ओपन सोर्सको शक्ति उपयोग गर्ने तरिका ― Ubuntu को संसारमा स्वागत छ

Ubuntu मा IP ठेगाना सेट गर्ने तरिका | शुरुआती गाइड [गतिशील-स्थिर]

नेटवर्क सेटिङ
目次

१. परिचय

Ubuntu मा IP ठेगाना सेटिङ्गले नेटवर्कको स्थिरता र प्रदर्शन सुधार्नका लागि महत्वपूर्ण प्रक्रिया हो। विशेष गरी, सर्भर वा विशिष्ट नेटवर्क वातावरणमा प्रयोग गर्दा, उचित IP ठेगानाको व्यवस्थापन अपरिहार्य छ। यो गाइडमा, Ubuntu मा IP ठेगाना जाँच्ने तरिकाबाट डाइनामिक र स्थिर सेटिङ्गसम्म, शुरुआतीहरूका लागि पनि सजिलै बुझिने गरी चरणबद्ध रूपमा व्याख्या गरिएको छ। IP ठेगानाको सेटिङ्गलाई राम्रोसँग बुझौं र Ubuntu को नेटवर्क वातावरण तयार गरौं।

२. IP ठेगानाको आधारभूत ज्ञान

IP ठेगाना इन्टरनेट वा LAN (स्थानीय क्षेत्र नेटवर्क) मा उपकरणहरूबीच सञ्चार गर्दा प्रयोग गरिने अद्वितीय ठेगाना हो। इन्टरनेट समावेश नेटवर्कमा डाटाको प्रेषण र प्राप्ति गर्नका लागि महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दछ। IP ठेगानामा IPv4 र IPv6 दुई प्रकार छन्।

IPv4 र IPv6 को भिन्नता

  • IPv4: ३२ बिटको ठेगाना हो, सामान्यतया “१९२.१६८.१.१” जस्तै दशमलव संख्यामा व्यक्त गरिन्छ। IPv4 लामो समयदेखि इन्टरनेटको मानक ठेगाना को रूपमा प्रयोग हुँदै आएको छ तर ठेगाना संख्या अभाव भएकोले, अहिले IPv6 तर्फ संक्रमण भइरहेको छ।
  • IPv6: १२८ बिटको ठेगाना हो, “२००१:०db८:८५a३:००००:००००:८a२e:०३७०:७३३४” जस्तै लेखिन्छ, ठेगाना संख्या धेरै भएकोले भविष्यमा अभाव हुने सम्भावना कम छ।
यो गाइडमा, मुख्यतया IPv4 केन्द्रित Ubuntu मा IP ठेगाना सेटिङ विधि व्याख्या गर्दछ।

३. Ubuntu मा IP ठेगाना जाँच्ने विधि

IP ठेगाना सेटअप गर्नु अघि, पहिले हालको IP ठेगाना जाँचौं। Ubuntu मा, कमान्ड लाइन वा GUI दुवैबाट IP ठेगाना जाँच्न सकिन्छ।

टर्मिनल प्रयोग गरेर जाँच्ने विधि

टर्मिनलमा निम्न कमान्ड 입력 गर्दा, नेटवर्क इन्टरफेस र IP ठेगानाको जानकारी देखाइन्छ।
ip address
यो कमान्ड चलाउँदा, प्रत्येक इन्टरफेस (उदाहरण: eth0, wlan0) लाई असाइन गरिएको IP ठेगाना सूचीमा देखाइन्छ। यहाँ जाँचिएको जानकारी सेटिङ र ट्रबलशुटिङमा पनि उपयोगी हुन्छ।

GUI प्रयोग गरेर जाँच्ने विधि

GUI मा जाँच्ने विधि निम्नानुसार छ।
  1. स्क्रिन दायाँ माथिको नेटवर्क आइकन क्लिक गर्नुहोस् र «सेटिङ्स» छान्नुहोस्।
  2. «नेटवर्क» मेनुबाट, हाल जोडिएको नेटवर्क छान्नुहोस् र «विवरण» क्लिक गर्नुहोस्।
  3. IP ठेगाना, सबनेट मास्क, गेटवे आदि विवरण जानकारी देखाइन्छ।
यो विधि शुरुआतीहरूले पनि सजिलै IP ठेगाना जाँच्न सक्छन् भनेर सिफारिस गरिन्छ।

४. गतिशील IP ठेगानाको सेटिङ (DHCP)

Ubuntu मा, पूर्वनिर्धारित रूपमा DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) प्रयोग गरेर गतिशील IP ठेगाना आवंटन गरिन्छ। यो सेटिङ विधिबारे व्याख्या गर्दछौं।

netplan प्रयोग गरेर सेटिङ प्रक्रिया

Ubuntu १८.०४ वा त्यसपछिका संस्करणहरूमा, नेटवर्क सेटिङका लागि netplan परिचय गरिएको छ। सेटिङ फाइललाई निम्न चरणहरू अनुसार सम्पादन गरेर गतिशील IP ठेगानाको सेटिङ गर्न सकिन्छ।
  1. सेटिङ फाइलको स्थान जाँच गर्नुहोस्। सामान्यतया, /etc/netplan/01-netcfg.yaml जस्ता फाइलहरू प्रयोग गरिन्छन्।
  2. निम्नानुसार netplan फाइल सम्पादन गर्नुहोस्।
   network:
     version: 2
     ethernets:
       eth0:
         dhcp4: true
  1. सेटिङ लागू गर्नुहोस्।
   sudo netplan apply

सेटिङ फाइलको स्थान र सम्पादन विधि

सेटिङ फाइल /etc/netplan/ डाइरेक्टरी भित्र बचत गरिएको छ। सम्पादन गर्दा, अवश्य बैकअप बनाएर गर्नुहोस्। सेटिङ लागू गर्दा त्रुटि सन्देश देखिएमा, सेटिङ सामग्री पुन: जाँच गर्नुहोस्।

5. स्थिर IP ठेगानाको सेटिङ

गतिशील IP ठेगाना होइन, विशेष IP ठेगाना सधैं प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने, स्थिर IP ठेगाना सेट गर्नुहोस्।

netplan प्रयोग गरेर सेटिङ प्रक्रिया

  1. सेटिङ फाइललाई निम्न सामग्रीमा सम्पादन गर्नुहोस्।
   network:
     version: 2
     ethernets:
       eth0:
         dhcp4: no
         addresses:
           - 192.168.1.100/24
         gateway4: 192.168.1.1
         nameservers:
           addresses: [8.8.8.8, 8.8.4.4]
  1. सेटिङ बचत गर्नुहोस् र netplan apply ले लागू गर्नुहोस्।
  2. यसले निर्दिष्ट स्थिर IP ठेगाना आवंटन हुनेछ।

GUI प्रयोग गरेर सेटिङ प्रक्रिया

GUI प्रयोग गर्दा, नेटवर्क सेटिङ स्क्रिनबाट “म्यानुअल” सेटिङ छान्नुहोस्, र IP ठेगाना, गेटवे, DNS सर्भरलाई प्रत्यक्ष रूपमा प्रविष्ट गर्नुहोस्।

6. सेटिङ परिवर्तन गर्दा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू

IP ठेगाना सेटिङ परिवर्तन गर्दा, केही ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू छन्।

सेटिङ फाइलको ब्याकअप

सेटिङ फाइल सम्पादन गर्नुअघि, अवश्य नै ब्याकअप लिन सिफारिस गरिन्छ। यो सेटिङ गल्तीबाट नेटवर्क कनेक्सनको समस्या रोक्नका लागि हो।

सेटिङ लागू गरे पछिको नेटवर्क कनेक्सन जाँच

सेटिङ लागू गरेपछि, फेरि ip address कमान्ड प्रयोग गरेर नयाँ IP ठेगाना प्रतिबिम्बित भएको छ कि जाँच गरौं। कनेक्सन विच्छेद भएमा, सेटिङ सामग्रीमा त्रुटि छैन भनेर पुन: जाँच गर्नुहोस्।

सेटिङ गल्तीबाट कनेक्सन खराबी हुँदा समाधान विधि

सेटिङ गल्ती कारणले कनेक्सन खराबी भएमा, ब्याकअप गरिएको फाइलमा फर्केर netplan apply कमान्ड प्रयोग गरेर पुन: लागू गर्नुहोस्। साथै, journalctl प्रयोग गरेर त्रुटि सन्देश जाँच गरेर समस्या समाधानको संकेत प्राप्त गर्न सकिन्छ।

7. सामान्य प्रश्नहरू (FAQ)

सेटिङहरू लागू नहुने अवस्थामा समाधान विधि

netplan apply ले सेटिङहरू लागू नगरेमा, फाइलको इन्डेन्टेसन वा syntax मा त्रुटि छैन भनेर जाँच गर्नुहोस्।

netplan को त्रुटि समाधान विधि

sudo journalctl -xe प्रयोग गरेर त्रुटि लग जाँच गरेर, त्रुटिको विवरण बुझ्न सकिन्छ। विशेष गरी, YAML को ढाँचा गल्ती सामान्य त्रुटि कारण हो।

एकभन्दा बढी नेटवर्क इन्टरफेस भएका अवस्थामा सेटिङ विधि

एकभन्दा बढी इन्टरफेसहरूमा फरक सेटिङ लागू गर्न चाहनुहुन्छ भने, प्रत्येक इन्टरफेसका लागि सेटिङहरू अलग-अलग वर्णन गर्नुहोस्। उदाहरणका लागि, eth0 र eth1 भएमा, तिनीहरूको सेटिङहरू अलग-अलग netplan फाइलमा वर्णन गर्नुहोस्।

8. सारांश

माथि, Ubuntu मा IP ठेगानाको सेटिङ विधि बारे व्याख्या गरियो। गतिशील IP ठेगानाको सेटिङबाट स्थिर IP ठेगानाको सेटिङसम्म, चरणबद्ध रूपमा अगाडि बढेर, Ubuntu वातावरणमा नेटवर्क व्यवस्थापन बढी सजिलो गर्न सकिन्छ।