1. Ubuntu 22.04 के हो? यसका कुनै विशेषताहरू के छन्?
Ubuntu के हो?
Ubuntu (उबुन्टु) एक खुला स्रोतको लिनक्स डिस्ट्रीब्युसन हो जसलाई कसैले पनि निःशुल्क रूपमा प्रयोग गर्न सक्छ, र यो शुरुआतीदेखि उन्नत प्रयोगकर्ताहरूसम्मका व्यापक प्रयोगकर्ताहरूबाट समर्थन प्राप्त गर्दछ। यो Canonical कम्पनीद्वारा विकसित र प्रदान गरिएको छ, जसको विशेषता प्रणालीको स्थिरता र प्रयोगकर्ता-अनुकूल इन्टरफेस हो। यो ‘लिनक्स कठिन छ’ भन्ने छविलाई हटाउने प्रतिनिधि OS हो, र यो विन्डोज वा macOS को विकल्पको रूपमा पनि ध्यानाकर्षण प्राप्त गर्दछ। यो निःशुल्क हुँदाहुँदै पनि सुरक्षा उत्कृष्ट छ, र विकास उद्देश्य वा पुराना कम्प्युटरहरूको पुन: प्रयोगमा पनि प्रयोग गरिन्छ।
Ubuntu 22.04 LTS का विशेषताहरू
Ubuntu 22.04 को आधिकारिक नाम ‘Ubuntu 22.04 LTS (Long Term Support)’ हो, जुन २०२२ अप्रिलमा जारी गरियो। LTS संस्करणले ‘दीर्घकालीन समर्थन संस्करण’ लाई जनाउँछ, जसमा ५ वर्षको आधिकारिक समर्थन प्रदान गरिन्छ (सुरक्षा अपडेटहरू वा त्रुटि सुधारहरू आदि)।
मुख्य विशेषताहरू:
GNOME 42 को अपनाइएको डेस्कटप वातावरणमा ‘GNOME 42’ लाई अपनाइएको छ, जसले थप आधुनिक र परिष्कृत UI (प्रयोगकर्ता इन्टरफेस) बनाएको छ। डार्क मोड वा स्क्रिन क्याप्चर सुविधाको सुदृढीकरण पनि गरिएको छ।
Wayland डिफल्ट सेशनमा यसअघि X.org मुख्य प्रवाहको डिस्प्ले सर्भर थियो, तर Wayland मा स्विच भएपछि सुरक्षा र चित्रणको सुगमता सुधारिएको छ (केही पुराना एपहरूमा X.org मा स्विच गर्न सकिन्छ)।
लिनक्स कर्नेल ५.१५ समावेश नवीनतम हार्डवेयरसँगको अनुकूलता वा प्रदर्शन सुधारको अपेक्षा गरिएको संस्करण हो। विशेष गरी फाइल सिस्टमको प्रदर्शन वा ऊर्जा बचत सुविधा सुधारिएको छ।
Snap प्याकेजको सुदृढीकरण एप्लिकेसनहरूको वितरण रूपको रूपमा ‘Snap’ लाई मानकीकरण गरिएको छ, जसले सफ्टवेयरको अपडेटलाई थप सुरक्षित र सरल बनाएको छ। Firefox लाई Snap रूपमा प्रदान गरिन थालेको पनि चर्चाको विषय हो।
अझ सुगम जापानी समर्थन Ubuntu 22.04 मा, स्थापना समयमा जापानी वातावरण छान्दा IME (जापानी इनपुट) वा फन्टहरू आदि तुलनात्मक रूपमा सुगम रूपमा सेटअप गर्न सकिन्छ।
किन Ubuntu 22.04 छान्नु पर्छ?
Ubuntu 22.04 निम्नलिखित प्रकारका व्यक्तिहरूलाई विशेष रूपमा सिफारिस गरिन्छ:
लिनक्स पहिलो पटक प्रयोग गर्ने शुरुआती स्थिरता उच्च छ र जानकारी पनि प्रशस्त छ, त्यसैले सिकाइ लागत कम छ।
कार्य वा विकासमा प्रयोग गर्न चाहने व्यक्ति LTS संस्करणको दीर्घकालीन समर्थनबाट, प्रणालीको विश्वसनीयता आवश्यक पर्ने कार्य उद्देश्यमा पनि उपयुक्त छ।
पुरानो कम्प्युटरलाई पुन: प्रयोग गर्न चाहने व्यक्ति हल्का र कार्य पनि छिटो छ, विन्डोजभन्दा पनि हल्का रूपमा प्रयोग गर्न सकिने अवस्थाहरू धेरै छन्।
आगामी लेखहरूमा, यस्तो Ubuntu 22.04 लाई वास्तविक रूपमा स्थापना गर्ने विशिष्ट चरणहरूलाई, शुरुआतीहरूलाई पनि बुझ्न सजिलो र विस्तृत रूपमा व्याख्या गर्दै जानेछौं।
2. स्थापना अघिको तयारी【चित्रसहित】
Ubuntu 22.04 लाई सहज रूपमा स्थापना गर्नका लागि, पहिले केही तयारीहरू आवश्यक छन्। यहाँ, आवश्यक स्पेक, तयार गर्ने सामग्रीहरू, ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू आदि विस्तृत रूपमा व्याख्या गर्दछौं। असफलता टार्नका लागि पनि, यो चरणलाई सावधानीपूर्वक अगाडि बढाउनुहोस्।
आवश्यक सञ्चालन वातावरण र सिफारिस गरिएको स्पेक
Ubuntu 22.04 तुलनात्मक रूपमा हल्का OS हो तर, सहज रूपमा सञ्चालन गर्नका लागि केही हदसम्मको स्पेक आवश्यक छ। तल आधिकारिकले घोषणा गरेकोन्यूनतम आवश्यकतार लेखकले सिफारिस गर्नेसिफारिस गरिएको स्पेकछ।
वस्तु
न्यूनतम आवश्यकता
सिफारिस गरिएको स्पेक
CPU
2GHz भन्दा माथिको डुअल कोर
Intel Core i3 भन्दा माथि (चौथो पुस्ता वा पछि)
मेमोरी
4GB
8GB भन्दा माथि
स्टोरेज
25GB भन्दा माथिको खाली स्थान
50GB भन्दा माथि (SSD सिफारिस)
ग्राफिक्स
VGA समर्थित, 1024×768 भन्दा माथि
पूर्ण HD भन्दा माथि समर्थित (Intel UHD वा Radeon भन्दा माथि)
※नोटबुक PC र डेस्कटप दुवै समर्थित। पुरानो मेसिनमा पनि सञ्चालन सम्भव छ तर, सहजताका लागि SSD र 8GB मेमोरी भन्दा माथि सिफारिस गर्दछौं।
तयार गर्ने सामग्रीहरू
Ubuntu स्थापना गर्नुअघि, तलका सामग्रीहरू तयार गर्नुहोस्।
खाली USB मेमोरी (क्षमता 8GB भन्दा माथि) Ubuntu को इन्स्टलर लेख्नका लागि आवश्यक छ।
इन्टरनेट कनेक्सन वातावरण ISO डाउनलोड वा स्थापना पछि अपडेटका लागि आवश्यक छ। Wi-Fi पनि OK तर, स्थिरताका लागि तारयुक्त LAN वांछनीय छ।
अर्को PC वा स्मार्टफोन (सबडिभाइस) स्थापना गर्दा अस्पष्ट बिन्दु आएमा, खोजी आदि मार्फत समर्थन जानकारी जाँच गर्न सकिन्छ।
ब्याकअप मिडिया (वैकल्पिक) डुअल बुट वा विद्यमान डाटा राख्ने अवस्थामा, पहिले नै ब्याकअप लिनु दृढतापूर्वक सिफारिस गर्दछौं।
स्थापना विधिका विकल्पहरू जाँच गरौं
Ubuntu को स्थापनामा मुख्य रूपमा तलका विधिहरू छन्। तिनीहरूको विशेषताहरू बुझेर, आफूलाई उपयुक्त विधि छान्नुहोस्।
विधि
विशेषता
कठिनाई
एकल स्थापना (ओभरराइट)
डिस्क पूरै Ubuntu मा प्रयोग। Windows आदि हटाइनेछ
★☆☆
डुअल बुट
Windows र Ubuntu सँगै। बुट गर्दा छनोट सम्भव
★★☆
भर्चुअल वातावरण (VirtualBox आदि)
Windows मा Ubuntu परीक्षण। सुरक्षित तर भारी
★★☆
※यो लेखमा, वास्तविक मेसिनमा एकल वा डुअल बुट स्थापना गर्ने प्रक्रियालाई केन्द्रमा राखेर व्याख्या गर्दछौं।
ब्याकअपको महत्वबारे
विशेष गरी डुअल बुट वा ओभरराइट स्थापना गर्ने अवस्थामा, महत्वपूर्ण फाइलहरू हराउने जोखिम छ। तलजस्ता फाइलहरू, निश्चित रूपमा बाह्य HDD वा क्लाउडमा बचत गर्नुहोस्।
परिवारका फोटो वा भिडियो
कामका दस्तावेज वा प्रस्तुति फाइलहरू
ब्राउजरका बुकमार्क वा पासवर्ड
Ubuntu को स्थापना आफैं स्थिर छ तर, अप्रत्याशित समस्या 대비 गर्न सकिन्छ जसले सहज रूपमा काम गर्न सकिन्छ।
3. Ubuntu 22.04 को डाउनलोड विधि
Ubuntu 22.04 स्थापना गर्नको लागि, पहिले स्थापनाको लागि “ISO फाइल” प्राप्त गर्न आवश्यक छ। यो खण्डमा, आधिकारिक साइटबाट डाउनलोड विधि, जापानी वातावरणमा विशेष “जापानी Remix” को प्राप्ति विधि, र ध्यान दिनुपर्ने कुराहरूको बारेमा विस्तृत व्याख्या गरिन्छ।
आधिकारिक साइटबाट ISO फाइल प्राप्त गर्ने चरण
Ubuntu को आधिकारिक साइटमा, नवीनतम संस्करणको Ubuntu लाई निःशुल्क रूपमा कसैले पनि डाउनलोड गर्न सक्छ। निम्न चरणहरू अनुसार अघि बढ्नुहोस्।
प्रदर्शित पृष्ठमा “Ubuntu 22.04 LTS (Jammy Jellyfish)” को “Download” बटन क्लिक गर्नुहोस्।
स्वचालित रूपमा ISO फाइलको डाउनलोड सुरु हुन्छ। फाइल आकार लगभग ३.५ जीबी छ, त्यसैले सञ्चार वातावरण अनुसार केही मिनेट देखि दसौं मिनेट लाग्न सक्छ।
डाउनलोड समयमा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू:
फाइल नामको जाँच: “ubuntu-22.04.×××-desktop-amd64.iso” जस्तो ढाँचामा बचत हुन्छ। गल्तीले पुरानो संस्करण वा सर्वर संस्करण छान्नु नपर्ने गरी ध्यान दिनुहोस्।
फाइलको अखण्डता जाँच (वैकल्पिक): डाउनलोड गरिएको ISO फाइलमा क्षति छैन भनेर जाँच गर्नको लागि, “SHA256 चेकसम” को मिलान गर्दा बढी सुरक्षित हुन्छ।
जापानी Remix को परिचय र प्राप्ति विधि
Ubuntu लाई जापानीमा आरामदायक रूपमा प्रयोग गर्न चाहनुहुन्छ भने, “Ubuntu जापानी Remix” को प्रयोग सिफारिस गरिन्छ। यो उत्साहीहरूले बनाएको, जापानी वातावरणलाई सुरुदेखि नै तयार पारिएको कस्टम संस्करण हो।
विशेषताहरू:
स्थापना तुरुन्तैपछि जापानी UI, जापानी इनपुट (Mozc) प्रयोग गर्न सकिन्छ
विभिन्न जापानी फन्टहरू र समय क्षेत्र सेटिङ पनि स्वचालित छन्, जसले गर्दा परिचय धेरै सहज हुन्छ
“Ubuntu 22.04 LTS जापानी Remix” को लिङ्क खोज्नुहोस्, सम्बन्धित ISO फाइल क्लिक गरेर डाउनलोड गर्नुहोस्।
डाउनलोड पछि, आधिकारिक साइटमा उल्लेखित “प्रमाणीकरण चेकसम” सँग मिलान पनि गर्न सकिन्छ (वैकल्पिक)।
जापानी Remix छान्नुपर्ने व्यक्ति:
जापानी इनपुट वा लोकेल सेटिङमा चिन्तित नयाँ प्रयोगकर्ता
सेटिङ कार्यलाई न्यूनतम बनाउन चाहने व्यक्ति
जापानी फन्टको सुन्दरता वा मुद्रण सेटिङलाई महत्व दिने व्यक्ति
कुन छान्नुपर्छ?
ढाँचा
विशेषता
लक्षित प्रयोगकर्ता
आधिकारिक ISO
अंग्रेजी संस्करणलाई आधार बनाएर बहुभाषी समर्थन। स्वतन्त्रता उच्च
मध्य देखि उन्नत प्रयोगकर्ताहरूको लागि
जापानी Remix
जापानी सेटिङ पूर्व-स्थापित। नयाँ प्रयोगकर्ताहरूलाई सहज
नयाँ देखि मध्य प्रयोगकर्ताहरूको लागि
नयाँ प्रयोगकर्ता वा जापानीमा आरामदायक रूपमा प्रयोग गर्न चाहनुहुनेहरूलाई,जापानी Remixलाई दृढतापूर्वक सिफारिस गरिन्छ। उल्टो, आफैंले विस्तृत रूपमा कस्टमाइज गर्न चाहनुहुनेहरूलाई,आधिकारिक ISOउपयुक्त हुनेछ।
4. बुटेबल USB को निर्माण विधि【विन्डोज/macOS सँग मिल्ने】
Ubuntu २२.०४ को ISO फाइल प्राप्त गरेपछि, अर्को चरणमा स्थापना गर्न प्रयोग गर्ने «बुटेबल USB (बुट गर्न सकिने USB मेमोरी)» निर्माण गर्नुहोस्। यो USB प्रयोग गरेर कम्प्युटरलाई बुट गर्नुहोस् र Ubuntu को स्थापना अगाडि बढाउनुहोस्। यहाँ, विन्डोज र macOS दुवै वातावरणमा सजिलो तरिकाले व्याख्या गर्दछौं।
विन्डोजमा निर्माण प्रक्रिया (Rufus को प्रयोग)
विन्डोजमा «Rufus (रुफस)» नामक फ्री सफ्टवेयर क्लासिक छ। नयाँ प्रयोगकर्ताहरूले पनि सजिलै USB मेमोरीलाई बुट गर्न सकिने अवस्थामा परिवर्तन गर्न सक्छन्।
आवश्यक सामग्रीहरू:
खाली USB मेमोरी (८ जीबी भन्दा बढी)
डाउनलोड गरिएको Ubuntu २२.०४ ISO फाइल
Rufus को आधिकारिक नवीनतम संस्करण
प्रक्रिया:
Rufus आधिकारिक साइट मा पहुँच गर्नुहोस् र नवीनतम संस्करण डाउनलोड गर्नुहोस्। स्थापना आवश्यक छैन, सिधै सुरु गर्न सकिन्छ।
USB मेमोरीलाई पीसीमा जोड्नुहोस् र Rufus लाई सुरु गर्नुहोस्।
«डिभाइस» बाट प्रयोग गर्ने USB मेमोरी छान्नुहोस्।
«बुट प्रकार» मा «डिस्क वा ISO इमेज» छान्नुहोस्, «छान्नुहोस्» बटनबाट Ubuntu को ISO फाइल निर्दिष्ट गर्नुहोस्।
«पार्टिसन संरचना» लाई «GPT» र «लक्षित प्रणाली» लाई «UEFI (गैर-CSM)» छान्नुहोस् (सामान्य नयाँ पीसीको लागि यो ठीक छ)।
«स्टार्ट» क्लिक गर्नुहोस्। चेतावनी देखिएमा «ओके» थिचेर लेखन सुरु गर्नुहोस्।
केही मिनेटमा सम्पन्न हुन्छ। «सम्पन्न」 सन्देश देखिएपछि, Rufus बन्द गर्नुहोस् र USB मेमोरी निकाल्नुहोस्।
macOS मा निर्माण प्रक्रिया (balenaEtcher को प्रयोग)
macOS मा «balenaEtcher (बालेना एचर)» प्रयोग गर्न सजिलो छ, GUI मार्फत सञ्चालन हुने भएकाले नयाँ प्रयोगकर्ताहरूलाई पनि सुरक्षित छ।
USB मेमोरीलाई म्याकमा हाल्नुहोस् र Etcher लाई सुरु गर्नुहोस्।
«Flash from file» क्लिक गरेर Ubuntu को ISO फाइल छान्नुहोस्।
«Select target» मा USB मेमोरी निर्दिष्ट गर्नुहोस्।
«Flash!» क्लिक गरेर लेखन सुरु गर्नुहोस्।
लेखन सम्पन्न भएपछि, स्वतः प्रमाणीकरण प्रक्रिया हुन्छ, «Success!» देखिएमा सम्पन्न भएको हो।
लेखन समयमा ध्यान दिनुपर्ने कुराहरू
डाटा मेटिन सावधान:USB मेमोरी भित्रका सबै डाटा मेटिन्छन्। पहिले ब्याकअप लिनुहोस्।
सुरक्षित निकालाई कडाइका साथ गर्नुहोस्:लेखन पछि हतारमा ननिकाल्नुहोस्, प्रणालीमा «सुरक्षित रूपमा निकाल्नुहोस्» गर्नुहोस्।
अस्थिर USB मेमोरीबाट बच्नुहोस्:पुरानो वा अस्थिर USB ले लेखन त्रुटिका कारण बन्न सक्छ। सम्भव भए नयाँ वा विश्वसनीय उत्पादन प्रयोग गर्नुहोस्।
5. Ubuntu 22.04 को स्थापना प्रक्रिया【चित्रसहित विस्तृत व्याख्या】
बुटेबल USB तयार भएपछि, अब Ubuntu 22.04 को स्थापनामा जानुहोस्। यो खण्डमा, शुरुआतीहरूले पनि भुल्न नसक्ने गरी, स्थापनाको प्रत्येक चरणलाई सरल रूपमा व्याख्या गरिनेछ।
BIOS/UEFI को सेटिङ जाँच र परिवर्तन गर्नुहोस्
Ubuntu लाई USB बाट सुरु गर्नका लागि, कम्प्युटरको BIOS (वा UEFI) सेटिङमा “USB बुटलाई सक्रिय” गर्न आवश्यक छ।
मुख्य प्रक्रिया:
कम्प्युटरको पावर चालू गरे लगत्तै, DEL कुञ्जी वा F2, F12, ESC जस्ता कुञ्जीहरू लाई बारम्बार थिचेर BIOS स्क्रिनमा प्रवेश गर्नुहोस् (निर्माताको आधारमा फरक पर्छ)।
“Boot” मेनुबाट USB मेमोरीलाई उच्च प्राथमिकतामा सेट गर्नुहोस्।
“Secure Boot (सुरक्षित बुट)” सक्रिय भएको छ भने निष्क्रिय गर्नुहोस्, यसले सहज बनाउँछ।
संग्रह गरेर पुन: सुरु गर्नुहोस् ([Save & Exit])
USB मेमोरीबाट Ubuntu सुरु गर्नुहोस्
BIOS सेटिङ समाप्त गरेर USB मेमोरी 삽입 गरिएको अवस्थामा पुन: सुरु गर्दा, स्वत: Ubuntu को स्थापना मेनु देखिन्छ।
देखिने मेनुको उदाहरण:
Try Ubuntu without installing (स्थापना बिना प्रयास गर्नुहोस्)
Install Ubuntu (Ubuntu स्थापना गर्नुहोस्)
यहाँ “Install Ubuntu” छान्नुहोस् र इन्स्टलर सुरु गर्नुहोस्।
स्थापना विजार्डको प्रत्येक चरणको व्याख्या
इन्स्टलर GUI मा सजिलो छ र निम्न क्रममा अगाडि बढ्छ।
1. भाषाको छनोट
“जापानी” छान्नुभयो भने, स्थापना स्क्रिन र पछि OS पनि जापानीमा देखिन्छ।
2. कुञ्जीपट्टि लेआउटको छनोट
जापानी कुञ्जीपट्टि प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने “Japanese” छान्नुहोस्, “इनपुट परीक्षण” मा जाँच गर्नुहोस्।
3. अपडेट र अन्य सफ्टवेयर
निम्न विकल्पहरू छन्:
सामान्य स्थापना (अनुशंसित)
न्यूनतम स्थापना (हल्का・अप्लेस कम)
“Ubuntu को स्थापनामा अपडेट डाउनलोड गर्नुहोस्” → चेक अनुशंसित
“ग्राफिक्स र Wi-Fi का लागि थर्ड-पार्टी सफ्टवेयर स्थापना गर्नुहोस्” → चेक अनुशंसित
4. स्थापनाको प्रकार
विकल्प
विषयवस्तु
लक्षित व्यक्ति
डिस्क हटाएर Ubuntu स्थापना गर्नुहोस्
क्लिन स्थापना (Windows हटाइन्छ)
Ubuntu मात्र चाहिने
अन्य OS सँग सहअस्तित्व (डुअल बुट)
Ubuntu र Windows सँग सहअस्तित्व
दुवै प्रयोग गर्न चाहिने
अन्य (म्यानुअल)
आफैं पर्टिसन सेट गर्नुहोस्
उन्नत प्रयोगकर्ताका लागि
शुरुआतीहरूका लागि “डुअल बुट” वा “डिस्क हटाएर〜” अनुशंसित छ।
5. पर्टिसनको जाँच र परिवर्तन (आवश्यक भए)
इन्स्टलरले स्वत: उपयुक्त संरचना प्रस्ताव गर्दछ।
म्यानुअल सेट गर्दा, रुट “/”, स्वाप क्षेत्र, होम “/home” लाई अलग गर्नु लचिलो हुन्छ।
6. प्रयोगकर्ता जानकारीको इनपुट
तपाईंको नाम
कम्प्युटर नाम
प्रयोगकर्ता नाम
पासवर्ड (सुरक्षाका लागि, ८ अक्षरभन्दा बढी अनुशंसित)
“स्वत: लगइन” को उपस्थिति पनि छान्न सकिन्छ।
स्थापनाको समापन र पुन: सुरु
सबै सेटिङ समाप्त भएपछि, Ubuntu को स्थापना सुरु हुन्छ। आवश्यक समय वातावरण अनुसार फरक पर्छ तर, सामान्यतया१०〜२० मिनेटमा समाप्त हुन्छ। स्थापना समाप्त भएपछि, “अब पुन: सुरु गर्नुहोस्” बटन क्लिक गर्नुहोस्।
अन्तिम बुँदाहरू:
USB मेमोरी स्वत: हटाउने अवस्था पनि हुन्छ तर, सन्देश आएमा आफैं हटाउनुहोस्।
सामान्य पुन: सुरु भएमा, Ubuntu 22.04 को लगइन स्क्रिन देखिन्छ र स्थापना समाप्त!
6. प्रारम्भिक सेटिङ र जापानीकरणको विधि
Ubuntu 22.04 को स्थापना सम्पन्न भएपछि, आरामदायक रूपमा प्रयोग सुरु गर्नका लागि प्रारम्भिक सेटिङ गरौं। यो खण्डमा, प्रणाली अपडेट, जापानी इनपुटको सक्रियता, समय क्षेत्र वा फन्ट सेटिङ आदि, दैनिक प्रयोगका लागि महत्वपूर्ण बुँदाहरूलाई सरल रूपमा व्याख्या गर्दछ।
प्रणालीको अपडेट गर्ने
स्थापना तुरुन्तै Ubuntu मा, नवीनतम अपडेटहरू अझै लागू नभएका हुन सक्छन्। पहिले प्रणालीलाई पूर्ण रूपमा अद्यावधिक अवस्थामा ल्याऔं।
चरणहरू:
बायाँ तलको “एप्लिकेसन” मेनुबाट “सफ्टवेयर अपडेट” खोजेर सुरु गर्नुहोस्।
उपलब्ध अपडेटहरू देखाइएमा, “अहिले नै स्थापना गर्नुहोस्” क्लिक गर्नुहोस्।
पासवर्ड प्रविष्ट गर्नुहोस् र स्थापना समाप्त भएपछि पुन: सुरु गर्नुहोस्।
अर्को तरिका, टर्मिनल प्रयोग गरेर निम्न कमान्डहरूले पनि अपडेट गर्न सकिन्छ:
sudo apt update
sudo apt upgrade -y
कमान्ड सञ्चालनमा अभ्यस्त नभएका व्यक्तिहरूका लागि, GUI अपडेट व्यवस्थापक प्रयोग गर्दा सुरक्षित हुन्छ।
जापानी इनपुट (Mozc) को सेटिङ विधि
Ubuntu लाई जापानी भाषामा प्रयोग गर्नका लागि, जापानी IME (इनपुट मेथड एडिटर) को सेटिङ आवश्यक छ। सामान्यतया, Ubuntu 22.04 मा “Fcitx5 + Mozc” प्रयोग गरिन्छ।
जापानी इनपुट सक्रिय गर्ने चरणहरू:
“सेटिङ” → “क्षेत्र र भाषा” मा जानुहोस्।
“भाषा” ट्याबमा “जापानी” चयन भएको छ भनेर जाँच गर्नुहोस्।
कीबोर्ड परिवर्तन अर्ध-चौडाइ/पूर्ण-चौडाइ वा Ctrl + Space द्वारा सम्भव छ।
※ यदि इनपुट राम्रोसँग काम नगरेमा, निम्न कमान्डले fcitx5 लाई पुन: स्थापना प्रयास गर्नुहोस्।
sudo apt install fcitx5 fcitx5-mozc
सेटिङ प्रतिबिम्बित गर्नका लागि:
एकपटक लगआउट-लगइन गर्नुहोस्
वा प्रणाली पुन: सुरु गर्नुहोस्
यसले, नोटप्याड वा ब्राउजर आदि मा पनि जापानी इनपुट सहज रूपमा गर्न सकिन्छ।
समय क्षेत्र र घडीको सेटिङ
Ubuntu लाई जापान भित्र प्रयोग गर्दा, समय क्षेत्र सही रूपमा सेट नभएमा समय विचलन हुन सक्छ।
सेटिङ चरणहरू:
“सेटिङ” → “मिति र समय” मा जानुहोस्।
“स्वचालित रूपमा समय सेट गर्नु” “स्वचालित रूपमा समय क्षेत्र सेट गर्नु” चालू भएको छ भनेर जाँच गर्नुहोस्।
यदि बन्द छ भने, “एसिया / टोकियो” लाई म्यानुअल रूपमा चयन गर्नुहोस्।
※ डुअल बुट वातावरणमा, विन्डोजसँग समय विचलन हुन सक्छ। समाधान विधि छुट्टै लेखमा विस्तृत रूपमा प्रस्तुत गरिने छ।
जापानी फन्टको समायोजन (वैकल्पिक)
डिफल्टमा पनि जापानी देखाइन्छ तर, पढ्न सजिलो र सुन्दरताका लागि फन्ट कस्टमाइज पनि सिफारिस गरिन्छ।
लोकप्रिय जापानी फन्टहरू:
Noto Sans CJK JP (गुगल प्रदान, पढ्न सजिलो)
मूल कोण गोसिक (एडोब निर्मित)
IPA फन्ट (व्यावसायिक प्रयोगका लागि पनि)
स्थापना उदाहरण:
sudo apt install fonts-noto-cjk
फन्ट परिवर्तन गर्न चाहनुहुन्छ भने, “GNOME Tweaks (ट्वीक)” स्थापना गरेर सेट गर्न सकिन्छ।
अन्य सिफारिस गरिएका सेटिङहरू
Ubuntu सफ्टवेयरको मिरर सेटिङलाई “जापानको सर्भर” मा परिवर्तन गर्दा अपडेट गति सुधार हुन सक्छ।
अनावश्यक एपहरूको हटाउने (उदाहरण: अमेजन लन्चर आदि) ले कार्य निष्पादन हल्का हुन सक्छ।
स्क्रिन लक वा पावर व्यवस्थापनको समायोजन पनि, नोटबुक पीसी प्रयोगकर्ताहरूका लागि महत्वपूर्ण छ।
7. सिफारिस गरिएका थप सफ्टवेयरहरूको स्थापना
Ubuntu 22.04 स्थापना गरेपछि र प्रारम्भिक सेटिङ समाप्त गरेपछि, अब दैनिक प्रयोग वा कार्य दक्षता बढाउनका लागि सफ्टवेयरहरू स्थापना गरौं। यहाँ, शुरुआतीहरूका लागि पनि सजिलो र व्यावहारिक एप्लिकेसनहरू चयन गरेर प्रस्तुत गर्दछौं। GUI (ग्राफिकल युजर इन्टरफेस) मा सञ्चालन विधि र टर्मिनल प्रयोग गरेर स्थापना विधि दुवै प्रस्तुत गर्दछौं।
Ubuntu सफ्टवेयर सेन्टरको प्रयोग विधि
Ubuntu मा ‘Ubuntu सफ्टवेयर’ नामक एप स्टोर स्ट्यान्डर्ड रूपमा उपलब्ध छ, जसले Windows को ‘Microsoft Store’ जस्तै अनुभव दिन्छ जसबाट एपहरू थप्न वा हटाउन सकिन्छ।
Firefox (स्ट्यान्डर्ड रूपमा उपलब्ध) Ubuntu मा Snap फर्म्याटमा प्रदान गरिएको छ। गतिमा जोड दिन चाहनेहरूले APT फर्म्याटमा परिवर्तन गर्न पनि सकिन्छ।
विकास·कार्य प्रकार
Visual Studio Code (VS Code) प्रोग्रामिङ वा टेक्स्ट सम्पादनका लागि उपयुक्त।
sudo snap install code --classic
GIMP (इमेज सम्पादन सफ्टवेयर)
Photoshop को विकल्पको रूपमा लोकप्रिय।
sudo apt install gimp
LibreOffice (अफिस सुइट)
वर्ड प्रोसेसर वा स्प्रेडसिट, प्रस्तुति सामग्री निर्माणका लागि सुविधाजनक। प्रायः स्ट्यान्डर्ड रूपमा उपलब्ध हुन्छ तर, नवीनतम संस्करण प्रयोग गर्न चाहने अवस्थामा:
sudo apt install libreoffice
युटिलिटी·सुविधाजनक उपकरण
GNOME Tweaks (बाहिरी रूप वा सञ्चालन कस्टमाइज उपकरण)
sudo apt install gnome-tweaks
जापानी शब्दकोश (उदाहरण: ibus-mozc का लागि शब्दकोश सुदृढीकरण)
sudo apt install ibus-mozc
Flameshot (स्क्रिनसट उपकरण) उच्च कार्यक्षमता भएको र टिप्पणी पनि राख्न सकिने सुविधाजनक उपकरण।
sudo apt install flameshot
Snap र APT को भिन्नता र प्रयोग विभाजन
Ubuntu मा, एप स्थापनाका लागि मुख्य रूपमा ‘APT (परम्परागत Debian विधि)’ र ‘Snap (नयाँ फर्म्याट)’ दुई प्रकार छन्।
विधि
विशेषता
लाभ
हानि
APT
हल्का·द्रुत·प्रणाली एकीकरण
सुरु हुने गति छिटो
संस्करण पुरानो हुन सक्छ
Snap
स्यान्डबक्स प्रकार·स्वचालित अपडेट
नवीनतम संस्करण प्रयोग गर्न सकिन्छ
सुरु हुने गति ढिलो, क्षमता ठूलो
शुरुआतीहरूका लागि सामान्यतयाAPT ले समस्या छैनतर, ‘सधैं नवीनतम संस्करण प्रयोग गर्न चाहने’ ‘निर्भरता सम्बन्धमा चिन्ता नगर्न चाहने’ अवस्थामा Snap लाई पनि विकल्पमा राख्न सकिन्छ।
सफ्टवेयरको अनइन्स्टल विधि (GUI·टर्मिनल)
GUI बाट हटाउने:
Ubuntu सफ्टवेयर सेन्टरबाट ‘स्थापित’ ट्याब चयन गरेर ‘हटाउने’ बटनबाट सजिलै अनइन्स्टल गर्न सकिन्छ।
टर्मिनल बाट हटाउने उदाहरण:
sudo apt remove gimp
sudo snap remove code
अनावश्यक सफ्टवेयरहरूलाई व्यवस्थित गरेर Ubuntu को सञ्चालन पनि अझ हल्का हुन्छ।
8. सामान्य समस्याहरू र समाधानहरू (FAQ रूपमा)
Ubuntu 22.04 एक अत्यन्त स्थिर OS हो, तर पनि पहिलो पटक प्रयोग गर्नेहरूका लागि भड्काउने अवस्थाहरू वा अप्रत्याशित समस्याहरूमा सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। यो खण्डमा, सामान्य प्रश्नहरू (FAQ) रूपमा, स्थापना तुरुन्तै वा प्रयोग गर्दा हुने सम्भावित समस्याहरू र तिनको समाधानहरू सरल रूपमा व्याख्या गरिएको छ।
Q1. Ubuntu USB बाट सुरु हुँदैन / बुट मेनूमा देखा पर्दैन
कारण र समाधान:
USB मेमोरी सही रूपमा सिर्जना भएको छैन → Rufus वा Etcher प्रयोग गरेर फेरि सिर्जना गर्नुहोस्। ISO फाइल क्षतिग्रस्त भएको सम्भावना छ, त्यसैले फेरि डाउनलोड पनि विचार गर्नुहोस्।
BIOS सेटिङ सही छैन → “Secure Boot” सक्रिय छैन भनेर जाँच गर्नुहोस्, “USB बुट” सक्रिय छ कि, “UEFI/Legacy” मोड जाँच गर्नुहोस्।
USB पोर्टको अनुकूलता समस्या → केही PC मा, अगाडि पोर्टबाट सुरु नहुने हुन सक्छ। पछाडि पोर्ट (मदरबोर्ड सीधा जोडिएको) मा प्लग गर्नुहोस्।
Q2. स्थापना गर्दा “grub install failed” जस्ता त्रुटिहरू देखिन्छन्
कारण र समाधान:
यो त्रुटिले GRUB भन्ने बुटलोडरको स्थापना असफल भएको संकेत गर्दछ।
अन्य OS सँग सहअस्तित्व गर्दा पर्टिसन सेटिङमा ध्यान दिनुहोस् → “EFI पर्टिसन” सही रूपमा निर्दिष्ट नभएमा त्रुटि हुन्छ। डुअल बुट वातावरणमा विशेष ध्यान चाहिन्छ।
USB मेमोरीबाट इन्स्टलर फेरि सुरु गर्नुहोस्, “म्यानुअल पर्टिसन सेटिङ” प्रयास गर्नुहोस् → /boot/efi माउन्ट प्वाइन्ट निर्दिष्ट गरेर, विद्यमान EFI क्षेत्र प्रयोग गर्ने सेटिङमा सफल हुन सक्छ।
डिस्कको लेखन अनुमति सम्बन्धी समस्या → SSD वा HDD को प्रारम्भिकरण आवश्यक पर्न सक्छ। डाटा ब्याकअप पछि आफ्नो जिम्मेवारीमा प्रयास गर्नुहोस्।
Q3. Ubuntu स्थापना गरे पनि, पुन: सुरु पछि Windows मात्र सुरु हुन्छ (डुअल बुट)
कारण र समाधान:
GRUB मेनू नदेखिने केसहरू धेरै हुन्छन् → Windows UEFI मोडमा छ र Ubuntu लाई लिगेसी (BIOS) मोडमा राख्दा, GRUB काम गर्दैन।
BIOS सेटिङमा “Ubuntu” लाई बुट डिभाइसमा सेट गर्नुहोस् → बुट क्रममा “ubuntu” वा “UEFI:〜” जस्ता आइटम भएमा, त्यसलाई प्राथमिकता दिनुहोस्।
Windows को फास्ट स्टार्टअपले नकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ → Windows को सेटिङ स्क्रिनबाट “फास्ट स्टार्टअप” निष्क्रिय गर्नुहोस्।
Q4. Wi-Fi जोडिँदैन / नेटवर्क अस्थिर छ
कारण र समाधान:
ड्राइभर स्थापना भएको छैन → निम्न कमान्डले सम्बन्धित ड्राइभर स्थापना गर्न सकिन्छ:
sudo ubuntu-drivers autoinstall
तारयुक्त LAN उपलब्ध भएमा अस्थायी रूपमा त्यस प्रयोग गरेर अपडेट गर्नुहोस् → ड्राइभर स्वत: प्राप्त र प्रतिबिम्बित हुन सक्छ।
Broadcom निर्मित चिपसेटको केसमा → निम्न प्याकेज थपेर समाधान हुन सक्छ:
sudo apt install bcmwl-kernel-source
Q5. जापानी इनपुट गर्न सकिँदैन / Mozc काम गर्दैन
कारण र समाधान:
Fcitx5 सही रूपमा सुरु भएको छैन → सेटिङमा “इनपुट मेथड” मा Fcitx5 सेट भएको छ कि जाँच गर्नुहोस्।
Mozc स्थापना नभएमा निम्नले थप्नुहोस्:
sudo apt install fcitx5-mozc
लगआउट–पुन: सुरु पछि IME प्रतिबिम्बित हुन सक्छ → इनपुट मेथड सेट पछि, अवश्य पुन: लगइन गरेर प्रतिबिम्बित गर्नुहोस्।
Q6. प्रणाली अस्थिर छ / फ्रिज हुने गर्छ
कारण र समाधान:
स्पेक अपर्याप्त वा मेमोरी अभाव → विशेष गरी 4GB भन्दा कम मेमोरीमा, धेरै एपहरू एकैचोटि खोल्दा ढिलो हुन्छ।
हल्का डेस्कटप वातावरणमा स्विच गर्ने विचार गर्नुहोस् → GNOME भारी लागेमा, Xfce आधारित “Xubuntu” वा “Lubuntu” मा स्थानान्तरण पनि सिफारिस गरिन्छ।
9. सिफारिस गरिएका अतिरिक्त सेटिङहरू र एपहरू
Ubuntu 22.04 स्थापना गरेको तुरुन्तैको अवस्थामा पनि पर्याप्त रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ, तर केही सेटिङहरू थपेर वा सुविधाजनक एप्लिकेसनहरू स्थापना गरेर, थप आरामदायी र कुशल वातावरणमा अनुकूलित गर्न सकिन्छ। यो खण्डमा, व्यावहारिकता उच्च छ र शुरुआतीहरूका लागि पनि सिफारिस गरिएका अतिरिक्त सेटिङहरू र एपहरू प्रस्तुत गरिन्छ。
सफ्टवेयर मिररलाई जापान भित्र परिवर्तन गरेर गति सुधार
Ubuntu ले विश्वभरका मिरर सर्भरहरूबाट सफ्टवेयर डाउनलोड गर्छ, तर जापान भित्रका सर्भरहरूमा स्विच गरेर, अपडेट वा एपहरूको स्थापनालाई छिटो बनाउन सकिन्छ।
सेटिङ प्रक्रिया:
「सफ्टवेयर र अपडेट」 लाई सुरु गर्नुहोस्
「डाउनलोड स्रोत」 लाई 「अन्य」 मा परिवर्तन गर्नुहोस्
「जापान」 वा 「मिरर सर्भर (jp.archive.ubuntu.com आदि)」 छान्नुहोस्
पुनः लोड गर्नुहोस्
यसले अपडेट वा सफ्टवेयर प्राप्तिलाई सुगम बनाउँछ।
GNOME Tweaks (विस्तारित सेटिङ उपकरण) को स्थापना
Ubuntu 22.04 मा, डेस्कटपको विस्तृत अनुकूलनका लागि 「GNOME Tweaks (ट्वीक्स)」 सुविधाजनक छ।
स्थापना विधि:
sudo apt install gnome-tweaks
के गर्न सकिन्छको उदाहरण:
फन्टको प्रकार वा साइज परिवर्तन
एनिमेसन प्रभावको ON/OFF
टाइटल बारको बटन व्यवस्था परिवर्तन
विस्तार सुविधाहरूको सक्रियण र व्यवस्थापन
बाहिरी रूप वा सञ्चालन भावनालाई आफ्नो मनपर्ने बनाउन चाहनेहरूका लागि आवश्यक उपकरण हो।
सिफारिस गरिएका विस्तार सुविधाहरू (GNOME Extensions)
Gnome Tweaks सँग जोडेर प्रयोग गर्न सकिने विस्तार सुविधाहरू पनि अत्यन्त समृद्ध छन्। तल विशेष रूपमा लोकप्रिय विस्तार सुविधाहरू छन्।
Dash to Dock एप लन्चरलाई स्क्रिनको तल वा बायाँमा फिक्स गर्नुहोस्। Mac जस्तो UI मन पर्नेहरूका लागि पनि सिफारिस।
User Themes आफैं बनाएका वा अरूले वितरण गरेका GTK थिमहरू लागू गर्न सकिन्छ।
Clipboard Indicator क्लिपबोर्ड इतिहास व्यवस्थापन गर्न सकिने सुविधाजनक उपकरण।
※ विस्तार सुविधाहरूको प्रयोगका लागि 「GNOME Shell Extensions」 प्याकेजको स्थापना र Firefox को विस्तार सुविधाको थप आवश्यक छ।
सुरक्षा सम्बन्धी सिफारिस सेटिङहरू
स्वचालित लक–स्क्रिन लकको समायोजन:
「सेटिङ」→「गोपनीयता」→「स्क्रिनको लक」
निश्चित समयमा स्वचालित लक सक्रिय गर्नुहोस्
स्लिपबाट फर्कदा पासवर्ड आवश्यकता सेट गर्नुहोस्
फायरवालको सक्रियण:
Ubuntu मा 「ufw (Uncomplicated Firewall)」 नामक फायरवाल सुविधा मानक रूपमा सुसज्जित छ।
sudo ufw enable
※ स्थिति जाँच:sudo ufw status
ब्याट्री र ऊर्जा बचत सेटिङहरू (नोटबुक पीसीका लागि)
नोटबुक कम्प्युटर प्रयोग गर्दा, ऊर्जा बचत सेटिङहरूलाई कुशलतापूर्वक गरेर ब्याट्रीको टिकाउपनलाई धेरै सुधार गर्न सकिन्छ।
ऊर्जा बचत उपकरणको स्थापना:
sudo apt install tlp
sudo systemctl enable tlp
TLPस्थापना गरेपछि मात्र स्वचालित रूपमा ऊर्जा बचत सेटिङहरूलाई अनुकूलित गर्ने सुविधाजनक उपकरण हो।
अन्य सुविधाजनक एपहरूको सूची (पुनः उल्लेख–सुधार)
उद्देश्य
एप नाम
टिप्पणी
पाठ सम्पादक
VS Code
विकासदेखि दस्तावेज निर्माणसम्म व्यापक रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ
स्क्रिनसट
Flameshot
उच्च कार्यक्षमता–टिप्पणी पनि सम्भव
सङ्गीत प्लेयर
Rhythmbox
मानक सुसज्जित। सरल र प्रयोग गर्न सजिलो
प्रणाली मोनिटर
Stacer
दृश्यात्मक रूपमा CPU–मेमोरी–एप स्थिति जाँच गर्न सकिन्छ
10. सामान्य प्रश्नहरू (FAQ) सारांश
Ubuntu 22.04 को स्थापना वा प्रारम्भिक सेटिङ गर्दै जाँदा, धेरै मानिसहरूले साझा रूपमा शंका गर्ने कुराहरू हुन्छन्। यो खण्डमा, विशेष गरी बारम्बार आउने प्रश्नहरूलाई Q&A रूपमा संक्षिप्त रूपमा संकलित गरिएको छ। लेखको समग्र समीक्षा वा स्थापना कार्यको सहायताको रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्।
Q1. Ubuntu 22.04 को ISO फाइल कहाँबाट डाउनलोड गर्न सकिन्छ?
A. BIOS/UEFI सेटिङमा “USB बुट” सक्रिय छ कि छैन, “बुट क्रम” सही छ कि छैन जाँच गर्नुहोस्। साथै, सुरक्षित बुटलाई निष्क्रिय गर्न नबिर्सनुहोस्। USB मेमोरी निर्माणमा त्रुटि भएको कारणले पनि हुन सक्छ, त्यसैलेRufusवाbalenaEtcherप्रयोग गरेर पुन: निर्माण प्रयास गर्नुहोस्।
Q3. Windows र Ubuntu लाई सँगै कसरी सहअस्तित्वमा राख्ने?
A. स्थापना गर्दा देखिने “स्थापनाको प्रकार” मा “Windows र Ubuntu लाई सँगै प्रयोग गर्ने (डुअल बुट)” छान्नुहोस्। Ubuntu ले स्वत: खाली क्षेत्र पत्ता लगाउँछ र सुरक्षित रूपमा सहअस्तित्वमा राख्न सेटिङ गर्दछ।
Q4. जापानी इनपुट गर्न सकिँदैन। कसरी प्रयोग गर्न सकिन्छ?
A. “क्षेत्र र भाषा” सेटिङमा जापानी इनपुट (Mozc) थप्नुहोस् र Fcitx5 प्रयोग गर्ने गरी सेट गर्नुहोस्। राम्रोसँग काम नगरेमा, निम्न कमान्डले Mozc लाई पुन: स्थापना प्रयास गर्नुहोस्।
sudo apt install fcitx5 fcitx5-mozc
त्यसपछि, पुन: सुरु गर्नुहोस् वा लगआउट र लगइन गर्नुहोस्।
Q5. पुरानो कम्प्युटरमा पनि Ubuntu 22.04 चल्छ?
A. न्यूनतम स्पेक्सिफिकेसन (मेमोरी 4GB, CPU 2GHz डुअल कोर) पूरा भएमा चल्न सकिन्छ। यद्यपि, थप आरामदायी सञ्चालनका लागि मेमोरी 8GB भन्दा बढी, SSD सहितको मेसिन आदर्श हो। स्पेक्सिफिकेसन कडा भएमा “Xubuntu” वा “Lubuntu” जस्ता हल्का संस्करणहरूको प्रयोग विचार गर्नुहोस्।
Q6. Ubuntu लाई मात्र परीक्षण गर्न चाहन्छु, स्थापना नगरी प्रयोग गर्ने तरिका छ?
A. हो, सम्भव छ। USB बाट बुट गरेपछि, “Install Ubuntu” होइन “Try Ubuntu (स्थापना नगरी परीक्षण गर्ने)” छान्नुहोस् भने लाइभ मोडमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यद्यपि, बचत सुविधा छैन, र पावर अफ गरेपछि डाटा हराउँछ।
Q7. अनइन्स्टल गरेर Windows मा फर्कन सकिन्छ?
A. Ubuntu लाई एकल रूपमा स्थापना गरेको अवस्थामा, Windows पुनर्स्थापना गर्न पुन: स्थापना आवश्यक छ। डुअल बुट भएमा, Windows को बुटलाई प्राथमिकता दिने गरी परिवर्तन गरेर Ubuntu प्रयोग नगर्न सकिन्छ। पर्टिसन हटाउने आदि सतर्क सञ्चालन आवश्यक हुन्छ, त्यसैले नयाँ प्रयोगकर्ताहरूले ब्याकअप लिँदै सम्हाल्नुहोस्।
Q8. Ubuntu वास्तवमा निःशुल्क छ? व्यावसायिक प्रयोग गर्दा समस्या हुँदैन?
A. हो, Ubuntu पूर्ण रूपमा निःशुल्क छ र व्यावसायिक वा व्यक्तिगत प्रयोग जस्तोसुकै कसैले पनि स्वतन्त्र रूपमा प्रयोग गर्न सक्छ। लाइसेन्स “GPL (GNU General Public License)” वा “Apache License” आदि बाट बनेको छ र स्रोत कोड परिवर्तन तथा पुनर्वितरण पनि सम्भव छ।