目次
- 1 1. परिचय
- 2 २. युभुन्टुको प्रारम्भिक पासवर्ड भनेको के हो
- 3 3. root पासवर्ड सेट गर्ने विधि
- 4 ४. पासवर्ड बिर्सिएमा गर्ने उपाय
- 5 ५. WSL वातावरणमा पासवर्ड व्यवस्थापन
- 6 ६. सुरक्षा उपायहरू र उत्कृष्ट अभ्यासहरू
- 7 7. FAQ (सामान्य सोधिने प्रश्नहरू)
- 7.1 Q1: Ubuntu स्थापना पछि तुरुन्तै root पासवर्ड के हो?
- 7.2 Q2: root पासवर्ड सेट गर्दा सुरक्षा जोखिम हुन्छ?
- 7.3 Q3: पासवर्ड बिर्सिएमा डाटा हराउँछ?
- 7.4 Q4: GRUB मेनु देखाइँदैन भने कसरी सम्बोधन गर्ने?
- 7.5 Q5: WSL वातावरणमा पासवर्ड रिसेट सामान्य Ubuntu जस्तै हो?
- 7.6 Q6: बलियो पासवर्ड कसरी बनाउने थाहा छैन। के गर्ने?
- 7.7 Q7: पहिलो लगइनमा पासवर्ड परिवर्तन माग्ने सेटिङ गर्न सकिन्छ?
- 7.8 Q8: सुरक्षा अपडेट लागू गर्ने आवृत्ति कति हुन्छ?
- 8 8. सारांश र अर्को चरणहरू
1. परिचय
युबुन्टु शुरुआतीदेखि उन्नत प्रयोगकर्ताहरूसम्मका व्यापक प्रयोगकर्ताहरूद्वारा प्रिय लिनक्स वितरणहरू मध्ये एक हो। यसको सरल र प्रयोग गर्न सजिलो इन्टरफेस र समृद्ध समर्थन समुदाय यसको विशेषता हो, र लिनक्स पहिलो पटक प्रयोग गर्नेहरूका लागि पनि उपयुक्त छ। यद्यपि, युबुन्टु पहिलो पटक स्थापना गर्दा “प्रारम्भिक पासवर्ड” सम्बन्धी शंका वा समस्या सामना गर्नु असामान्य छैन। “रुट खाताको पासवर्ड के हो?” “सेटिङ गलत गरेमा के गर्ने?” जस्ता प्रश्नहरू धेरै शुरुआतीहरूको चिन्ता हुन्छन्। यो लेखमा, युबुन्टुको प्रारम्भिक पासवर्डको संरचना वा सेटिङ विधि, यदि पासवर्ड बिर्सिएमा कसरी सम्हाल्ने, साथै सुरक्षा उपायहरूबारे सरल रूपमा व्याख्या गरिनेछ। साथै, शुरुआतीहरूका लागि मात्र होइन, WSL (Windows Subsystem for Linux) प्रयोग गर्ने प्रयोगकर्ताहरूका लागि पनि उपयोगी जानकारी प्रदान गरिनेछ।लेख पढ्ने फाइदा
- प्रारम्भिक पासवर्ड वा रुट खाताको आधारभूत संरचना बुझ्न सकिन्छ।
- पासवर्ड बिर्सिएमा रिसेट प्रक्रिया थाहा हुन्छ।
- युबुन्टुको सुरक्षालाई मजबुत बनाउने विधि सिक्न सकिन्छ।
२. युभुन्टुको प्रारम्भिक पासवर्ड भनेको के हो
युभुन्टुलाई पहिलो पटक स्थापना गर्दा, “प्रारम्भिक पासवर्ड” सम्बन्धमा प्रश्न राख्ने प्रयोगकर्ताहरू कम हुँदैनन्। यो खण्डमा, युभुन्टुको प्रारम्भिक पासवर्डको आधारभूत संयन्त्र र यसको पृष्ठभूमि बारे व्याख्या गर्दछौं।प्रारम्भिक पासवर्ड सेट गर्ने समय
युभुन्टुको स्थापना प्रक्रियामा, प्रयोगकर्ताले पहिलो खाता सिर्जना गर्दछन्। यो खाता सामान्यतया प्रशासक अधिकार भएको प्रयोगकर्ता रूपमा सेट गरिन्छ। यस समयमा सेट गरिएको पासवर्ड नै स्थापना पछि पहिलो प्रयोग हुने “प्रारम्भिक पासवर्ड” हुन्छ। महत्त्वपूर्ण कुरा, युभुन्टुमा यो पासवर्ड रुट खातासँग नभई सिर्जना गरिएको सामान्य प्रयोगकर्ता खातासँग जोडिएको हुन्छ। युभुन्टुको पूर्वनिर्धारित सेटिङमा, रुट खाता निष्क्रिय गरिएको हुन्छ र यसलाई प्रत्यक्ष प्रयोग गर्न सकिँदैन।रुट खाता भनेको के हो?
लिनक्स प्रणालीमा, सर्वोच्च प्रशासक अधिकार भएको “रुट खाता” अवस्थित हुन्छ। रुट खाताको प्रयोगबाट, प्रणालीको सम्पूर्ण सेटिङ परिवर्तन वा उन्नत व्यवस्थापन सम्भव हुन्छ। तथापि, युभुन्टुमा सुरक्षा कारणले, रुट खातामा प्रत्यक्ष लगइन निष्क्रिय गरिएको छ। त्यसको सट्टामा, सामान्य प्रशासक प्रयोगकर्तालेsudo
कमान्ड प्रयोग गरेर अस्थायी रूपमा रुट अधिकार प्राप्त गर्ने तरिका अपनाइएको छ। यो संयन्त्रबाट, अनावश्यक प्रणाली परिवर्तन वा सुरक्षा जोखिम कम गरिन्छ।रुट खाताको प्रारम्भिक पासवर्ड
युभुन्टुको रुट खातामा, पूर्वनिर्धारित रूपमा पासवर्ड सेट गरिएको हुँदैन। प्रारम्भिक अवस्थामा रुट खाताको पासवर्ड खाली हुन्छ र प्रयोगकर्ताले सक्रिय नगरेसम्म लगइन गर्न सकिँदैन।प्रारम्भिक पासवर्ड किन महत्त्वपूर्ण छ?
प्रारम्भिक पासवर्ड प्रणालीमा पहुँच अधिकारको पहिलो रक्षा रेखा हो। स्थापना समयमा सेट गरिएको पासवर्ड निम्न अवस्थाहरूमा प्रयोग हुन्छ:- पहिलो लगइन
sudo
कमान्ड कार्यान्वयन समयको प्रमाणीकरण- एप्लिकेसन वा सेटिङ परिवर्तन समयको पुष्टि
पासवर्ड बिर्सने जोखिम
प्रारम्भिक पासवर्ड बिर्सिएमा, प्रणालीमा पहुँच प्रतिबन्धित हुन्छ। यो लेखको पछिल्लो भागमा व्याख्या गरिएको “पासवर्ड रिसेट विधि” लाई सन्दर्भ गर्दै, समस्या टार्नुहोस्।3. root पासवर्ड सेट गर्ने विधि
Ubuntu को प्रारम्भिक सेटिङमा, root खाता निष्क्रिय गरिएको हुन्छ, र सीधै लगइन गर्न सकिँदैन। तथापि, विशेष परिस्थितिमा root खातालाई सक्रिय गर्नु र पासवर्ड सेट गर्नु आवश्यक पर्न सक्छ। यो खण्डमा, root पासवर्ड सेट गर्ने चरणहरूलाई विस्तृत रूपमा व्याख्या गरिन्छ।root खाता सक्रिय गर्ने आवश्यकता
सामान्यतया,sudo
कमान्ड प्रयोग गरेर प्रशासनिक कार्यहरू सम्पादन गर्न सिफारिस गरिन्छ। तथापि, निम्न अवस्थाहरूमा root खातालाई सक्रिय गर्नु उपयोगी हुन सक्छ:- प्रणाली मर्मत गर्दा root शेलमा सीधै पहुँच आवश्यक हुँदा।
- उन्नत सेटिङ वा स्क्रिप्ट कार्यान्वयन गर्दा root अधिकारहरू बारम्बार आवश्यक हुँदा।
root पासवर्ड सेट गर्ने चरणहरू
निम्न चरणहरू पालन गरेर, Ubuntu मा root पासवर्ड सेट गर्नुहोस्।- टर्मिनल खोल्नुहोस्
- प्रशासक अधिकार भएको प्रयोगकर्तासँग लगइन गर्नुहोस् र टर्मिनल खोल्नुहोस्।
sudo
कमान्डले root अधिकार प्राप्त गर्नुहोस् निम्न कमान्ड 입력 गर्नुहोस् र हालको प्रयोगकर्ताको पासवर्ड 입력 गर्नुहोस्:
sudo -i
यो कमान्डले, root शेलमा स्विच हुनेछ।passwd
कमान्ड प्रयोग गरेर root पासवर्ड सेट गर्नुहोस् निम्न कमान्ड कार्यान्वयन गर्नुहोस् र नयाँ root पासवर्ड सेट गर्नुहोस्:
passwd root
प्रम्प्ट देखिएपछि, नयाँ पासवर्ड दुई पटक 입력 गर्नुहोस्।- सेटिङ सफल भएको छ कि जाँच गर्नुहोस् पासवर्ड परिवर्तन सफल भएमा, निम्न सन्देश देखिनेछ:
password updated successfully
- root खाता सक्रिय गर्नुहोस् पहिल्यै सक्रिय छ, तर सावधानीका लागि निम्न कमान्डले खाता लक नभएको जाँच गर्नुहोस्:
passwd -S root
परिणाम active
देखिएमा सक्रिय छ।सेटिङ पछिको जाँच
root खातासँग लगइन आवश्यक भएमा, निम्न कमान्डले स्विच गर्न सकिन्छ:su -
लगइन पछि, कार्य सम्पन्न भएपछि लगआउट गर्न नबिर्सनुहोस्।सुरक्षा सावधानीहरू
- शक्तिशाली पासवर्ड सेट गर्नुहोस् पासवर्ड ८ अक्षरभन्दा बढीको हुनुपर्छ, र अंग्रेजी अक्षर, अंक वा चिन्हहरू समावेश भएको जटिल प्रयोग गर्नुहोस्।
- root खाताको प्रयोग न्यूनतम गर्नुहोस् दैनिक सञ्चालनहरूका लागि, निरन्तर
sudo
प्रयोग गर्नुहोस्। - लगइनको निगरानी
auth.log
फाइललाई नियमित रूपमा जाँच गरेर, सन्दिग्ध लगइनहरू नभएको सुनिश्चित गर्नुहोस्:
cat /var/log/auth.log | grep "root"
४. पासवर्ड बिर्सिएमा गर्ने उपाय
Ubuntu प्रयोग गर्दा, प्रशासक खाता वा root खाताको पासवर्ड बिर्सन सक्नुहुन्छ। यो खण्डमा, पासवर्ड रिसेट गर्नका लागि विशिष्ट चरणहरूको व्याख्या गरिएको छ।पासवर्ड बिर्सिएमा रिसेट गर्ने चरण
Ubuntu मा, GRUB (Grand Unified Bootloader) प्रयोग गरेर प्रणालीलाई रिकभरी मोडमा सुरु गरेर पासवर्ड रिसेट गर्न सकिन्छ।GRUB प्रयोग गरेर रिसेट गर्ने विधि
- प्रणालीलाई पुन: सुरु गर्नुहोस्
- सुरु हुँदा
Shift
कुञ्जी (वाEsc
कुञ्जी) थिच्नुहोस्, GRUB मेनु देखाउनुहोस्।
- रिकभरी मोड छान्नुहोस्
- GRUB मेनु देखिएपछि, सम्बन्धित कर्नेलको “Recovery Mode” छान्नुहोस्।
- सामान्यतया, यस्तो प्रविष्टि देखिन्छ:
Ubuntu, with Linux <संस्करण नम्बर> (recovery mode)
- root शेल सुरु गर्नुहोस्
- रिकभरी मोडको मेनुबाट “root” छान्नुहोस्, root शेल सुरु गर्नुहोस्।
- यस्तो प्रोम्प्ट देखिन्छ:
root@hostname:~#
- फाइल सिस्टमलाई पुन: माउन्ट गर्नुहोस्
- रिकभरी मोडमा फाइल सिस्टम पढ्न सकिने मात्र छ। लेख्न सकिने बनाउन, निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
mount -o remount,rw /
passwd
कमान्डले पासवर्ड परिवर्तन गर्नुहोस्
- पासवर्ड रिसेट गर्ने खातालाई निर्दिष्ट गरेर, निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
passwd <प्रयोगकर्ता नाम>
प्रोम्प्ट अनुसार, नयाँ पासवर्ड दुई पटक 입력 गर्नुहोस्।
- प्रणालीलाई पुन: सुरु गर्नुहोस्
- पासवर्ड परिवर्तन पछि, निम्न कमान्डले प्रणालीलाई पुन: सुरु गर्नुहोस्:
reboot
- पुन: सुरु पछि, नयाँ पासवर्डले लगइन गर्न सकिन्छ।
पासवर्ड रिसेटका सावधानीहरू
- अधिकारको जाँच root शेल प्रयोग गर्नका लागि, भौतिक पहुँच आवश्यक छ। यो सञ्चालन गर्न सक्ने प्रयोगकर्ताहरूलाई सीमित गर्नु र तेस्रो पक्षबाट अनधिकृत पहुँच रोक्नु महत्वपूर्ण छ।
- डाटाको सुरक्षा पासवर्ड रिसेटमा सामान्यतया, डाटा जस्ताको तस्तै राखिन्छ, तर पहिले डाटाको ब्याकअप लिन सिफारिस गरिन्छ।
- असफलतामा उपाय GRUB मेनु नदेखिएमा वा रिसेट चरणमा समस्या भएमा, Ubuntu को स्थापना मिडियाले प्रणाली सुरु गरेर, समान चरणले रिसेट प्रयास गर्न सकिन्छ।
अन्य रिसेट विधिहरू
GRUB प्रयोग गर्न नसकिने अवस्था वा WSL वातावरणमा सञ्चालन हुँदा, अर्को विधि आवश्यक पर्न सक्छ। अर्को खण्डमा, WSL वातावरणमा रिसेट विधिबारे विस्तृत व्याख्या गरिएको छ।५. WSL वातावरणमा पासवर्ड व्यवस्थापन
WSL (Windows Subsystem for Linux) ले Windows मा Linux वातावरण चलाउनका लागि सुविधाजनक उपकरण हो। WSL मा Ubuntu प्रयोग गर्दा पनि, पासवर्ड व्यवस्थापन महत्वपूर्ण चुनौती हो। यो खण्डमा, WSL वातावरणमा पासवर्ड सेटिङ र रिसेट गर्ने विधिबारे विस्तृत रूपमा व्याख्या गरिन्छ।WSL को विशेषता र पासवर्ड व्यवस्थापनको भिन्नता
WSL मा, सामान्य Ubuntu सेटिङसँग मिल्दोजुल्दो छ तर निम्न बुँदाहरूमा भिन्नता छ:- WSL सामान्यतया Windows प्रयोगकर्ताको खातासँग जोडिएको हुन्छ र प्रत्यक्ष प्रणाली बुट प्रक्रिया हुँदैन।
- रुट खाता सुरुदेखि नै सक्रिय हुन्छ र
sudo
कमान्ड प्रयोग गरेर व्यवस्थापन कार्यहरू सम्पादन गरिन्छ।
पासवर्ड सेट र परिवर्तन गर्ने चरणहरू
निम्न चरणहरूबाट WSL मा Ubuntu प्रयोगकर्ताको पासवर्ड व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ।- टर्मिनल खोल्नुहोस्
- Windows को ‘स्टार्ट मेनु’ बाट ‘Ubuntu’ लाई सुरु गरेर टर्मिनल खोल्नुहोस्।
passwd
कमान्ड प्रयोग गर्नुहोस्
- पासवर्ड सेट वा परिवर्तन गर्नका लागि, निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
passwd
- प्रम्प्ट देखिएपछि, हालको पासवर्ड (सेट गरिएको अवस्थामा) 입력 गर्नुहोस् र नयाँ पासवर्ड दुई पटक 입력 गर्नुहोस्।
- विशिष्ट प्रयोगकर्ताको पासवर्ड परिवर्तन गर्नुहोस्
- अन्य प्रयोगकर्ता खाताको पासवर्ड परिवर्तन गर्नका लागि, निम्न कमान्ड प्रयोग गर्नुहोस्:
sudo passwd <प्रयोगकर्ता नाम>
पासवर्ड बिर्सिएमा रिसेट गर्ने विधि
WSL वातावरणमा पासवर्ड बिर्सिएमा, रुट खाताको प्रयोग गरेर रिसेट गर्न सकिन्छ।- रुटको रूपमा WSL सुरु गर्नुहोस्
- निम्न कमान्डलाई Windows PowerShell वा कमान्ड प्रोम्प्टमा चलाएर रुट खाताबाट WSL सुरु गर्नुहोस्:
wsl -u root
passwd
कमान्ड प्रयोग गरेर रिसेट गर्नुहोस्
- बिर्सिएको प्रयोगकर्ताको पासवर्ड रिसेट गर्नका लागि, निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
passwd <प्रयोगकर्ता नाम>
- नयाँ पासवर्ड 입력 गरेर सम्पन्न गर्नुहोस्।
- सामान्य प्रयोगकर्तामा फर्कनुहोस्
- रिसेट सम्पन्न भएपछि, सामान्य प्रयोगकर्तामा फर्कनुहोस्। निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
exit
सावधानीका बुँदाहरू र सुरक्षा उपायहरू
- रुट खाताको प्रयोग न्यूनतम राख्नुहोस् WSL वातावरणमा, रुट खाता डिफल्ट रूपमा सक्रिय हुन्छ तर दैनिक सञ्चालनका लागि प्रयोग नगर्न सिफारिस गरिन्छ।
- पासवर्डको सुरक्षा शक्तिशाली पासवर्ड प्रयोग गर्नुहोस् र तेस्रो पक्षलाई लिक नहोस् भनेर ध्यान दिनुहोस्। Windows को स्थानीय सुरक्षा सेटिङ पनि पुनरावलोकन गर्न सिफारिस गरिन्छ।
- WSL इन्स्टान्सको व्यवस्थापन अनावश्यक WSL इन्स्टान्स हटाउँदा, डाटा पूर्ण रूपमा मेटिएको सुनिश्चित गर्नुहोस्।
समस्या निवारण
- त्रुटि भएमा
- “रुट प्रयोगकर्ताबाट सुरु गर्न सकिँदैन” भएमा, निम्न कमान्डबाट स्थापित WSL इन्स्टान्स जाँचेर पुनर्संरचना गर्नुहोस्:
wsl --list --verbose
- पासवर्ड परिवर्तन प्रतिबिम्बित नभएमा
- WSL को पुन: सुरु प्रयास गर्नुहोस्:
wsl --shutdown

६. सुरक्षा उपायहरू र उत्कृष्ट अभ्यासहरू
Ubuntu लाई सुरक्षित रूपमा प्रयोग गर्नको लागि उपयुक्त सुरक्षा उपायहरू अपनाउनु महत्वपूर्ण छ। यो खण्डमा, पासवर्ड व्यवस्थापन र खाता संरक्षणका उत्कृष्ट अभ्यासहरूबारे व्याख्या गरिन्छ।शक्तिशाली पासवर्ड सिर्जना गर्ने विधि
पासवर्ड प्रणालीको पहिलो रक्षा रेखा हो। निम्न बुँदाहरूलाई सन्दर्भ गर्दै, शक्तिशाली र सुरक्षित पासवर्ड सेट गर्नुहोस्:- लम्बाइ: पासवर्ड कम्तीमा १२ अक्षरभन्दा बढी हुनुपर्छ।
- जटिलता: अंग्रेजी ठूला अक्षर, अंग्रेजी साना अक्षर, अंक र चिन्हहरूको संयोजन गर्नुहोस्।
- अनुमान गर्न नसकिने: शब्दकोशमा रहेका शब्दहरू वा व्यक्तिगत जानकारी (नाम, जन्मदिन आदि) बाट बच्नुहोस्।
- अनौठोपन: अन्य खाताहरूमा प्रयोग गरिएका पासवर्डहरूलाई पुन: प्रयोग नगर्नुहोस्।
s3cUr3!P@ssw0rd123
नियमित रूपमा पासवर्ड परिवर्तन गर्ने
प्रणालीमा अनधिकृत पहुँच रोक्नको लागि, पासवर्डलाई नियमित रूपमा परिवर्तन गर्ने बानी बसाल्नुहोस्। निम्न चरणहरूबाट परिवर्तन गर्न सकिन्छ:- टर्मिनल खोल्नुहोस्।
- निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्:
passwd
- नयाँ पासवर्ड 입력 गर्नुहोस् र सेटिङ पूरा गर्नुहोस्।
रूट खाताको प्रयोगलाई न्यूनतम राख्ने
Ubuntu माsudo
कमान्ड प्रयोग गरेर अस्थायी रूपमा रूट अधिकार प्राप्त गर्न सकिन्छ। यो विधिलाई प्रयोग गर्दै, रूट खाताबाट प्रत्यक्ष लगइनबाट बच्नुहोस्। कारण:- गल्तीका कारण प्रणाली समस्याहरू रोक्नु।
- रूट खातालाई लक्षित गर्ने जोखिमलाई कम गर्नु।
अनावश्यक खाताहरूलाई हटाउने वा निष्क्रिय बनाउने
प्रणालीमा अनावश्यक खाताहरू रहेका अवस्थामा, तिनीहरू सुरक्षा छिद्र बन्न सक्छन्। अनावश्यक खाताहरू जाँच गर्नुहोस्, हटाउनुहोस् वा निष्क्रिय बनाउनुहोस्। खाता सूची जाँच:cat /etc/passwd
खाता हटाउने उदाहरण:sudo userdel <प्रयोगकर्ता नाम>
SSH पहुँचको संरक्षण
दूरबाट Ubuntu मा पहुँच गर्दा, SSH सेटिङहरूलाई मजबुत बनाएर सुरक्षालाई सुधार्न सकिन्छ। आधारभूत उपायहरू:- पासवर्ड प्रमाणीकरणलाई निष्क्रिय बनाउनुहोस् र सार्वजनिक कुञ्जी प्रमाणीकरण प्रयोग गर्नुहोस्।
- डिफल्ट पोर्ट नम्बर २२ लाई परिवर्तन गर्नुहोस्।
- अनधिकृत पहुँच प्रयास गर्ने IP लाई ब्लक गर्ने उपकरण (उदाहरण:
fail2ban
) स्थापना गर्नुहोस्।
sudo nano /etc/ssh/sshd_config
लगहरूलाई निगरानी गर्दै असामान्यता पत्ता लगाउने
प्रणाली लगहरूलाई नियमित रूपमा जाँच गरेर, सन्दिग्ध लगइन प्रयासहरू वा त्रुटिहरूलाई चाँडै पत्ता लगाउन सकिन्छ। auth.log जाँच:sudo cat /var/log/auth.log
विशिष्ट क्रियाकलाप खोज्ने उदाहरण:sudo grep "Failed password" /var/log/auth.log
सुरक्षा अपडेटहरू लागू गर्ने
Ubuntu का प्याकेजहरू वा कर्नेलमा नियमित रूपमा सुरक्षा अपडेटहरू वितरण गरिन्छ। यिनीहरूलाई लागू गरेर, ज्ञात कमजोरीहरूलाई रोक्न सकिन्छ। अपडेट चरणहरू:- प्रणालीलाई अपडेट गर्नुहोस्:
sudo apt update
sudo apt upgrade
- अनावश्यक प्याकेजहरू हटाउनुहोस्:
sudo apt autoremove
7. FAQ (सामान्य सोधिने प्रश्नहरू)
यो खण्डमा, Ubuntu को प्रारम्भिक पासवर्ड र पासवर्ड व्यवस्थापन सम्बन्धी सामान्य प्रश्नहरू र तिनका उत्तरहरू प्रस्तुत गरिएको छ। शुरुआतीहरूले सामना गर्न सक्ने शंकाहरू हटाउन र समस्या समाधानमा सहयोग गर्नका लागि।Q1: Ubuntu स्थापना पछि तुरुन्तै root पासवर्ड के हो?
A: Ubuntu मा, स्थापना गर्दा root खाताको पासवर्ड सेट गरिएको हुँदैन। डिफल्ट रूपमा root खाता निष्क्रिय हुन्छ, र प्रशासक अधिकार चाहिने कार्यहरूsudo
कमान्ड प्रयोग गरेर गरिन्छ।Q2: root पासवर्ड सेट गर्दा सुरक्षा जोखिम हुन्छ?
A: हो, root पासवर्ड सेट गरेर सिधै लगइन गर्न सकिने बनाउँदा, अनधिकृत पहुँच वा गल्तीपूर्ण सञ्चालनको जोखिम बढ्छ। सम्भव भएसम्मsudo
कमान्ड प्रयोग गर्नुहोस् र root खाताको प्रयोगलाई न्यूनतम राख्न सिफारिस गरिन्छ।Q3: पासवर्ड बिर्सिएमा डाटा हराउँछ?
A: सामान्यतया, पासवर्ड बिर्सिए पनि डाटा हराउँदैन। GRUB प्रयोग गरेर रिसेट प्रक्रिया वा WSL वातावरणमा root पहुँच प्रयोग गरेर नयाँ पासवर्ड सेट गर्न सकिन्छ। यद्यपि, प्रक्रियामा गल्ती गर्दा प्रणालीमा असर पर्न सक्छ, त्यसैले सावधान रहनुहोस्।Q4: GRUB मेनु देखाइँदैन भने कसरी सम्बोधन गर्ने?
A: GRUB मेनु देखाइँदैन भने, निम्न विधिहरू प्रयास गर्नुहोस्:- प्रणाली सुरु हुँदा
Shift
की (UEFI को हकमाEsc
की) लाई थिचिराख्नुहोस्। - GRUB मेनु निष्क्रिय छ भने, Ubuntu को स्थापना मिडिया प्रयोग गरेर प्रणाली सुरु गर्नुहोस् र रिकभरी प्रयास गर्नुहोस्।
Q5: WSL वातावरणमा पासवर्ड रिसेट सामान्य Ubuntu जस्तै हो?
A: आधारभूत रिसेट प्रक्रिया उस्तै छ तर WSL वातावरणमाwsl -u root
कमान्ड प्रयोग गरेर root अधिकारसँग सुरु गर्न आवश्यक छ। त्यसपछि, passwd
कमान्डले पासवर्ड रिसेट गर्न सकिन्छ।Q6: बलियो पासवर्ड कसरी बनाउने थाहा छैन। के गर्ने?
A: बलियो पासवर्ड बनाउँदा निम्न बुँदाहरू ध्यान दिनुहोस्:- १२ वर्णभन्दा बढीको लम्बाइ।
- अंग्रेजी ठूला अक्षर, साना अक्षर, अंक र चिन्हहरूको संयोजन।
- शब्दकोशमा रहेका शब्दहरू वा सजिलै अनुमान गर्न सकिने जानकारीहरूबाट बच्नुहोस्।
- पासवर्ड उत्पन्न उपकरण (उदाहरण:
pwgen
) को प्रयोग गर्नुहोस्।
Q7: पहिलो लगइनमा पासवर्ड परिवर्तन माग्ने सेटिङ गर्न सकिन्छ?
A: हो, नयाँ प्रयोगकर्ता बनाउँदा निम्न कमान्ड प्रयोग गर्दा पहिलो लगइनमा पासवर्ड परिवर्तन मागिन्छ:sudo passwd --expire <प्रयोगकर्ताको नाम>
Q8: सुरक्षा अपडेट लागू गर्ने आवृत्ति कति हुन्छ?
A: प्रणालीमा सुरक्षा सूचना देखिए लगत्तै लागू गर्न सिफारिस गरिन्छ। साथै, हप्तामा एक पटक निम्न कमान्ड चलाएर अपडेट जाँच गर्नुहोस्:sudo apt update && sudo apt upgrade
8. सारांश र अर्को चरणहरू
Ubuntu को प्रारम्भिक पासवर्ड व्यवस्थापन सम्बन्धी ज्ञान प्रणालीलाई सुरक्षित र कुशलतापूर्वक सञ्चालन गर्नका लागि महत्वपूर्ण छ। यस लेखमा, प्रारम्भिक पासवर्डको संयन्त्र वा सेटिङ, रिसेट प्रक्रिया, सुरक्षा उपायहरू आदि बारे विस्तृत व्याख्या गरिएको छ।लेखका मुख्य बुँदाहरूको समीक्षा
- प्रारम्भिक पासवर्डको संयन्त्र Ubuntu मा, root खाता डिफल्ट रूपमा निष्क्रिय गरिएको छ, र प्रारम्भिक सेटिङमा सिर्जना गरिएको प्रयोगकर्ता खाताको पासवर्डले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
- root पासवर्ड सेट गर्ने विधि
sudo passwd root
कमान्ड प्रयोग गरेर root पासवर्ड सेट गर्नुहोस्, र आवश्यक अवस्थामा प्रयोग गर्न सकिन्छ। - पासवर्ड बिर्सिएमा समाधान विधि GRUB मेनू प्रयोग गरेर रिसेट प्रक्रिया वा WSL वातावरणमा रिसेट विधि सिकियो।
- सुरक्षा उपायहरू शक्तिशाली पासवर्ड सेटिङ, root खाताको प्रयोग सीमा, SSH पहुँचको सुरक्षा, नियमित अपडेटहरू सिफारिस गरिन्छ।
- सामान्य प्रश्नहरू (FAQ) नवागन्तुकहरूले सजिलै सोध्ने प्रश्नहरूका लागि विशिष्ट उत्तरहरू प्रदान गरियो।
अर्को चरणहरू
- सिकेका सामग्रीहरूको अभ्यास गर्नुहोस्
- Ubuntu प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने, root पासवर्ड व्यवस्थापन वा सुरक्षा अपडेटहरू लागू गर्न तुरुन्तै प्रयास गर्नुहोस्।
- कुनै अस्पष्टता भएमा, आधिकारिक दस्तावेजहरू वा समर्थन फोरमहरू प्रयोग गर्न सिफारिस गरिन्छ।
- सम्बन्धित विषयहरूलाई गहिराइमा अध्ययन गर्नुहोस्
- Ubuntu को उन्नत सेटिङ विधिहरू (उदाहरण: फायरवाल सेटिङ, प्रयोगकर्ता अनुमतिहरूको अनुकूलन)।
- WSL वातावरणमा विकास दक्षता बढाउन उपयोगी उपकरणहरू वा सेटिङहरू।