER   FD   TYPE DEVICE SIZE/OFF NODE NAME
apache2   1234  www    4u   IPv4  12345 0t0      TCP *:http (LISTEN)

३.४ एनम्याप कमान्डको प्रयोग

sudo nmap localhost

Starting Nmap 7.80 ( https://nmap.org ) at 2024-12-21 18:00 JST
Nmap scan report for localhost (127.0.0.1)
Host is up (0.00013s latency).
PORT    STATE SERVICE
22/tcp  open  ssh
80/tcp  open  http

• खुला पोर्टहरू र तिनका सेवा नामहरू सूचीबद्ध हुन्छन्।
• बाह्य सर्वरहरूको पोर्ट स्क्यान पनि सम्भव छ, तर पहिले अनुमति लिन आवश्यक छ।

4. फायरवाल सेटिङको जाँच

4.1 ufw को अवस्था जाँच्ने

sudo ufw status verbose

Status: active
Logging: on (low)
Default: deny (incoming), allow (outgoing)
New profiles: skip
To                         Action      From
--                         ------      ----
22/tcp                     ALLOW       Anywhere
80/tcp                     ALLOW       Anywhere

• Status: active：फायरवाल सक्रिय अवस्थामा छ।
• Logging: on：लग रेकर्डिङ सक्रिय छ र फायरवालको गतिविधि रेकर्ड गरिन्छ।
• Default: deny (incoming), allow (outgoing)：प्रवेश गर्ने कनेक्सनलाई डिफल्ट रूपमा अस्वीकार गरिन्छ, बाहिरिने कनेक्सनलाई अनुमति दिइन्छ।
• ALLOW：निश्चित पोर्ट वा सेवालाई अनुमति दिइएको देखाउँछ (उदाहरण: SSH र HTTP)।

sudo ufw enable

4.2 पोर्टलाई अनुमति दिने वा ब्लक गर्ने

sudo ufw allow 22/tcp

• पोर्ट २२ (SSH) मा TCP कनेक्सनलाई अनुमति दिन्छ।

sudo ufw deny 80/tcp

• पोर्ट ८० (HTTP) मा पहुँचलाई ब्लक गर्दछ।

sudo ufw allow from 192.168.1.100 to any port 22 proto tcp

• IP ठेगाना १९२.१६८.१.१०० बाट SSH कनेक्सनलाई मात्र अनुमति दिन्छ।

4.3 सेटिङ रिसेट र समीक्षा

sudo ufw reset

५. व्यावहारिक उदाहरण: विशिष्ट पोर्टको अवस्था जाँच

५.१ पोर्ट अवस्थाको जाँच

sudo ss -ltn | grep ':22'

LISTEN      0      128        0.0.0.0:22            0.0.0.0:*

• आउटपुट परिणाममा LISTEN देखाइएको छ भने, त्यो पोर्ट सुन्ने अवस्थामा छ र जडानको प्रतीक्षा गरिरहेको छ।
• 0.0.0.0 ले सबै IP ठेगानाहरूबाट जडान स्वीकार गर्ने सेटिङलाई जनाउँछ।

५.२ प्रोसेसको जाँच

sudo lsof -i :22

COMMAND   PID   USER   FD   TYPE DEVICE SIZE/OFF NODE NAME
sshd      1234  root   3u   IPv4  56789 0t0      TCP *:ssh (LISTEN)

• sshd SSH जडानहरू व्यवस्थापन गर्ने डेमन प्रोसेस हो।
• प्रोसेस ID (PID) जाँच गरेर, रोक्न वा पुन: सुरु गर्न सकिन्छ।

sudo kill 1234

५.३ समस्या निवारण उदाहरण

1. फायरवाल सेटिङ जाँच गर्नुहोस्।

sudo ufw status verbose

2. सम्बन्धित पोर्ट ब्लक भएको छ भने, अनुमति सेटिङ थप्नुहोस्।

sudo ufw allow 22/tcp

3. सेवाको अवस्था जाँच गर्नुहोस् र आवश्यक भए पुन: सुरु गर्नुहोस्।

sudo systemctl restart ssh

६. पोर्टको खोल्ने र बन्द गर्ने र सुरक्षा

६.१ अनावश्यक पोर्टहरू बन्द गर्नुहोस्

sudo ufw deny 80/tcp

६.२ पोर्ट स्क्यान उपायहरू

1. फायरवाल नियमको सुदृढीकरण:

sudo ufw default deny incoming

2. लग निगरानी:

sudo tail -f /var/log/ufw.log

3. पोर्ट स्क्यान पत्ता लगाउने उपकरणको परिचय: fail2ban जस्ता उपकरणहरू प्रयोग गरेर, अनधिकृत पहुँचलाई स्वचालित रूपमा अवरोध गर्न सकिन्छ।

7. सारांश

7.1 मुख्य बुँदाहरूको समीक्षा

• पोर्टका आधारभूत अवधारणा र प्रकारहरू पोर्ट सञ्चारको प्रवेश र निकास हो, र यसलाई वेल-नोउन पोर्ट, दर्ता पोर्ट, डाइनामिक पोर्टमा वर्गीकृत गरिन्छ।
• पोर्ट जाँच कमान्डहरूको प्रयोग विधि
• ss, netstat, lsof, nmap जस्ता कमान्डहरू प्रयोग गरेर पोर्ट अवस्था वा प्रक्रियाहरू जाँच गर्न सकिन्छ।
• फायरवालको व्यवस्थापन विधि
• ufw प्रयोग गरेर पोर्टहरूको अनुमति वा ब्लक सेट गरेर सुरक्षालाई बढाउन सकिन्छ।
• सुरक्षा उपायहरूको महत्व
• अनावश्यक पोर्टहरू बन्द गर्ने, लग निगरानी, आक्रमण उपाय उपकरणहरूको परिचयद्वारा, सुरक्षित नेटवर्क सञ्चालन कायम राखिन्छ।

7.2 भविष्यको उपयोग

FAQ: Ubuntu मा पोर्ट जाँच सम्बन्धी सामान्य प्रश्नहरू

Q1. Ubuntu मा पोर्ट खुला नभएको अवस्थामा के गर्नुपर्छ?

1. फायरवाल सेटिङ जाँच गर्नुहोस्:

sudo ufw status verbose

sudo ufw allow [पोर्ट नम्बर]/tcp

2. सम्बन्धित सेवाहरू चलिरहेको छ कि जाँच गर्नुहोस्:

sudo systemctl status [सेवा नाम]

sudo systemctl restart [सेवा नाम]

3. सेवाले सही पोर्ट प्रयोग गरिरहेको छ कि जाँच गर्नुहोस्: सेटिङ फाइल (उदाहरण: SSH को लागि /etc/ssh/sshd_config) जाँच गर्नुहोस् र उपयुक्त पोर्ट नम्बर निर्दिष्ट भएको छ कि सुनिश्चित गर्नुहोस्।

Q2. ss र netstat को भिन्नता के हो?

• ss:
• नयाँ लिनक्स प्रणालीहरूमा सिफारिस गरिएको उपकरण।
• कार्य छिटो छ र विस्तृत जानकारी देखाउन सकिन्छ।
• उदाहरण: sudo ss -ltn
• netstat:
• पुरानो उपकरण जुन प्रयोग हुँदै आएको छ तर अब गैर-सिफारिस हुँदैछ।
• पुराना लिनक्स प्रणालीहरूमा उच्च अनुकूलता।
• उदाहरण: sudo netstat -ltn

Q3. पोर्ट स्क्यान पत्ता लगाउने विधि छ?

1. फायरवाल लग जाँच गर्नुहोस्:

sudo tail -f /var/log/ufw.log

2. IDS/IPS उपकरणहरू स्थापना गर्नुहोस्:

• fail2ban वा Snort जस्ता उपकरणहरू प्रयोग गरेर, अनधिकृत कनेक्सनहरूलाई स्वचालित रूपमा ब्लक गर्ने सेटिङ गर्नुहोस्।

2. nmap ले आफ्नो सर्वर स्क्यान गर्नुहोस्:

sudo nmap localhost

Q4. कुनै विशेष पोर्ट प्रयोग गर्ने प्रक्रिया कसरी जाँच गर्ने?

sudo lsof -i :[पोर्ट नम्बर]

sudo lsof -i :80

COMMAND   PID   USER   FD   TYPE DEVICE SIZE/OFF NODE NAME
apache2   1234  www    4u   IPv4  12345 0t0      TCP *:http (LISTEN)

Q5. ufw प्रयोग गरेर विशेष IP ठेगानालाई मात्र अनुमति दिने विधि के हो?

sudo ufw allow from [IP ठेगाना] to any port [पोर्ट नम्बर] proto tcp

sudo ufw allow from 192.168.1.100 to any port 22 proto tcp

Q6. पोर्ट नम्बर परिवर्तन गर्न चाहनुहुन्छ भने के गर्ने?

1. सेटिङ फाइल सम्पादन गर्नुहोस्：

sudo nano /etc/ssh/sshd_config

2. Port सेटिङ खोज्नुहोस् र नयाँ पोर्ट नम्बर सेट गर्नुहोस्：

Port 2222

3. SSH सेवालाई पुन: सुरु गर्नुहोस्：

sudo systemctl restart ssh

4. नयाँ पोर्टलाई फायरवालमा अनुमति दिनुहोस्：

sudo ufw allow 2222/tcp

Q7. धेरै पोर्टहरूलाई एकैचोटि अनुमति दिन सकिन्छ?

1. विशेष दायरा अनुमति दिनका लागि：

sudo ufw allow 1000:2000/tcp

2. व्यक्तिगत रूपमा अनुमति दिनका लागि：

sudo ufw allow 22/tcp
sudo ufw allow 80/tcp