Ubuntu को मेमोरी मुक्तिको तरिका: क्यास हटाउने, स्वाप अनुकूलन, zRAM प्रयोग

१. परिचय

यो लेख पढ्नुका फाइदाहरू

• मेमोरीको संयन्त्र बुझ्न सकिन्छ।
• Ubuntu मा मेमोरी मुक्त गर्ने विशिष्ट विधिहरू सिक्न सकिन्छ।
• प्रणालीको प्रदर्शन सुधार गर्नका लागि अनुकूलनका सुझावहरू प्राप्त गर्न सकिन्छ।

२. युभुन्टुको मेमोरी व्यवस्थापनको आधारभूत

मेमोरीका प्रकारहरू र भूमिकाहरू

1. RAM (भौतिक मेमोरी) कार्यक्रमहरू वा डाटाहरू अस्थायी रूपमा भण्डारण गरिने स्थान हो। यसले कामको गतिसँग सीधा सम्बन्ध राख्छ, त्यसैले पर्याप्त क्षमता महत्वपूर्ण छ।
2. क्यास मेमोरी कार्यक्रमहरू वा फाइलहरूको पुन: उपयोगलाई तीव्र बनाउन अस्थायी रूपमा भण्डारण गरिएका डाटाहरू हुन्। क्यास बढ्दा गति सुधारको अपेक्षा गर्न सकिन्छ, तर आवश्यक भन्दा बढी जम्मा भएमा भौतिक मेमोरीको अभाव हुन सक्छ।
3. स्वाप क्षेत्र RAM अभाव हुँदा अस्थायी रूपमा प्रयोग गरिने भण्डारण क्षेत्र हो। यद्यपि, HDD वा SSD RAM भन्दा ढिलो हुन्छन्, त्यसैले स्वापमा धेरै निर्भर गर्दा प्रदर्शन घट्छ।

वर्तमान मेमोरी प्रयोग स्थिति जाँच्ने तरिका

free -h कमान्ड

free -h

              total        used        free      shared  buff/cache   available
Mem:           7.7G        2.5G        1.8G        1.2G        3.4G        4.0G
Swap:          2.0G          0B        2.0G

• total: कुल मेमोरी मात्रा
• used: प्रयोगमा रहेको मेमोरी
• free: खाली मेमोरी
• buff/cache: क्यासमा प्रयोग भएको मेमोरी
• available: वास्तवमा उपलब्ध मेमोरी

htop उपकरण

1. स्थापना:

   sudo apt install htop

2. निष्पादन:

   htop

3. मेमोरी मुक्तिकरणका विशिष्ट विधिहरू

3.1 पृष्ठ क्यासको मुक्ति

पृष्ठ क्यास भनेको के हो

मुक्ति विधि

1. क्यास मुक्ति कमान्ड निम्न कमान्ड प्रयोग गरेर क्यास मुक्त गर्नुहोस्।

   sudo sync && sudo sysctl -w vm.drop_caches=3

• sync: डिस्कमा लेख्नुपर्ने डाटाहरूसँग समन्वय गर्नुहोस्।
• sysctl -w vm.drop_caches=3: पृष्ठ क्यास मुक्त गर्नुहोस्।

1. जाँच विधि क्यास मुक्ति अघि र पछिfree -h प्रयोग गरेर मेमोरीको अवस्था जाँच गर्नुहोस्।

सावधानीका बुँदाहरू

• क्यास हटाउँदा अस्थायी रूपमा प्रणाली ढिलो हुन सक्छ।
• सामान्यतया, क्यास स्वचालित रूपमा व्यवस्थापन हुने भएकाले, बारम्बार मुक्ति आवश्यक हुँदैन।

3.2 स्वाप क्षेत्रको अनुकूलन

स्वाप भनेको के हो

स्वाप क्षेत्रको जाँच

swapon --show

स्वाप क्षेत्रको थप

1. स्वाप फाइलको सिर्जना

   sudo fallocate -l 1G /swapfile

2. अधिकार सेटिङ

   sudo chmod 600 /swapfile

3. स्वापको सक्रियता

   sudo mkswap /swapfile
   sudo swapon /swapfile

4. जाँच फेरिswapon --show प्रयोग गरेर नयाँ स्वाप क्षेत्र सक्रिय भएको जाँच गर्नुहोस्।

स्वाप मुक्ति

sudo swapoff -a && sudo swapon -a

3.3 अनावश्यक प्रक्रियाहरूको समाप्ति

अनावश्यक प्रक्रिया भनेको के हो

प्रक्रियाको जाँच विधि

1. ps aux कमान्ड

   ps aux --sort=-%mem | head

2. htop कमान्ड

• इन्टरएक्टिभ रूपमा प्रक्रिया जाँच गर्न र सजिलै समाप्त गर्न सकिन्छ।

प्रक्रियाको समाप्ति विधि

sudo kill -9 <PID>

4. स्वचालित मेमोरी मुक्ति उपकरणको उपयोग

4.1 zRAM को सेटिङ

zRAM भनेको के हो

zRAM को स्थापना र सेटिङ

1. zRAM को स्थापना Ubuntu मा zRAM को सेटिङ उपकरण आधिकारिक रिपोजिटरीमा उपलब्ध छ।

   sudo apt install zram-config

2. zRAM को सञ्चालन जाँच स्थापना पछि, यो स्वत: सक्रिय हुन्छ। निम्न कमान्डले zRAM सक्रिय छ वा छैन जाँच गर्नुहोस्।

   swapon --show

3. कस्टम सेटिङ zRAM को सेटिङ समायोजन गर्न चाहनुहुन्छ भने, सेटिङ फाइल सम्पादन गर्नुहोस्।

   sudo nano /etc/default/zram-config

zRAM प्रयोग गर्ने फाइदाहरू

• डिस्क पहुँच घट्छ, प्रणालीको प्रतिक्रिया क्षमता सुधार हुन्छ।
• स्वाप क्षेत्रको प्रयोगमा ठूलो कमी आउँछ।

4.2 स्वचालित मेमोरी मुक्ति स्क्रिप्टको निर्माण

सरल स्क्रिप्टको निर्माण

1. स्क्रिप्टको सामग्री

   #!/bin/bash
   sync && echo 3 > /proc/sys/vm/drop_caches
   echo "मेमोरी मुक्त गरियो: $(date)"

2. स्क्रिप्टको बचत फाइल नामलाई memory_cleanup.sh को रूपमा बचत गर्नुहोस्।

   nano ~/memory_cleanup.sh

3. कार्यान्वयन अनुमति प्रदान कार्यान्वयन योग्य बनाउन अनुमति परिवर्तन गर्नुहोस्।

   chmod +x ~/memory_cleanup.sh

4. म्यानुअल कार्यान्वयन निम्न कमान्डले स्क्रिप्ट कार्यान्वयन गर्नुहोस्।

   sudo ~/memory_cleanup.sh

नियमित कार्यान्वयनको सेटिङ

1. cron सेटिङको सम्पादन

   crontab -e

2. जब थप्नुहोस् निम्नानुसार वर्णन गरेर, प्रत्येक घण्टा स्क्रिप्ट कार्यान्वयन हुन्छ।

   0 * * * * sudo ~/memory_cleanup.sh

3. बचत र जाँच सेटिङ बचत गर्नुहोस् र निम्न कमान्डले जब सही दर्ता भएको छ वा छैन जाँच गर्नुहोस्।

   crontab -l

4.3 ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू

• zRAM को स्रोत खपत: संकुचनका लागि CPU स्रोत प्रयोग हुन्छ, त्यसैले कम प्रदर्शन भएको प्रणालीमा लागू गर्दा सावधानी अपनाउनु पर्छ।
• स्क्रिप्टको कार्यान्वयन आवृत्ति: कार्यान्वयन आवृत्तिलाई उपयुक्त रूपमा सेट गर्नु महत्वपूर्ण छ। बारम्बार कार्यान्वयन गर्दा प्रणालीको प्रदर्शन घट्न सक्छ।

5. सावधानीहरू

5.1 क्यास डिलेसनको प्रभाव बुझ्नुहोस्

क्यास डिलेसनको जोखिम

• क्यासले प्रणालीको गतिलाई मद्दत गर्छ, त्यसैले यसलाई हटाउँदा अस्थायी रूपमा पहुँच गति घट्न सक्छ।
• विशेष गरी डाटाबेस सर्भर वा बारम्बार फाइल पहुँच हुने वातावरणमा, क्यास डिलेसन उल्टो प्रभाव पार्न सक्छ।

डिलेसन आवश्यक भएको अवस्था

5.2 स्वाप क्षेत्रको व्यवस्थापन

स्वापको अत्यधिक उपयोग

उपयुक्त स्वाप आकार

• RAM 2GB भन्दा कम: RAM को दोब्बर जतिको स्वाप सिफारिस गरिन्छ।
• RAM 2GB भन्दा बढी: RAM सँग बराबर वा त्यसभन्दा कम स्वाप सिफारिस गरिन्छ।

स्वाप मुक्तिको आवृत्ति

5.3 प्रक्रिया समाप्तिको जोखिम

अनावश्यक प्रक्रियाको पहिचान

सुरक्षित समाप्ति विधि

kill -9 <PID>

5.4 zRAM उपयोग गर्दा सावधानी

CPU भारको वृद्धि

प्रदर्शन निगरानी

5.5 स्वचालित स्क्रिप्ट सेटिङ गर्दा सावधानी

स्क्रिप्टको निष्पादन आवृत्ति

लगको रेकर्ड

#!/bin/bash
sync && echo 3 > /proc/sys/vm/drop_caches
echo "मेमोरी मुक्ति: $(date)" >> /var/log/memory_cleanup.log

6. FAQ (प्रायः सोधिने प्रश्नहरू)

Q1. मेमोरी मुक्तिलाई बारम्बार गर्न आवश्यक छ?

Q2. क्यास हटाउँदा प्रणालीको गति घट्छ?

Q3. स्वाप क्षेत्र बढाउँदा कस्तो प्रभाव पर्छ?

Q4. मेमोरी मुक्तिलाई स्वचालित रूपमा गर्ने तरिका छ?

Q5. मेमोरी मुक्ति पछि प्रणाली अस्थिर हुन्छ?

Q6. zRAM सबै प्रणालीहरूमा प्रभावकारी हुन्छ?

Q7. मेमोरी मुक्ति पछि प्रभाव महसुस नभएको अवस्थामा कारण के हुन्छ?

• क्यास हटाइसकेको हुन सक्छ, अतिरिक्त मुक्ति आवश्यक थिएन।
• स्वाप क्षेत्रको प्रयोग कम थियो, भौतिक मेमोरी पहिल्यै अनुकूलित थियो।
• अन्य प्रणाली बाधाहरू (CPU भार वा डिस्क I/O) कारण प्रदर्शन घटेको हुन सक्छ।

7. सारांश

महत्त्वपूर्ण बुँदाहरूको पुनरावलोकन

1. Ubuntu को मेमोरी व्यवस्थापनको संरचना

• मेमोरी “RAM” “क्यास” “स्व्याप” बाट बनेको हुन्छ, र तिनीहरूको फरक भूमिका हुन्छ। यसलाई बुझेर, मेमोरी मुक्तिकरणको आवश्यकतालाई सही रूपमा मूल्यांकन गर्न सकिन्छ।

1. विशिष्ट मुक्तिकरण विधिहरू

• पृष्ठ क्यासको मुक्तिकरण: sync कमान्ड र vm.drop_caches ले सजिलै मुक्त गर्न सकिन्छ।
• स्व्याप क्षेत्रको व्यवस्थापन: स्व्याप फाइलको थप वा मुक्तिकरणले, RAM अभावको समयमा स्थिरता बढाउँछ।
• अनावश्यक प्रक्रियाहरूको समाप्ति: मेमोरी खपत गर्ने प्रक्रियाहरूलाई पहिचान गरी, सुरक्षित रूपमा समाप्त गर्नुहोस्।

1. स्वचालित उपकरणहरूको उपयोग

• zRAM वा स्वचालित स्क्रिप्ट प्रयोग गरेर, नियमित मेमोरी व्यवस्थापन सजिलो हुन्छ।

1. सावधानीका बुँदाहरू

• क्यास वा स्व्यापको हटाइले प्रणालीको समग्र प्रदर्शनमा प्रभाव पार्न सक्छ। फ्रिक्वेन्सी र समयलाई सावधानीपूर्वक सेट गर्नुहोस्।

1. FAQ बाट समाधान

• मेमोरी मुक्तिकरणको फ्रिक्वेन्सी वा विशिष्ट प्रभाव जस्ता, पाठकहरूले सामना गर्ने शंकाहरूलाई पनि सम्बोधन गरिएको छ।

भविष्यका प्रयासहरू

• प्रणाली निगरानीको बानीकरण htop वा free कमान्ड प्रयोग गरेर मेमोरी स्थिति नियमित रूपमा जाँच गर्नुहोस्।
• मेमोरी दक्षताको सुधार प्रयोगको फ्रिक्वेन्सी कम भएका प्रक्रियाहरूलाई असक्षम बनाउने जस्ता, प्रणालीको समग्र दक्षता पुनरावलोकन गर्नुहोस्।
• उपकरणहरूको उपयोग zRAM वा स्क्रिप्टबाट स्वचालितकरण अपनाएर, बोझ घटाउनुहोस्।