ओपन सोर्सको शक्ति उपयोग गर्ने तरिका ― Ubuntu को संसारमा स्वागत छ

नवागन्तुकहरूका लागि! Ubuntu मा फाइल सर्भर बनाउने तरिका | Samba र NFS को भिन्नता

सर्भर निर्माण र सञ्चालन
目次

1. युभुन्टुमा फाइल सर्भर निर्माण गर्ने फाइदाहरू के हुन्?

फाइल सर्भर भनेको के हो?

फाइल सर्भर भनेको नेटवर्कमा रहेका धेरै उपकरणहरूले साझा फाइलहरू बचत र साझेदारी गर्न सक्ने प्रणाली प्रदान गर्ने सर्भर हो। अफिस नेटवर्क वा घरेलु नेटवर्कमा फाइलहरूको आदानप्रदानलाई कुशल बनाउँछ, डाटाको एकीकृत व्यवस्थापन वा ब्याकअपको सरलीकरण जस्ता धेरै फाइदाहरू छन्। उदाहरणका लागि, धेरै व्यक्तिहरूले एउटै कागजात सम्पादन गर्न चाहेको अवस्थामा, स्थानीय पीसीमा बचत गरेर आदानप्रदान गर्नुभन्दा, फाइल सर्भरमा बचत गरेर सधैंभरि नवीनतम संस्करणको फाइल साझेदारी गर्न सकिन्छ। साथै, व्यक्तिगत पीसीहरूमा डाटा बचत गर्ने जोखिमलाई टार्न सकिन्छ र डाटा हराउनेबाट बचावको रूपमा पनि प्रभावकारी हुन्छ।

युभुन्टु प्रयोग गर्ने फाइदाहरू के हुन्?

फाइल सर्भर निर्माणका लागि विभिन्न अपरेटिङ सिस्टमहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ, तर तिनीहरू मध्येयुभुन्टु अत्यन्त लोकप्रिय छनोटहो। यसको कारणहरू निम्नानुसार छन्।

१. निःशुल्क रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ

युभुन्टु ओपन सोर्सको लिनक्स डिस्ट्रीब्युसन हो र यसमा कुनै लाइसेन्स शुल्क लाग्दैन। यसले बजेट नियन्त्रण गर्दै सर्भर वातावरण निर्माण गर्न चाहने व्यक्तिगत वा कम्पनीहरूका लागि ठूलो आकर्षण हुन्छ।

२. हल्का र स्थिरता उच्च

युभुन्टु स्रोत उपभोग कम हुन्छ र पुरानो पीसी वा रास्पबेरी पाई जस्ता उपकरणहरूमा पनि चल्छ। साथै, लामो अवधिको समर्थन (LTS) संस्करण छनोट गरेमा, सुरक्षा अपडेट वा बग सुधार पनि लामो समयसम्म प्राप्त गर्न सकिन्छ, जसले सर्भर उद्देश्यका लागि अत्यन्त उपयुक्त हुन्छ।

३. साम्बा वा NFS जस्ता उपकरणहरू धेरै छन्

युभुन्टुमा साम्बा (विन्डोजसँग फाइल साझेदारी) वा NFS (लिनक्स/युनिक्सबीच फाइल साझेदारी) जस्ता नेटवर्क फाइल सिस्टमहरूलाई सजिलै स्थापना र सेटअप गर्न सकिन्छ। धेरै प्याकेजहरू र डकुमेन्टेशनहरू उपलब्ध छन्, जसले शुरुआतीहरूका लागि पनि निर्माण गर्न सजिलो वातावरण हुन्छ।

४. समुदाय र जानकारीको धन

युभुन्टु विश्वव्यापी रूपमा व्यापक रूपमा प्रयोग हुने भएकाले, समस्या उत्पन्न हुँदा खोजी गर्दा धेरै समाधानहरू फेला पर्छन्। जापानी भाषामा पनि धेरै जानकारीहरू छन्, जसले अंग्रेजीमा कमजोर व्यक्तिहरूले पनि सुरक्षित रूपमा सञ्चालन गर्न सक्छन्।

घर वा सानो अफिसमा प्रयोगका लागि उपयुक्त

युभुन्टु प्रयोग गरेर बनाइएको फाइल सर्भर घरभित्रका धेरै टर्मिनलहरूमा डाटा साझेदारी वा SOHO वातावरणमा संयुक्त कार्यका लागि उपयुक्त हुन्छ। NAS (नेटवर्क संगत स्टोरेज) खरिद गर्नुभन्दा लचिलो र सस्तो रूपमा, उद्देश्य अनुसार सर्भर निर्माण गर्न सकिन्छ। उदाहरणका लागि निम्न जस्ता प्रयोगहरू सम्भव छन्:
  • परिवारका सबै सदस्यहरूले फोटो वा भिडियो साझेदारी गर्ने मिडिया सर्भर
  • सानो व्यवसायमा बिलिङ वा कोटेसन जस्ता साझेदारी
  • डेभलपमेन्ट टिमभित्र कोड वा डकुमेन्टहरूको आदानप्रदान

2. फाइल सर्भरका विधिहरू तुलना गर्नुहोस्｜Samba र NFS को भिन्नता

Ubuntu मा फाइल सर्भर निर्माण गर्दा, मुख्य रूपमा प्रयोग गरिनेSambaरNFSभन्ने दुई विधिहरू हुन्। दुवैले नेटवर्क मार्फत फाइलहरू साझा गर्ने माध्यम हुन् तर, लक्षित क्लाइन्ट OS र विशेषताहरू फरक छन्। यहाँ, तिनीहरूका विशेषताहरू र कुन छान्ने भन्ने तुलना गरेर व्याख्या गर्दछौं।

Samba भनेको के हो? Windows सँगको उच्च अनुकूलता आकर्षक छ

Samba（साम्बा）Windows को फाइल साझा प्रोटोकलSMB（Server Message Block）लाई Linux वातावरणमा कार्यान्वयन गर्ने सफ्टवेयर हो। Ubuntu मा Samba स्थापना गरेर,Windows PC बाट नेटवर्क ड्राइभ जस्तै पहुँचयोग्य फाइल सर्भरनिर्माण गर्न सकिन्छ।

Samba का विशेषताहरू

  • Windows सँग उच्च अनुकूलता छ
  • Windows को “एक्सप्लोरर” बाट साझा फोल्डरमा सजिलै पहुँच गर्न सकिन्छ
  • प्रयोगकर्ता प्रमाणीकरण र पहुँच अधिकार व्यवस्थापन विस्तृत रूपमा सेट गर्न सकिन्छ
  • GUI सेटिङ टुल (उदाहरण: Webmin) पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ

Samba उपयुक्त हुने अवस्थाहरू

  • Windows क्लाइन्टसँग फाइल साझा गर्न चाहनुहुन्छ
  • फरक OS बीच (उदाहरण: Windows र Linux) फाइल साझा आवश्यक छ
  • घरेलु वा कार्यालय वातावरणमा प्रयोगकर्ता-अनुकूल सञ्चालन चाहिने अवस्थामा

NFS भनेको के हो? Linux/Unix बीचमा द्रुत साझा सम्भव छ

NFS（Network File System）मुख्य रूपमाLinux वा Unix बीचमा प्रयोग हुने फाइल साझा प्रोटोकलहो। क्लाइन्ट PC को दृष्टिकोणबाट, स्थानीय निर्देशिका जस्तै NFS सर्भरको फोल्डर माउन्ट गरेर प्रयोग गर्न सकिन्छ।

NFS का विशेषताहरू

  • Linux बीचको फाइल साझा लागि उपयुक्त
  • कार्यक्रम हल्का छ र स्थानान्तरण गति पनि द्रुत छ
  • साधारण सेटिङले ठूलो साझा सम्भव छ
  • सुरक्षा सेटिङमा ध्यान दिन आवश्यक छ (IP आधारित पहुँच नियन्त्रण)

NFS उपयुक्त हुने अवस्थाहरू

  • Linux बीचमा फाइल साझा गर्ने सर्भर वातावरण
  • विकास टोलीभित्रको सर्भर साझा निर्देशिका रूपमा प्रयोग
  • हल्का र द्रुत फाइल स्थानान्तरण आवश्यक हुने अवस्थामा

Samba र NFS को तुलना तालिका

वस्तुSambaNFS
समर्थित OSWindows / Linux / macOS आदिLinux / Unix (Windows अनुशंसित छैन)
प्रोटोकलSMB (CIFS)NFS
गतिमध्यम (सेटिङ अनुसार परिवर्तनशील)द्रुत
सुरक्षा सेटिङप्रयोगकर्ता प्रमाणीकरण, एन्क्रिप्सन आदि सम्भवIP आधारित नियन्त्रण, Kerberos समर्थन
सेटिङको कठिनाइकेही जटिलसाधारण
उपयोगफरक OS बीचको साझाLinux बीचको कुशल साझा

कुन छान्ने?

निष्कर्षमा, कुन विधि प्रयोग गर्ने भन्ने“कुन OS सँग साझा गर्ने” “प्रयोग” “प्राथमिकता”अनुसार निर्धारण हुन्छ।
  • Windows सँगको फाइल साझा मुख्य उद्देश्य भए Samba उपयुक्त
  • Linux बीचको फाइल साझा भए NFS साधारण र द्रुत
  • फरक वातावरण मिश्रित भए Samba + NFS को संयोजन पनि विकल्पहरू मध्ये एक हो
Ubuntu को लचकताको फाइदा लिई, अवस्था अनुसारको संरचनामा दुवै स्थापना सम्भव छ।

3. 【Samba भाग】Ubuntu मा फाइल सर्वर निर्माण गर्ने चरणहरू

यहाँबाट,Ubuntu मा Samba स्थापना गरेर फाइल सर्वर निर्माण गर्ने विधिलाई चरणबद्ध रूपमा विस्तृत रूपमा व्याख्या गर्दछौं। Windows सँग फाइल साझेदारी गर्ने उद्देश्यका लागि विशेष रूपमा प्रभावकारी माध्यम हो।

पूर्व तयारी｜Ubuntu को अपडेट र प्याकेज जाँच

पहिले Ubuntu प्रणालीलाई नवीनतम अवस्थामा राखौं। टर्मिनल खोलेर, निम्न कमान्डहरू कार्यान्वयन गर्नुहोस्।
sudo apt update
sudo apt upgrade
त्यसपछि, आवश्यक प्याकेजहरू जाँच गर्नुहोस्। Samba पहिले नै स्थापित छ कि छैन भनेर पनि जाँच गर्न सकिन्छ।
smbclient --version
केही देखाइएको छैन भने, अर्को चरणमा Samba स्थापना गर्नुहोस्।

Samba को स्थापना चरण

निम्न कमान्डहरू प्रयोग गरेर, Samba प्याकेज स्थापना गर्नुहोस्।
sudo apt install samba -y
स्थापना सम्पन्न भएपछि, सेवा सक्रिय छ कि जाँच गर्नुहोस्।
sudo systemctl status smbd
यदि “active (running)” देखाइएको छ भने OK हो।

smb.conf को सेटिङ र साझा फोल्डरको निर्माण

Samba को सेटिङ फाइल/etc/samba/smb.confमा छ। पहिले साझा फोल्डर निर्माण गरौं। यहाँ उदाहरणका लागि/srv/samba/sharedलाई साझा निर्देशिकाका रूपमा सेट गर्दछौं।
sudo mkdir -p /srv/samba/shared
sudo chmod 777 /srv/samba/shared
अर्को, सेटिङ फाइल सम्पादन गर्नुहोस्।
sudo nano /etc/samba/smb.conf
फाइलको अन्तिममा निम्न सामग्री थप्नुहोस्：
[Shared]
   path = /srv/samba/shared
   browseable = yes
   read only = no
   guest ok = yes
यो सेटिङमा, कसैले पनि पढ्न र लेख्न सक्ने सार्वजनिक फोल्डरका रूपमा कार्य गर्दछ। सुरक्षालाई विचार गर्दा पछि उल्लेखित “प्रयोगकर्ता प्रमाणीकरण सेटिङ” गर्नुहोस्। सेटिङ प्रतिबिम्बित गर्न Samba लाई पुन: सुरु गर्नुहोस्：
sudo systemctl restart smbd

Samba प्रयोगकर्ताको निर्माण र पहुँच अधिकारको सेटिङ

सुरक्षित साझेदारी प्राप्त गर्नका लागि, Samba प्रयोगकर्ता निर्माण गरेर पहुँच प्रतिबन्ध लगाउनु उचित हुन्छ।
  1. Ubuntu को स्थानीय प्रयोगकर्ता निर्माण गर्नुहोस् (पहिले नै अवस्थित छ भने छोड्नुहोस्)
sudo adduser sambauser
  1. Samba प्रयोगकर्ताका रूपमा दर्ता गर्नुहोस्
sudo smbpasswd -a sambauser
  1. निर्देशिकाको मालिक परिवर्तन गरेर पहुँच प्रतिबन्ध
sudo chown sambauser:sambauser /srv/samba/shared
sudo chmod 770 /srv/samba/shared
  1. smb.conf सम्पादन गरेर प्रमाणीकरण अनिवार्य परिवर्तन：
[SecureShared]
   path = /srv/samba/shared
   browseable = yes
   read only = no
   valid users = sambauser

Windows क्लाइन्टबाटको जडान विधि

Samba सर्वरको सेटिङ सम्पन्न भएपछि, Windows PC बाट निम्न चरणहरूबाट जडान गर्न सकिन्छ।
  1. एक्सप्लोरर खोल्नुहोस्
  2. ठेगाना बारमा Ubuntu सर्वरको IP ठेगानाShared प्रविष्ट गर्नुहोस्
  3. प्रयोगकर्ता नाम र पासवर्ड सोधिएमा, निर्माण गरेको sambauser को जानकारी प्रविष्ट गर्नुहोस्
जडान सफल भएमा, सामान्य फोल्डर जस्तै फाइलहरू पढ्न र लेख्न सकिन्छ।

4. 【NFS संस्करण】Ubuntu मा फाइल सर्वर निर्माण गर्ने चरणहरू

NFS (नेटवर्क फाइल सिस्टम) लिनक्स र युनिक्स वातावरणमा व्यापक रूपमा प्रयोग हुने हल्का र छिटो नेटवर्क फाइल सेयरिङ प्रोटोकल हो। Ubuntu मा पनि सजिलै लागू गर्न सकिन्छ, र धेरै लिनक्स मेसिनहरू बीच फाइलहरू सुचारु रूपमा आदानप्रदान गर्न सकिन्छ। यहाँ,Ubuntu मा NFS सर्वर निर्माण गर्ने चरणहरूलाई क्रमबद्ध रूपमा व्याख्या गर्दछौं।

NFS सर्वरको स्थापना विधि

पहिले, NFS सर्वरको प्याकेज स्थापना गर्नुहोस्। सर्वर पक्षको Ubuntu टर्मिनलमा निम्न कमान्डहरू चलाउनुहोस्।
sudo apt update
sudo apt install nfs-kernel-server -y
स्थापना सम्पन्न भएपछि, सेवा चलिरहेको छ कि जाँच्नुहोस्।
sudo systemctl status nfs-server
“active (running)” देखाइएको छ भने ठीक छ।

/etc/exports को सेटिङ र सेयर गरिएको डाइरेक्टरीको निर्देशन

अर्को, क्लाइन्ट पक्षबाट पहुँच गर्न चाहिने सेयर गरिएको डाइरेक्टरी निर्माण गर्नुहोस्। यहाँ/srv/nfs/sharedप्रयोग गर्ने उदाहरण प्रस्तुत गर्दछौं।
sudo mkdir -p /srv/nfs/shared
sudo chown nobody:nogroup /srv/nfs/shared
sudo chmod 755 /srv/nfs/shared
त्यसपछि, NFS को सेटिङ फाइल/etc/exportsसम्पादन गर्नुहोस्।
sudo nano /etc/exports
निम्नानुसार थप्नुहोस् (※१९२.१६८.१.०/२४ को भागलाई आफ्नो नेटवर्क अनुसार परिवर्तन गर्नुहोस्)：
/srv/nfs/shared 192.168.1.0/24(rw,sync,no_subtree_check)
सेटिङलाई लागू गर्न, निम्न कमान्ड चलाउनुहोस्：
sudo exportfs -a
sudo systemctl restart nfs-server
यसले NFS सर्वर पक्षको सेटिङ सम्पन्न हुन्छ।

क्लाइन्ट पक्षमा माउन्ट गर्ने चरणहरू (लिनक्स पक्ष)

NFS सर्वरमा पहुँच गर्न चाहिने क्लाइन्ट पक्षको लिनक्स मेसिनमा पनि NFS क्लाइन्ट प्याकेज स्थापना गर्नुहोस्।
sudo apt update
sudo apt install nfs-common -y
सेयर गन्तव्यको डाइरेक्टरी निर्माण गर्नुहोस् (उदाहरण:/mnt/nfs_shared)।
sudo mkdir -p /mnt/nfs_shared
अर्को, NFS माउन्ट गर्नुहोस्। निम्न कमान्डले माउन्ट गर्न सकिन्छ：
sudo mount -t nfs 192.168.1.10:/srv/nfs/shared /mnt/nfs_shared
※192.168.1.10NFS सर्वरको IP ठेगाना हो। यो माउन्टले, सर्वर पक्षको सेयर गरिएको डाइरेक्टरी क्लाइन्टको निर्दिष्ट फोल्डरको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।

सुरु गर्दा स्वचालित माउन्ट गर्ने सेटिङ (विकल्प)

सुरु गर्दा स्वचालित रूपमा माउन्ट गर्न चाहनुहुन्छ भने,/etc/fstabमा निम्न लाइन थप्नुहोस्：
192.168.1.10:/srv/nfs/shared /mnt/nfs_shared nfs defaults 0 0
यो सेटिङले, प्रणाली सुरु गर्दा स्वचालित रूपमा NFS सेयर माउन्ट हुन्छ।

NFS विशेष पहुँच प्रतिबन्ध र सावधानीहरू

NFS सम्बा भन्दा फरक छ,IP ठेगाना आधारित पहुँच नियन्त्रणआधारभूत हो।/etc/exportsको सेटिङमा, विश्वसनीय नेटवर्क वा होस्टहरूलाई मात्र स्पष्ट रूपमा निर्दिष्ट गर्नुहोस्। यसबाहेक, UID (प्रयोगकर्ता ID) र GID (समूह ID) क्लाइन्ट र सर्वरमा मेल नखाएमा, फाइलको स्वामित्व सही रूपमा पहिचान नहुन सक्छ। त्यसैले,सेयर फोल्डरमा पहुँच गर्ने प्रयोगकर्ताको UID/GID लाई एकरूप बनाउनेसञ्चालन आदर्श हो। यसले NFS प्रयोग गरेर Ubuntu फाइल सर्वरको निर्माण सम्पन्न हुन्छ। सम्बा भन्दा सरल र छिटो भएकाले, लिनक्स बीचको फाइल सेयरिङका लागि अत्यन्त उपयुक्त छ।

5. सुरक्षा र सञ्चालनका लागि उत्कृष्ट अभ्यासहरू

फाइल सर्भरले नेटवर्कमा डाटा साझेदारी गर्नका लागि अत्यन्त सुविधाजनक संयन्त्र हो, तर यसको विपरीत,उचित सुरक्षा उपायहरू अपनाइएन भने सूचना चुहावट वा अनधिकृत पहुँचको जोखिमबढ्छ। यो खण्डमा, Ubuntu फाइल सर्भरको सञ्चालनमा ध्यान दिनुपर्नेसुरक्षा र व्यवस्थापनका उत्कृष्ट अभ्यासहरूप्रस्तुत गर्दछौं।

फायरवाल (ufw) मार्फत पहुँचलाई प्रतिबन्धित गर्नुहोस्

Ubuntu मा मानक रूपमा “ufw (Uncomplicated Firewall)” स्थापित छ। Samba वा NFS प्रयोग गरेर फाइल साझेदारी गर्दा,प्रयोग हुने पोर्टहरूलाई स्पष्ट रूपमा खोल्नुहोस् जसले अनावश्यक सञ्चारलाई अवरुद्ध गर्दछ।

Samba का लागि पोर्ट खोल्ने उदाहरण

sudo ufw allow Samba
यो, Samba सञ्चारका लागि आवश्यक पोर्टहरू (१३७, १३८, १३९, ४४५) लाई एकसाथ खोल्ने सरल सेटिङ हो।

NFS का लागि पोर्ट खोल्ने उदाहरण

NFS मा प्रयोग हुने पोर्टहरू वातावरण अनुसार फरक पर्न सक्छन्, त्यसैले तल जस्तो व्यक्तिगत रूपमा सेटिङ गर्नुहोस् वा आवश्यकता अनुसार पोर्टहरूलाई स्थिर बनाउने विधि अपनाउनुहोस्।
sudo ufw allow from 192.168.1.0/24 to any port nfs
※192.168.1.0/24अनुमति दिने नेटवर्कको दायरा हो।

पहुँच प्रतिबन्ध र प्रयोगकर्ता प्रमाणीकरणलाई मजबुत बनाउनुहोस्

Samba को पहुँच प्रतिबन्ध

  • valid users प्रयोग गरेर साझेदारी अनुसार पहुँच योग्य प्रयोगकर्ताहरूलाई प्रतिबन्धित गर्नुहोस्
  • read only = yes मार्फत फाइलको पढ्ने-मात्र पहुँचलाई अनुमति दिनुहोस्
  • hosts allow वा hosts deny मार्फत IP आधारित प्रतिबन्ध पनि सम्भव छ
सेटिङ उदाहरण (smb.conf)：
[SecureShared]
   path = /srv/samba/secure
   read only = no
   valid users = user1
   hosts allow = 192.168.1.

NFS को पहुँच प्रतिबन्ध

  • /etc/exports मार्फत पहुँच अनुमति दिने IP वा नेटवर्क निर्दिष्ट गर्नुहोस्
  • rw (पढ्ने-लेख्ने) / ro (पढ्ने-मात्र) को निर्दिष्टतालाई स्पष्ट गर्नुहोस्
  • root_squash को प्रयोगद्वारा क्लाइन्टको root अधिकारलाई प्रतिबन्धित गर्नुहोस्
सेटिङ उदाहरण：
/srv/nfs/secure 192.168.1.0/24(rw,sync,no_subtree_check,root_squash)

लगहरूको निगरानी र असामान्य पत्ता लगाउने

सर्भरले अनधिकृत पहुँच वा त्रुटि दिएको छ कि छैन भनेर जाँच्न,लगहरूको निगरानी दैनिक सञ्चालनको आधार हो।
  • Samba लग: /var/log/samba/log.smbd
  • NFS सम्बन्धित लग: /var/log/syslog वा journalctl -u nfs-server
fail2banजस्ता उपकरणहरू प्रयोग गरेमा, निश्चित संख्याभन्दा बढी लगइन असफल भएमा IP लाई अवरोध गर्ने सेटिङ पनि सम्भव छ।

स्वचालित ब्याकअपको संयन्त्र निर्माण गर्नुहोस्

फाइल सर्भरमा, गल्ती सञ्चालन वा हार्डवेयर असफलताका लागि तयारी गर्दैनियमित ब्याकअप अनिवार्य छ।

ब्याकअप विधिका उदाहरण

  • rsync प्रयोग गरेर भिन्नता ब्याकअप
  • cron मार्फत तालिका अनुसार स्वचालित निष्पादन
  • बाह्य HDD वा NAS मा दोहोरो संग्रह
  • अनलाइन भण्डारण (Google Drive, Dropbox आदि) सँग समन्वय (rclone आदि प्रयोग)
उदाहरण: rsync र cron मार्फत दैनिक मध्यरात २ बजे ब्याकअप गर्ने स्क्रिप्ट सेटिङ
0 2 * * * rsync -a /srv/samba/shared/ /mnt/backup/shared/

सफ्टवेयरको अपडेटलाई नियमित रूपमा गर्नुहोस्

सुरक्षा हड्तालाई रोक्नका लागि पनि,नियमित प्याकेज अपडेटमहत्वपूर्ण छ।
sudo apt update && sudo apt upgrade -y
यसबाहेक, लामो समर्थन (LTS) संस्करणको Ubuntu छनोट गरेर, स्थिर सुरक्षा अपडेटलाई लामो अवधिसम्म प्राप्त गर्न सकिन्छ। फाइल सर्भरको सञ्चालन “एकपटक बनाएर समाप्त” होइन। सधैं स्थिर सञ्चालनका लागि,सुरक्षा・ब्याकअप・रखरखावलाई ध्यानमा राखेर दैनिक व्यवस्थापन गर्नु महत्वपूर्ण छ।

6. सामान्य समस्याहरू र तिनको समाधान विधिहरू (समस्या निवारण)

फाइल सर्भर निर्माण गरेपछि पनि, दैनिक रूपमा उत्पन्न हुने समस्याहरू वा सेटिङ त्रुटिहरू हुन्छन्। यो खण्डमा,Samba वा NFS प्रयोग गरिएको Ubuntu फाइल सर्भरमा विशेष गरी सामान्य समस्याहरू र तिनको समाधानहरूलाई संकलित गरिएको छ।

जडान हुन सक्दैन／साझा देखिँदैन

लक्षण

  • Windows वा Linux क्लाइन्टबाट साझा फोल्डरमा पहुँच गर्न सकिँदैन
  • नेटवर्कमा सर्भर देखिँदैन

मुख्य कारणहरू र समाधान विधिहरू

कारणसमाधान विधि
फायरवालद्वारा अवरोधsudo ufw allow Samba वा sudo ufw allow from [IP] to any port nfs कार्यान्वयन गर्नुहोस्
सर्भर नाम समाधान विफलIP ठेगानाबाट प्रत्यक्ष पहुँच：192.168.1.10Shared
Samba/NFS सेवा बन्दsudo systemctl restart smbd वा nfs-server लाई पुनः सुरु गर्नुहोस्
क्लाइन्टको नेटवर्क सेटिङ त्रुटिसबनेट वा गेटवेसेटिङ जाँच गर्नुहोस्

पहुँच अधिकार त्रुटि

लक्षण

  • फाइल सिर्जना वा सम्पादन गर्न सकिँदैन
  • 「पहुँच अस्वीकार गरियो」 देखाइन्छ

मुख्य कारणहरू र समाधान विधिहरू

कारणसमाधान विधि
डाइरेक्टरीको स्वामित्व अनुपयुक्तsudo chown -R user:group /shared_folder
अनुमतिहरूको कमीsudo chmod -R 770 /shared_folder ले पहुँच अधिकार समायोजन गर्नुहोस्
Samba सेटिङ फाइलको कमी[shared] खण्डमा read only = no निर्दिष्ट गर्नुहोस्
NFS मा UID/GID असंगतिक्लाइन्ट र सर्भरको प्रयोगकर्ता ID मेल खाने बनाउनुहोस्（id कमान्डले जाँच गर्नुहोस्）

माउन्ट कायम रहँदैन／पुनः सुरु पछि साझा हराउँछ

लक्षण

  • Linux क्लाइन्टमा माउन्ट गरिएको साझा फोल्डर पुनः सुरु पछि हराउँछ
  • प्रत्येक पटक माउन्ट कमान्ड म्यानुअल रूपमा चलाउन आवश्यक हुन्छ

मुख्य कारणहरू र समाधान विधिहरू

कारणसमाधान विधि
fstab मा वर्णन भुल्ने/etc/fstab मा स्वचालित माउन्ट सेटिङ थप्नुहोस्
नेटवर्क जडान fstab भन्दा ढिलोmount options मा nofail,_netdev थप्नुहोस्
सर्भर पक्षको ढिलो प्रतिक्रियामाउन्ट गर्दा timeo=14 जस्ता टाइमआउट सेटिङ थप्नुहोस्
fstab वर्णन उदाहरण (NFS को हकमा)：
192.168.1.10:/srv/nfs/shared /mnt/nfs_shared nfs defaults,_netdev,nofail 0 0

फाइल देखिँदैन／समक्रमित हुँदैन

लक्षण

  • अन्य क्लाइन्टबाट बचत गरिएको फाइल देखिँदैन
  • परिवर्तन तुरुन्त प्रतिबिम्बित हुँदैन

मुख्य कारणहरू र समाधान विधिहरू

कारणसमाधान विधि
क्यासबाट ढिलाइअस्थायी समस्या हुन्छ।Ctrl + F5ले अपडेट गर्नुहोस्, वा पुनः जडान
क्लाइन्टको बफरिङ सेटिङNFS माउन्ट गर्दा actimeo=0 निर्दिष्ट गरेर तुरुन्त समक्रमण
Samba मा ढिलो लेखनsmb.conf मा strict sync = yes थपेर तुरुन्त प्रतिबिम्ब

लग फाइल जाँच र निदान

Ubuntu मा, समस्या कारण खोज्नलग फाइल जाँचनिकै महत्वपूर्ण छ।

Samba सम्बन्धित लग

cat /var/log/samba/log.smbd

NFS सम्बन्धित लग

journalctl -u nfs-server
लगमा, पहुँच विफलता, प्रमाणीकरण त्रुटि, सेटिङ त्रुटि आदि विवरणहरू 출력 हुन्छन्। त्रुटि सन्देशबाट Google आदि खोजेर धेरै समाधानहरू फेला पार्न सकिन्छ।

समस्या निवारणका टिप्सहरू

  • सानो चरणहरूमा सेटिङ परिवर्तन गरी प्रत्येक पटक कार्य जाँच गर्नुहोस्
  • सेटिङ फाइलको ब्याकअप अवश्य लिनुहोस्
  • testparm वा exportfs -v जस्ता प्रमाणीकरण कमान्डहरू सक्रिय रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्
  • सेटिङ परिवर्तन गरेपछि, पुनः सुरु वा सेवाको पुनः लोड नबिर्सनुहोस्

7. FAQ｜Ubuntu फाइल सर्भर सम्बन्धी सामान्य प्रश्नहरू

Ubuntu मा फाइल सर्भर निर्माण र सञ्चालन गर्दा धेरैले सामना गर्ने शंका र चिन्ताहरू छन्। यो खण्डमा, वास्तविक सामान्य प्रश्नहरू र तिनका उत्तरहरू संकलित छन्। शुरुआतीदेखि मध्यस्तरसम्मका लागि, सञ्चालनमा उपयोगी ज्ञानको रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्।

Q1. Samba र NFS मध्ये कुन छान्ने?

A. क्लाइन्ट OS को प्रकार अनुसार छान्नु आधारभूत हो।
  • Windows केन्द्रित भए Samba (SMB) → एक्सप्लोररबाट सजिलै पहुँच सम्भव
  • Linux बीचको साझेदारी भए NFS → हल्का, छिटो र स्थिरता उच्च
मिश्रित वातावरणमा दुवैलाई एकसाथ प्रयोग गर्न सकिन्छ। कुनै एकमा सीमित हुनु पर्दैन, उद्देश्य अनुसार सहअस्तित्व सम्भव छ।

Q2. बाह्य भण्डारण (USB HDD आदि) साझा गर्न कसरी गर्ने?

A. बाह्य भण्डारणलाई माउन्ट गरेपछि, साझा लक्ष्यमा निर्दिष्ट गर्नुहोस्।
  1. डिभाइस जाँच्नुहोस्:
lsblk
  1. माउन्ट प्वाइन्ट सिर्जना गर्नुहोस् र माउन्ट गर्नुहोस्:
sudo mkdir /mnt/usb
sudo mount /dev/sdX1 /mnt/usb
  1. Samba वा NFS मा /mnt/usb लाई साझा लक्ष्यको रूपमा सेट गर्नुहोस्।
स्वचालित माउन्ट चाहनुहुन्छ भने/etc/fstabमा पनि थप्नुहोस्।

Q3. Windows 11 बाट Samba सर्भरमा पहुँच गर्न सकिँदैन

A. SMB को संस्करण वा प्रमाणीकरण विधि कारण हुन सक्छ।समाधान विधि:
  • Samba कन्फिग फाइल /etc/samba/smb.conf मा निम्नलाई थप्नुहोस्:
client min protocol = SMB2
server min protocol = SMB2
  • गेस्ट पहुँच प्रयोग नगर्नुहोस्, प्रयोगकर्ता नाम र पासवर्डले लगइन गराउनुहोस्
  • Windows तर्फ “SMB 1.0” सक्षम छ भने, यसलाईअक्षम गर्न सिफारिस गरिन्छ (सुरक्षा कारणले)

Q4. फाइल सर्भरको ब्याकअप कसरी गर्ने?

A. नियमित स्वचालित ब्याकअप प्रणालीकरण गर्नु उत्तम हो।सिफारिस गरिएका विधिहरू:
  • rsync प्रयोग गरेर भिन्नता ब्याकअप
  • cron ले नियमित कार्यान्वयन
  • बाह्य HDD वा NAS तर्फ ब्याकअप
  • अनलाइन भण्डारण (उदाहरण: Google Drive) सँग समन्वय (rclone सुविधाजनक)
उदाहरण: हरेक रात २ बजे ब्याकअप
0 2 * * * rsync -a /srv/samba/shared/ /mnt/backup/

Q5. Ubuntu Desktop र Server, फाइल सर्भरको लागि कुन उपयुक्त?

A. स्थिर सञ्चालन भए Ubuntu Server, सजिलो चाहने भए Desktop।
वस्तुUbuntu ServerUbuntu Desktop
GUI को उपस्थितिनहीं (हल्का)छ (शुरुआतीको लागि)
स्रोत खपतकमधेरै
सञ्चालनताकमान्ड केन्द्रितGUI सञ्चालन सम्भव
सिफारिस उद्देश्यपूर्ण सर्भर सञ्चालनघरेलु-शिक्षा-हल्का सञ्चालन
विशेष गरी GUI आवश्यक नभएमा, Ubuntu Server सुरक्षा र प्रदर्शनको दृष्टिकोणबाट सिफारिस गरिन्छ। Ubuntu मा फाइल सर्भर निर्माण सरल तर लचकता उच्च छ, र समस्या समाधान गर्न सजिलो वातावरण हो। यो लेखको सामग्रीलाई आधार मानेर, आफ्नो नेटवर्क वातावरण वा आवश्यकतासँग मेल खाने संरचना विचार गर्नुहोस्।

8. सारांश｜उपयोग अनुसार लचिलो फाइल साझेदारीलाई युबुन्टुमा कार्यान्वयन गर्नुहोस्

युबुन्टुको उपयोग गरेर फाइल सर्भरको निर्माणखर्च घटाउँदै, स्थिर नेटवर्क फाइल साझेदारी वातावरण प्राप्त गर्न सकिने उत्कृष्ट विकल्पहो। यो लेखमा, साम्बा र एनएफएसको भिन्नता, तिनीहरूको निर्माण प्रक्रिया, सुरक्षा, समस्या समाधान आदि व्यावहारिक ज्ञानहरू व्यापक रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। यहाँ, बुँदाहरू पुनरावलोकन गर्दै, परिचय र सञ्चालनको निर्देशनहरूलाई व्यवस्थित गरौं।

उपयोग अनुसार साम्बा र एनएफएसलाई छुट्याउनुहोस्

फाइल सर्भरको विधिउद्देश्य अनुसार छनोट गर्नु महत्वपूर्णछ।
  • विन्डोज वातावरणसँग फाइल साझेदारी गर्न साम्बा
  • एक्सप्लोररबाट प्रत्यक्ष पहुँच गर्न सकिन्छ
  • प्रमाणीकरण र साझेदारी व्यवस्थापन लचिलो
  • लिनक्सहरूबीचको द्रुत फाइल साझेदारीका लागि एनएफएस
  • हल्का र उच्च प्रदर्शन
  • सर्भर उपयोग वा विकास वातावरणका लागि उपयुक्त
दुवैलाई एकसाथ प्रयोग गर्न पनि सम्भव छ, र नेटवर्क संरचना वा प्रयोगकर्ताको सीप अनुसार छनोट गर्नुहोस्।

सुरक्षा र मर्मतलाई ध्यान दिएको सञ्चालन

निर्माण पछि निम्न बुँदाहरूलाई ध्यान दिई सञ्चालन गर्दा,सुरक्षित र आरामदायी फाइल साझेदारी वातावरणको मर्मतमा सीधा जोडिन्छ।
  • फायरवाल र पहुँच प्रतिबन्ध लाई सही रूपमा सेटअप गरी, अनधिकृत पहुँच रोक्नुहोस्
  • नियमित अपडेट र लग निगरानी मार्फत, प्रणालीको स्वास्थ्यता कायम राख्नुहोस्
  • ब्याकअपको स्वचालितीकरण मार्फत, कुनै अप्रत्याशित विघ्नमा पनि द्रुत प्रतिक्रिया दिन सक्ने प्रणाली तयार गर्नुहोस्
युबुन्टुमा यी सबैलाई समर्थन गर्ने उपकरणहरू र जानकारीहरू प्रशस्त छन्, र शुरुआतीहरूले पनि एक-एक कदम चाल्दै सञ्चालन ज्ञान प्राप्त गर्न सक्छन्।

आत्मनिर्मित फाइल सर्भरको आकर्षण के हो?

तयार उत्पादनको एनएएस (नेटवर्क स्टोरेज) किन्नु पनि एक विकल्प हो, तर युबुन्टुमा आत्मनिर्मित गर्दा निम्न लाभहरू प्राप्त हुन्छन्:
  • आवश्यक कार्यक्षमताहरू मात्र परिचय दिन सकिने सरल संरचना
  • हार्डवेयर वा स्टोरेज क्षमता स्वतन्त्र रूपमा छनोट गर्न सकिन्छ
  • सिकाइ वा कार्यमा लागू गर्ने क्षमता विकास हुन्छ
“कठिन लाग्छ…” भन्ने लागेका व्यक्तिहरूले पनि यो लेखलाई सन्दर्भ गर्दा,शुरुदेखि निर्माण गर्ने अवरोध कहिल्यै उच्च छैनभन्ने बुझ्न सक्नुभयो होला। युबुन्टु प्रयोग गरेर फाइल सर्भरव्यक्तिगत उपयोगदेखि कार्य उपयोगसम्म व्यापक रूपमा समर्थन गर्ने बहुमुखी उपकरणहो। तपाईंको नेटवर्क वातावरण वा उपयोग उद्देश्य अनुसार, उपयुक्त संरचना फेला पार्नुहोस्।
侍エンジニア塾