Ubuntu के हो? निःशुल्क लिनक्सको आकर्षण र प्रयोग विधि शुरुआतीका लागि व्याख्या!

१. Ubuntu के हो? आधारभूत अवलोकन

Ubuntu कस्तो OS हो?

लिनक्ससँगको सम्बन्ध

किन Ubuntu लोकप्रिय छ?

1. निःशुल्क रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ Ubuntu ओपन सोर्स सफ्टवेयर हो, व्यक्तिगत वा कर्पोरेट फरक नपरी निःशुल्क रूपमा उपयोग गर्न सकिन्छ। उच्च लाइसेन्स शुल्क आवश्यक नपर्ने भएकाले, लागत घटाएर सञ्चालन गर्न सकिने ठूलो फाइदा हो।
2. नौसिखियाहरूका लागि पनि ह्यान्डल गर्न सजिलो Ubuntu ले Windows वा macOS जस्तो दृश्यात्मक सञ्चालन वातावरण (GUI: ग्राफिकल यूजर इन्टरफेस) प्रदान गर्दछ, त्यसैले लिनक्समा अभ्यस्त नभएका व्यक्तिहरूले पनि तुलनात्मक रूपमा सजिलै सञ्चालन गर्न सकिन्छ।
3. सफ्टवेयरहरू धेरै छन् सफ्टवेयर सेन्टर मार्फत, ब्राउजर, अफिस सफ्टवेयर, विकास उपकरणहरू आदि धेरै एप्लिकेसनहरू सजिलै स्थापना गर्न सकिन्छ। विशेष गरी, Google Chrome, Firefox, LibreOffice, Visual Studio Code जस्ता मुख्य उपकरणहरू तुरुन्तै उपयोग गर्न सकिन्छ।
4. स्थिरता र सुरक्षा उच्च छ Ubuntu मा नियमित अपडेटहरूबाट सुरक्षा कमजोरीहरू छिटो सुधारिने भएकाले, सुरक्षित रूपमा उपयोग गर्न सकिन्छ। साथै, लिनक्स आधारित प्रणालीहरू भाइरसको प्रभाव कम प्रभावित हुने र सुरक्षाको दृष्टिकोणबाट पनि उत्कृष्ट छन्।
5. व्यापक प्रयोजनहरूलाई समर्थन गर्दछ Ubuntu डेस्कटप पीसीको रूपमा उपयोग मात्र होइन, सर्भर, क्लाउड वातावरण, एम्बेडेड सिस्टम आदि विविध क्षेत्रहरूमा उपयोग गरिन्छ। विशेष गरी, कम्पनीहरूको सर्भर वातावरणको रूपमा लोकप्रिय छ, Google वा Amazon जस्ता ठूला आईटी कम्पनीहरूमा पनि उपयोग गरिन्छ।

Windows वा Mac सँग कसरी फरक छ?

सारांश

२. युभुन्टुको इतिहास र विकासको पृष्ठभूमि

युभुन्टुको जन्म र क्यानोनिकल कम्पनी

क्यानोनिकल कम्पनीको स्थापना

युभुन्टुको नामको उत्पत्ति

पहिलो रिलिज

युभुन्टुको रिलिज चक्र र LTS

रिलिजका प्रकार

LTS (Long Term Support: दीर्घकालीन समर्थन संस्करण) भनेको के हो?

मुख्य LTS संस्करणहरूका उदाहरण

युभुन्टुको विकास र वर्तमान

1. डेस्कटप वातावरणको परिवर्तन

• प्रारम्भिक युभुन्टुले «GNOME २» भन्ने डेस्कटप वातावरण अपनाएको थियो
• २०११ देखि «Unity» मा परिवर्तन (प्रयोगकर्ता उपयोगिता सुधारका लागि)
• २०१७ पछि फेरि «GNOME ३» मा फर्कियो (हाल पनि जारी)

1. क्लाउड र सर्भर क्षेत्रमा विस्तार

• युभुन्टु सर्भर संस्करण धेरै क्लाउड वातावरणमा अपनाइएको छ (AWS, Azure, Google Cloud आदि)
• युभुन्टु कोर भन्ने इम्बेडेड सिस्टमका लागि हल्का संस्करण पनि प्रदान गरिन्छ

1. सुरक्षा र स्थिरताको सुदृढीकरण

• नियमित अपडेट र पैच प्रदान गरेर साइबर सुरक्षा सुदृढ गरिन्छ
• «Snaps» भन्ने नयाँ प्याकेज व्यवस्थापन प्रणाली परिचालन (सुरक्षा सुधार)

1. फ्लेभर (व्युत्पन्न संस्करण) को विस्तार

• Kubuntu (KDE वातावरण), Xubuntu (हल्का XFCE वातावरण) आदि, फरक प्रयोगकर्ता अनुभव प्रदान गर्दछ
• युभुन्टु MATE, युभुन्टु Budgie आदि, रुचिअनुसार विकल्पहरू बढ्दै गएका छन्

सारांश

3. Ubuntu को विशेषताहरू र फाइदाहरू

निःशुल्क रूपमा प्रयोग गर्न सकिने ओपन सोर्स

ओपन सोर्स भनेको के हो?

निःशुल्क रूपमा प्रयोग गर्न सकिने फाइदाहरू

• लाइसेन्स शुल्क लाग्दैन (कम्पनीहरू र शैक्षिक संस्थाहरूका लागि पनि लागत घटाउन फाइदाजनक)
• पुरानो PC मा पनि स्थापना गर्न सकिन्छ (हार्डवेयर परिवर्तनलाई रोक्न सकिन्छ)
• तिरो OS को विकल्पको रूपमा उत्तम

उच्च सुरक्षा

Linux किन सुरक्षित छ?

• भाइरसको खतरा कम Ubuntu सहितका Linux आधारित OS हरूमा, प्रणालीको संरचनाले गर्दा भाइरसको प्रवेश कठिन हुन्छ, Windows जस्तै बारम्बार भाइरस सुरक्षा सफ्टवेयर स्थापना गर्न आवश्यक पर्दैन।
• अधिकार व्यवस्थापन कडा Ubuntu मा, प्रशासक अधिकार (root अधिकार) भएको प्रयोगकर्तामात्र महत्वपूर्ण प्रणाली फाइलहरू परिवर्तन गर्न सक्छन्। यसले गर्दा, मालवेयरले अनधिकृत रूपमा कार्यक्रम चलाउनबाट रोक्छ।
• नियमित अपडेट Ubuntu मा, LTS संस्करण भएमा ५ वर्षको सुरक्षा अपडेट प्रदान गरिन्छ, जसले लामो समयसम्म सुरक्षित रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।

वास्तविक प्रयोग उदाहरणहरू

• कम्पनीहरूको सर्भर प्रयोग (Google, Netflix, Amazon जस्ता ठूला IT कम्पनीहरूले पनि प्रयोग गर्छन्)
• उच्च सुरक्षाको आवश्यकता भएको वित्तीय संस्था र सरकारी संस्थाहरूमा प्रयोग

हल्का र छिटो चल्ने

Ubuntu को चलाउने आवश्यकता

हल्का फ्लेवरहरू पनि छान्न सकिन्छ

• Xubuntu (XFCE वातावरण) → हल्का र छिटो डेस्कटप वातावरण
• Lubuntu (LXQt वातावरण) → थप हल्का वातावरण, पुरानो PC का लागि

विविध डेस्कटप वातावरणहरू

मुख्य Ubuntu फ्लेवरहरू

सारांश

४. Ubuntu को कमजोरीहरू (सावधानीका बुँदाहरू)

केही सफ्टवेयरहरू प्रयोग गर्न सकिँदैन

प्रयोग गर्न कठिन मुख्य सफ्टवेयरहरू

समाधानका उपायहरू

• वैकल्पिक सफ्टवेयरहरू प्रयोग गर्नुहोस् (उदाहरण: Microsoft Office → LibreOffice, Photoshop → GIMP)
• आभासी वातावरण (VirtualBox) वा Wine प्रयोग गर्नुहोस् (Windows एपहरूलाई Ubuntu मा चलाउन)
• क्लाउड संस्करणका सफ्टवेयरहरू प्रयोग गर्नुहोस् (Google Docs वा Office365 को वेब संस्करण)

नवागन्तुकहरूलाई सिकाइ लागत छ

अभ्यस्त हुन समय लाग्ने बुँदाहरू

• सफ्टवेयर स्थापना विधि फरक छ
• Windows: डबल क्लिक गरेर स्थापना
• Ubuntu: sudo apt install सफ्टवेयर नाम जस्ता कमान्डहरू प्रयोग गर्ने अवसर धेरै
• टर्मिनल (कमान्ड लाइन) को प्रयोग
• Ubuntu मा, समस्या समाधान वा सेटिङ परिवर्तनका लागि टर्मिनल प्रयोग गर्ने अवसर धेरै
• कमान्डहरू स्मरण गर्न आवश्यक (उदाहरण: ls ले फाइल सूची देखाउँछ, cd ले फोल्डर परिवर्तन गर्दछ)
• डिभाइस ड्राइभर समस्या
• केही प्रिन्टर वा Wi-Fi एडाप्टरहरू प्रारम्भिक अवस्थामा पहिचान नहुन सक्छन्

समाधानका उपायहरू

• Ubuntu को प्रयोग सिक्नका लागि प्रवेशिका पुस्तकहरू वा अनलाइन ट्युटोरियलहरू प्रयोग गर्नुहोस्
• GUI (ग्राफिकल इन्टरफेस) प्रयोग गरेर, सम्भव भएसम्म टर्मिनल बिना सेटिङ गर्नुहोस्
• Ubuntu नवागन्तुकहरूका लागि फ्लेभरहरू (Linux Mint, Kubuntu आदि) प्रयोग गर्नुहोस्

खेल वातावरण सीमित छ

Ubuntu को खेल समर्थन स्थिति

• मूल समर्थित खेलहरू (केही Steam शीर्षकहरू, ओपन सोर्स खेलहरू)
• Steam को Proton प्रयोग गर्नुहोस् (Windows खेलहरूलाई Linux मा चलाउने प्रविधि)
• आभासी वातावरण (PlayOnLinux, Lutris) प्रयोग गर्नुहोस् (अनुकूलतामा समस्या छन्)

विशेष रूपमा समस्या हुने बुँदाहरू

• DirectX मूल रूपमा समर्थित छैन (Windows को खेल इन्जिनसँग अनुकूलता कम)
• खेल प्रदर्शनको अनुकूलन आवश्यक (सेटिङ अनुसार आरामदायी खेल्न सकिन्छ)

समाधानका उपायहरू

• Steam को “Proton” सुविधा प्रयोग गर्नुहोस् (धेरै खेलहरू चल्न सक्छन्)
• क्लाउड गेमिङ प्रयोग गर्नुहोस् (GeForce NOW, Google Stadia आदि)
• डुअल बुट (Windows सँग संयोजन) विचार गर्नुहोस्

हार्डवेयर अनुकूलतामा ध्यान दिनुहोस्

मुख्य अनुकूलता समस्याहरू

समाधानका उपायहरू

• अगाडि Ubuntu को आधिकारिक साइटमा समर्थित हार्डवेयर जाँच गर्नुहोस्
• नवीनतम ड्राइभरहरू लागू गर्नुहोस् (विशेष गरी NVIDIA GPU)
• Ubuntu पूर्व-स्थापित PC किन्नुहोस् (उदाहरण: Dell, Lenovo को Linux मोडेलहरू)

सारांश

५. Ubuntu को प्रयोग विधि र उपयोगका दृश्यहरू

डेस्कटप OS को रूपमा प्रयोग

Ubuntu मा गर्न सकिने आधारभूत कुराहरू

• इन्टरनेटको प्रयोग
• Firefox, Google Chrome जस्ता ब्राउजरहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ
• YouTube, SNS, वेब एपहरू (Gmail, Google Docs आदि) पनि सहजै चल्छन्
• कार्यालय कार्य
• LibreOffice (Word, Excel, PowerPoint सँग संगत सफ्टवेयर) पूर्व-स्थापित हुन्छ
• Google Docs वा Microsoft 365 को वेब संस्करण पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ
• इमेल·च्याट·भिडियो सम्मेलन
• Thunderbird (इमेल सफ्टवेयर), Slack, Zoom, Skype आदि पनि चल्छन्
• मिडिया पुनरावृत्ति·सम्पादन
• VLC मिडिया प्लेयर (भिडियो·सङ्गीत पुनरावृत्ति)
• GIMP (छवि सम्पादन सफ्टवेयर), Kdenlive (भिडियो सम्पादन सफ्टवेयर)

Ubuntu डेस्कटपका विशेषताहरू

• साधारण र सहज UI (Windows वा macOS सँग मिल्दोजुल्दो सञ्चालन अनुभव)
• Windows जस्तै “स्टार्ट मेनु” हुन्छ, जसबाट एपहरू सजिलै व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ
• आवश्यक सफ्टवेयरहरू “Ubuntu सफ्टवेयर सेन्टर” बाट सजिलै स्थापना गर्न सकिन्छ

डेस्कटप उपयोगका फाइदाहरू

डेस्कटप उपयोगका बेफाइदाहरू

सर्वर उपयोग

Ubuntu Server भनेको के हो?

Ubuntu Server का मुख्य उपयोगहरू

• वेब सर्वर (Apache, Nginx)
• वेबसाइट होस्टिङ (उदाहरण: WordPress, स्थिर साइट)
• डाटाबेस सर्वर (MySQL, PostgreSQL)
• वेब सेवाहरू वा एपहरूको डाटा व्यवस्थापन
• फाइल सर्वर (Samba, NFS)
• कम्पनीभित्रको साझा फाइल सर्वरको रूपमा प्रयोग
• क्लाउड वातावरण (AWS, Google Cloud, Azure)
• क्लाउड-आधारित भर्चुअल मेसिनको रूपमा प्रयोग
• Docker·कन्टेनर विकास
• विकास वातावरण निर्माण, एप्लिकेसनको भर्चुअलाइजेसन

Ubuntu Server का फाइदाहरू

सर्वर उपयोगका बेफाइदाहरू

विकास वातावरणको रूपमा प्रयोग

Ubuntu विकासका लागि उपयुक्त कारणहरू

• धेरै विकास उपकरणहरू उपलब्ध छन्
• Python, Java, C, C++, Ruby, PHP आदि लगभग सबै प्रोग्रामिङ भाषाहरूसँग संगत
• Visual Studio Code, PyCharm, Eclipse, Vim जस्ता IDE (एकीकृत विकास वातावरण) प्रयोग गर्न सकिन्छ
• Linux-आधारित विकास वातावरणका लागि आदर्श
• वेब सर्वर वा क्लाउड सेवाहरूसँग उच्च संगतता
• Docker, Kubernetes, भर्चुअलाइजेसन प्रविधिहरूसँग राम्रो मेल
• मेसिन लर्निङ·AI विकाससँग पनि संगत
• TensorFlow, PyTorch, Jupyter Notebook जस्ता उपकरणहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ
• Ubuntu मा NVIDIA को GPU समर्थन पूर्ण छ, त्यसैले डिप लर्निङ उपयोगका लागि पनि आदर्श

विकास वातावरणका फाइदाहरू

विकास उपयोगका बेफाइदाहरू

सारांश

६. Ubuntu को स्थापना विधि (सुरुवातीहरूको लागि गाइड)

प्रणाली आवश्यकताहरूको जाँच

Ubuntu को सिफारिस गरिएको स्पेक

हल्का फ्लेवरहरू (कम स्पेक PC को लागि)

• Xubuntu (XFCE वातावरण) → पुरानो PC को लागि हल्का
• Lubuntu (LXQt वातावरण) → थप हल्का, ऊर्जा बचत नोटबुक PC को लागि उपयुक्त

स्थापना मिडियाको निर्माण

① Ubuntu को ISO फाइल डाउनलोड गर्नुहोस्

② बूटेबल USB निर्माण गर्नुहोस्

Windows प्रयोगकर्ताको लागि

1. “Rufus“ (निःशुल्क उपकरण) डाउनलोड गर्नुहोस्
2. Rufus लाई सुरु गर्नुहोस् र ISO फाइल छान्नुहोस्
3. फाइल सिस्टम: “FAT32” छान्नुहोस्
4. “स्टार्ट” क्लिक गर्नुहोस् र लेखन सुरु गर्नुहोस्

Mac प्रयोगकर्ताको लागि

1. “balenaEtcher“ डाउनलोड गर्नुहोस्
2. Etcher खोल्नुहोस्, ISO फाइल छान्नुहोस्
3. लेखन लक्ष्य (USB मेमोरी) निर्दिष्ट गर्नुहोस् र “Flash” क्लिक गर्नुहोस्

Ubuntu को स्थापना प्रक्रिया

① USB मेमोरीबाट PC सुरु गर्नुहोस्

• PC लाई पुन: सुरु गर्नुहोस् र BIOS वा UEFI को सेटिङ स्क्रिन खोल्नुहोस् (“F2” “F12” “ESC” आदि)
• “Boot Menu” मा USB मेमोरीलाई उच्चतम प्राथमिकता दिनुहोस्
• USB मेमोरीबाट सुरु गर्दा, “Ubuntu को परीक्षण वा स्थापना” को स्क्रिन देखिन्छ

② Ubuntu को स्थापना सुरु गर्नुहोस्

1. भाषालाई “जापानी” मा सेट गर्नुहोस् र “Ubuntu स्थापना गर्नुहोस्” क्लिक गर्नुहोस्
2. कीबोर्ड लेआउट छान्नुहोस् (जापानी नै ठीक)
3. स्थापनाको प्रकार छान्नुहोस्

• “सामान्य स्थापना” → ब्राउजर, अफिस सफ्टवेयर आदि मानक सुसज्जित
• “न्यूनतम स्थापना” → थप हल्का (सफ्टवेयर पछि थप्न सकिन्छ)

③ डिस्कको विभाजन सेट गर्नुहोस्

• केवल Ubuntu स्थापना गर्ने अवस्थामा
• “डिस्क हटाएर Ubuntu स्थापना गर्नुहोस्” छान्नुहोस्
• Windows सँग डुअल बुट गर्ने अवस्थामा
• “अन्य OS सँग संयोजन” छान्नुहोस् र खाली क्षेत्र सेट गर्नुहोस् (50GB भन्दा माथि सिफारिस)

④ प्रयोगकर्ता जानकारी सेट गर्नुहोस्

• PC को प्रयोगकर्ता नाम र पासवर्ड सेट गर्नुहोस्
• “जारी राख्नुहोस्” क्लिक गरेर स्थापना सुरु गर्नुहोस्

⑤ स्थापना सम्पन्न र पुन: सुरु

• स्थापना सम्पन्न भएपछि, USB मेमोरी निकाल्नुहोस् र PC पुन: सुरु गर्नुहोस्
• Ubuntu को लगइन स्क्रिन देखिएपछि, स्थापना सफल!

स्थापना पछिको प्रारम्भिक सेटिङ

① जापानी इनपुटको सेटिङ

1. “सेटिङ” → “क्षेत्र र भाषा” खोल्नुहोस्
2. “इनपुट स्रोत” मा “जापानी (Mozc)” थप्नुहोस्
3. “Shift + Space” ले जापानी ⇔ अंग्रेजी परिवर्तन गर्न सकिन्छ

② सफ्टवेयरको अपडेट

sudo apt update && sudo apt upgrade -y

③ आवश्यक एपहरू स्थापना गर्नुहोस्

sudo apt install -y google-chrome-stable vlc gimp libreoffice

• Google Chrome (द्रुत ब्राउजर)
• VLC मिडिया प्लेयर (भिडियो र संगीत प्लेब्याक)
• GIMP (इमेज सम्पादन)
• LibreOffice (Microsoft Office संगत)

सारांश

7. सामान्य प्रश्नहरू (FAQ)

Ubuntu र अन्य लिनक्स डिस्ट्रीब्युसनहरूको भिन्नता के हो?

मुख्य लिनक्स डिस्ट्रीब्युसनहरूको तुलना

Windows वा Mac सँग एकसाथ प्रयोग गर्न सकिन्छ?

Windows सँग डुअल बुट गर्ने विधि

1. Windows को डिस्क व्यवस्थापनमा “अनुपयोगित खाली क्षेत्र” सिर्जना गर्नुहोस् (५०GB भन्दा माथि सिफारिस)
2. Ubuntu इन्स्टलेशनको समयमा “अन्य OS सँग एकसाथ” छान्नुहोस्
3. GRUB (बुटलोडर) इन्स्टल गर्नुहोस्, र सुरुको समयमा OS छान्न सकिने बनाउनुहोस्

सावधानीका बुँदाहरू

शुरुआतीहरूका लागि पनि सजिलो छ?

शुरुआतीहरूलाई सिफारिस गरिएका बुँदाहरू

कस्तो कम्प्युटरमा चल्छ?

Ubuntu को सञ्चालन स्पेक

• Xubuntu (XFCE वातावरण) → हल्का र पुरानो PC का लागि
• Lubuntu (LXQt वातावरण) → अति हल्का र ऊर्जा बचत PC का लागि

Ubuntu को सुरक्षा ठीक छ?

Ubuntu को सुरक्षा बलियो कारणहरू

1. भाइरसहरू लगभग अस्तित्वमा छैनन् (लिनक्सका लागि मालवेयर कम छन्)
2. शक्तिशाली प्रयोगकर्ता अधिकार व्यवस्थापन (प्रशासक अधिकार बिना प्रणाली परिवर्तन गर्न सकिँदैन)
3. नियमित अपडेट र सुरक्षा पैचहरू (LTS संस्करण ५ वर्ष समर्थन)

सारांश

सन्दर्भ साइटहरू

Ubuntuとは | Ubuntu Japanese Team

…

Ubuntu - Wikipedia

…