Complete gids voor het wisselen van gebruikers in Ubuntu | Methoden en beheer via GUI & opdrachtregel

1. Introductie

Wat is gebruikerswisselen in Ubuntu?

Ubuntu is een multi‑user Linux‑distributie die meerdere gebruikers toestaat om één pc of server te gebruiken. Daarom wordt de functie voor het wisselen van gebruikersaccounts veelvuldig ingezet in diverse omgevingen, van persoonlijk gebruik tot zakelijk, onderwijs‑ en ontwikkelingsomgevingen.

Door van gebruiker te wisselen, kun je individuele werkomgevingen behouden terwijl je ervoor zorgt dat de gegevens en instellingen van andere gebruikers onaangetast blijven.

Situaties waarin gebruikerswisselen in Ubuntu nodig is

Er zijn verschillende scenario’s waarin het wisselen van gebruikers in Ubuntu noodzakelijk wordt. Hieronder enkele veelvoorkomende use‑cases:

1-1. Wanneer een pc thuis wordt gedeeld

Als meerdere gezinsleden een Ubuntu‑pc delen,is gebruikerswisselen nodig om de desktopomgeving en instellingen van elke persoon gescheiden te houden**. Bijvoorbeeld, het scheiden van de accounts van een ouder en een kind helpt om aparte omgevingen voor leren en werken te behouden.

1-2. Gebruik in bedrijven en onderwijsinstellingen

In bedrijven en scholen kan één pc door meerdere medewerkers of studenten worden gebruikt. In zulke gevallen is het wisselen van accounts essentieel om ervoor te zorgen dat elke gebruiker zijn of haar eigen gegevens en instellingen behoudt.
Daarnaast moeten systeembeheerders vaak gebruikmaken van bevoorrechte accounts (root‑toegang), waardoor gebruikerswisselen noodzakelijk is voor administratieve taken.

1-3. Gebruikerswisselen bij serverbeheer

Op Ubuntu‑servers is het gebruikelijk om specifieke gebruikersaccounts te gebruiken voor het draaien van applicaties en services. Bijvoorbeeld:

• Inloggen als gewone gebruiker → Overschakelen naar beheerdersrechten alleen wanneer nodig
• Overschakelen naar een specifiek gebruikersaccount om een bepaalde systeemservice te beheren

In deze scenario’s is het vaak nodig om via de commandoregel (CLI) van gebruiker te wisselen.

1-4. Verschillende gebruikers gebruiken in een ontwikkelomgeving

Ontwikkelaars kunnen van gebruiker wisselen om tests uit te voeren. Bijvoorbeeld:

• Gewoon ontwikkelwerk doen als standaardgebruiker
• Het gedrag van een applicatie testen in een andere gebruikersomgeving
• Specifieke administratieve taken uitvoeren als root‑gebruiker

Vooral bij het verifiëren van operaties onder verschillende permissieniveaus is gebruikerswisselen cruciaal.

Waar dit artikel over gaat

Dit artikel legt uit hoe je gebruikers kunt wisselen in Ubuntu met zowel GUI (Grafische gebruikersinterface) als Command Line (CLI). Het behandelt ook de verschillen tussen sudo en su, het wisselen van gebruikers in een SSH‑omgeving, en het oplossen van veelvoorkomende fouten.

2. Basisprincipes van gebruikersbeheer en -wisselen in Ubuntu

Ubuntu als multi‑user systeem

Ubuntu, als een op Linux gebaseerd besturingssysteem, staat meerdere gebruikers toe om gelijktijdig in te loggen. Elke gebruiker krijgt een eigen account met onafhankelijke instellingen en gegevens.

Scheiding van gebruikersomgevingen

In Ubuntu heeft elke gebruiker zijn eigen induele omgeving, inclusief:

• Thuismap (bijv. /home/gebruikersnaam/ )
• Configuratiebestanden (individuele instellingen voor applicaties)
• Rechten en toegangscontrole (rechten voor bestanden en commando‑uitvoering)
• Actieve processen (lopende sessies en achtergrondtaken)

Deze structuur zorgt ervoor dat verschillende gebruikers dezelfde Ubuntu‑installatie kunnen delen zonder elkaars omgeving te verstoren.

Soorten gebruikers in Ubuntu

Ubuntu kent verschillende typen gebruikers. Het begrijpen van hun rollen helpt bij het beheren en wisselen van gebruikers.

Standaardgebruikers

Standaardgebruikers hebben beperkte rechten en kunnen algemene taken uitvoeren.

• Ze mogen geen software installeren of systeeminstellingen wijzigen
• Ze hebben geen toegang tot de gegevens van andere gebruikers zonder de juiste permissies
• Ze beheren hun eigen gegevens en applicaties

Administrator‑gebruikers (sudo‑groep)

Administrator‑gebruikers kunnen tijdelijk super‑user (root) rechten verkrijgen met het sudo‑commando.

• Ze kunnen software installeren en systeeminstellingen wijzigen met sudo
• Het standaardaccount dat tijdens de eerste installatie van Ubuntu wordt aangemaakt, heeft doorgaans sudo‑rechten

Om administrator‑gebruikers te controleren:

getent group sudo

Dit commando haalt een lijst op van gebruikers in de sudo-groep.

Root-gebruiker

De root-gebruiker heeft volledige controle over het gehele systeem.
Standaard schakelt Ubuntu directe root-inlog voor beveiligingsredenen uit.

• Het gebruik van sudo is de aanbevolen manier om tijdelijke root-toegang te verkrijgen
• Om een root-shell alleen wanneer nodig te openen, gebruik sudo su of sudo -i

Het inschakelen van de root-gebruiker (niet aanbevolen):

sudo passwd root

Het instellen van een root-wachtwoord maakt directe inlog met su mogelijk, maar dit verhoogt de beveiligingsrisico’s.

Belangrijke Overwegingen bij het Wisselen van Gebruikers

Er zijn meerdere manieren om gebruikers te wisselen in Ubuntu. De keuze van de juiste methode hangt af van de omgeving en het doel.

Wisselen via GUI

Voor gebruikers die in een bureaubladomgeving werken, is GUI-gebaseerd wisselen de eenvoudigste methode.

• Gebruikers wisselen vanaf het vergrendelscherm
• Uitloggen en inloggen als een andere gebruiker
• Het systeeminstellingenmenu gebruiken

Details over GUI-gebaseerd wisselen worden uitgelegd in de volgende sectie, “3. Gebruikers wisselen via GUI”.

Wisselen via CLI (Opdrachtregel)

Om gebruikers te wisselen in de terminal, gebruik het su– of sudo-commando.

Het su-commando gebruiken

Om over te schakelen naar een andere gebruiker:

su [username]

Om over te schakelen naar de root-gebruiker:

su -

Het sudo-commando gebruiken

Om een commando uit te voeren met beheerdersprivileges:

sudo [command]

Om over te schakelen naar de root-gebruiker:

sudo su

of

sudo -i

Sessiebehoud en Impact van Gebruikerswisseling

• Bij wisselen van gebruikers via GUI blijft de sessie van de vorige gebruiker actief, waardoor toepassingen open blijven
• Bij wisselen via CLI start een nieuwe sessie, zonder de vorige sessie te beïnvloeden
• Het gebruik van su zonder streepje behoudt de omgevingsvariabelen van de vorige gebruiker, terwijl su - deze reset

3. Hoe Gebruikers te Wisselen via GUI

In de bureaubladomgeving van Ubuntu kun je eenvoudig gebruikers wisselen met de Grafische Gebruikersinterface (GUI). Deze methode is intuïtief en ideaal voor beginners die niet vertrouwd zijn met opdrachtregelbewerkingen.

In deze sectie leggen we twee hoofmethoden uit: gebruikers wisselen vanaf het vergrendelscherm en uitloggen om gebruikers te wisselen.

3-1. Gebruikers Wisselen via het Vergrendelscherm

Ubuntu maakt het mogelijk om over te schakelen naar een andere gebruiker terwijl de huidige sessie actief blijft. Dit is handig wanneer meerdere familieleden een pc delen of wanneer een beheerder tijdelijk een ander account moet gebruiken.

Stappen om Gebruikers te Wisselen met het Vergrendelscherm

1. Klik op het systeemmenu (voedingsknopicoon) in de rechterbovenhoek van het scherm
2. Klik op de knop “Vergrendelen”
3. Het scherm wordt vergrendeld en de sessie van de huidige gebruiker wordt bewaard
4. Selecteer “Gebruiker wisselen” vanaf het inlogscherm
5. Kies een andere gebruiker, voer het wachtwoord in en log in

“Vergrendelen”-knop

Klik op “Gebruiker wisselen” onderaan rechts op het scherm

Selecteer de nieuwe gebruiker

Voordelen van het Gebruik van het Vergrendelscherm

✅ De sessie van de vorige gebruiker blijft actief
✅ Toepassingen en werkvoortgang worden bewaard
✅ Ideaal voor tijdelijke gebruikerswisseling

Echter, als meerdere gebruikers tegelijk ingelogd blijven, neemt het geheugengebruik toe. Dit kan de prestaties vertragen, vooral op systemen met beperkte middelen.

3-2. Uitloggen om Gebruikers te Wisselen

In tegenstelling tot wisselen via het vergrendelscherm, beëindigt uitloggen voordat je wisselt volledig de sessie van de vorige gebruiker. Deze methode is handig wanneer je systeembronnen wilt vrijmaken.

Stappen om Uit te Loggen en Gebruikers te Wisselen

1. Open het systeemmenu in de rechterbovenhoek
2. Klik op “Uitloggen”
3. Er verschijnt een bevestigingsdialoog—selecteer “Uitloggen”
4. Het inlogscherm wordt weergegeven
5. Selecteer een andere gebruiker, voer het wachtwoord in en log in

Voor- en Nadelen van Uitloggen

✅ Sluit alle toepassingen en processen, waardoor geheugen wordt vrijgemaakt
✅ Vermindert het gebruik van systeembronnen
❌ Niet-opgeslagen werk kan verloren gaan
❌ Vereist het herstarten van toepassingen na het wisselen van gebruikers

3-3. Belangrijke Overwegingen Bij het Wisselen van Gebruikers

Prestatiesimpact van Gebruikerswisseling

• Het gebruik van het vergrendelingscherm houdt toepassingen draaiend op de achtergrond, wat het geheugengebruik verhoogt
• Op low-end pc’s kan meerdere ingelogde gebruikers het systeem vertragen
• Zware toepassingen zoals videobewerking of virtuele machines vereisen zorgvuldige bronbeheer

Gegevens Opslaan Voor het Wisselen van Gebruikers

• Sla onopgeslagen documenten of bestanden op voordat je van gebruiker wisselt
• Zelfs als een app een autosave-functie heeft, wordt handmatig opslaan aanbevolen
• Bestel speciale aandacht aan browsertabs en teksteditors met onopgeslagen inhoud

3-4. Samenvatting

• Ubuntu maakt eenvoudig wisselen van gebruikers mogelijk via GUI
• Het gebruik van het vergrendelingscherm houdt de huidige sessie actief, terwijl uitloggen de sessie volledig sluit
• Het instellingenmenu kan worden gebruikt om gebruikerswisseling te beheren, vooral voor beheerders
• Wees je bewust van het geheugengebruik en sla werk op voordat je van gebruiker wisselt

4. Hoe Gebruikers te Wisselen via Command Line (CLI)

In Ubuntu kun je eenvoudig van gebruiker wisselen met de Command Line Interface (CLI). Deze methode is vooral nuttig in serveromgevingen en externe toegang via SSH, waar GUI niet beschikbaar is.

In deze sectie leggen we in detail uit hoe je van gebruiker wisselt met de su-opdracht, sudo-opdracht en het wisselen van gebruikers in een SSH-omgeving.

4-1. Gebruikers Wisselen met de su-Opdracht

De su (Switch User)-opdracht maakt het mogelijk om van de huidige gebruiker over te schakelen naar een andere gebruiker. Het vereist het wachtwoord van de doelgebruiker om te authenticeren.

Basisgebruik van de su-Opdracht

Om over te schakelen naar een andere gebruiker:

su [username]

Voorbeeld:

su john

Voer na het uitvoeren van de opdracht het wachtwoord van de doelgebruiker in om de wissel te voltooien.

Wisselen naar de Rootgebruiker

Om over te schakelen naar de rootgebruiker:

su -

of

su root

Omdat de rootgebruiker volledige controle over het systeem heeft, gebruik het dan voorzichtig om onbedoelde systeemaanpassingen te vermijden.

Verschil Tussen su en su – (Met Streepje)

De su-opdracht heeft twee varianten: su en su -. Het verschil zit in de manier waarop omgevingsvariabelen worden afgehandeld.

De aanbevolen optie is su - omdat het de omgevingsinstellingen van de nieuwe gebruiker correct toepast.

Voorzorgsmaatregelen Bij het Gebruik van su

• Om su te gebruiken, moet je het wachtwoord van de doelgebruiker kennen
• Voor beheertaken wordt over het algemeen sudo aanbevolen in plaats van su
• Langdurig als root blijven kan riskant zijn (verlaat de rootsessie met exit na het voltooien van taken)

exit

4-2. Gebruikers Wisselen met de sudo-Opdracht

De sudo (Superuser Do)-opdracht verleent tijdelijk beheerdersprivileges. In tegenstelling tot su hoef je het wachtwoord van de doelgebruiker niet te kennen zolang je gebruiker sudo-rechten heeft.

Beheerdersopdrachten Uitvoeren met sudo

Om een opdracht uit te voeren met beheerdersprivileges:

sudo [command]

Voorbeeld:

sudo apt update

Voer het wachtwoord van je huidige gebruiker in om de opdracht uit te voeren met rootprivileges.

Wisselen naar de Rootgebruiker Met sudo

Om tijdelijk de rootgebruiker te worden:

sudo su

of

sudo -i

Dit schakelt de sessie over naar de rootgebruiker met volledige beheerdersrechten.

Een Opdracht Uitvoeren als een Andere Gebruiker met sudo

Om een opdracht uit te voeren als een specifieke gebruiker:

sudo -u [username] [command]

Voorbeeld:

sudo -u john whoami

Deze opdracht voert whoami uit als de gebruiker “john” en retourneert de effectieve gebruikersnaam.

Verschil Tussen sudo en su

4-3. Gebruikers Wisselen in een SSH-Omgeving

Wanneer je bent verbonden met een externe server, moet je CLI-opdrachten gebruiken om van gebruiker te wisselen, omdat GUI niet beschikbaar is.

Gebruikers Wisselen Na SSH-Inloggen Met su

Verbind eerst met de externe server:

ssh [username]@[server IP address]

Na het verbinden, wissel naar een andere gebruiker:

su [username]

Of wissel naar de rootgebruiker:

su -

Gebruikers Wisselen Met sudo in een SSH-Sessie

Als je gebruiker administratieve rechten heeft, kun je sudo gebruiken om opdrachten uit te voeren als een andere gebruiker.

sudo -u [username] -s

Dit werkt als een alternatief voor su.

Direct inloggen als een specifieke gebruiker via SSH

Standaard gebruiken SSH‑verbindingen een gebruiker met sudo‑rechten, maar je kunt direct inloggen als een andere gebruiker:

ssh [another user]@[server IP address]

Voorbeeld:

ssh john@192.168.1.100

4-4. Samenvatting

• su schakelt volledig over naar een andere gebruiker, maar vereist het wachtwoord van de doelgebruiker
• sudo maakt tijdelijke uitvoering van administratieve opdrachten mogelijk zonder het wachtwoord van een andere gebruiker
• sudo su en sudo -i kunnen worden gebruikt om over te schakelen naar de root‑gebruiker
• In een SSH‑omgeving zijn su en sudo -u handig voor het beheren van meerdere gebruikers

5. Gebruikers beheren in Ubuntu (toevoegen, verwijderen en wijzigen)

In Ubuntu is het effectief beheren van meerdere gebruikers essentieel, vooral bij het afhandelen van gebruikers toevoegen, verwijderen en wijzigen. Dit is bijzonder belangrijk in serverbeheer en multi‑user omgevingen.

Dit hoofdstuk richt zich op het beheren van gebruikers via de Command Line Interface (CLI).

5-1. Een nieuwe gebruiker toevoegen

In Ubuntu kunnen gebruikers met administratieve rechten (gebruikers in de sudo‑groep) nieuwe gebruikersaccounts aanmaken.

Een gebruiker toevoegen met het adduser‑commando

De meest gebruikelijke methode om een gebruiker toe te voegen is met het adduser‑commando.

Het commando uitvoeren

sudo adduser [new_username]

Voorbeeld:

sudo adduser john

Overzicht van het proces

Bij het uitvoeren van dit commando word je gevraagd om in te voeren:

1. Een wachtwoord voor de nieuwe gebruiker
2. Optionele gebruikersinformatie (Volledige naam, telefoonnummer, enz.)
3. Een thuismap (bijv. /home/[username]) wordt automatisch aangemaakt
4. Basisconfiguratie‑bestanden worden ingesteld

Na voltooiing is het nieuwe gebruikersaccount klaar voor gebruik.

Een gebruiker toevoegen met het useradd‑commando

Het useradd‑commando kan ook worden gebruikt om een gebruiker aan te maken. In tegenstelling tot adduser maakt het echter niet automatisch een thuismap aan of stelt het een wachtwoord in.

Het commando uitvoeren

sudo useradd -m -s /bin/bash [new_username]

Voorbeeld:

sudo useradd -m -s /bin/bash alex

Opties:

• -m : Maakt een thuismap aan
• -s /bin/bash : Stelt Bash in als de standaard shell

Om een wachtwoord voor de nieuwe gebruiker in te stellen:

sudo passwd alex

sudo‑rechten toekennen aan een nieuwe gebruiker

Om een gebruiker aan de sudo‑groep toe te voegen en administratieve rechten te geven:

sudo usermod -aG sudo [username]

Voorbeeld:

sudo usermod -aG sudo john

Na het uitvoeren van dit commando heeft john administrator‑rechten.

5-2. Een gebruiker verwijderen

Het verwijderen van ongebruikte gebruikersaccounts verbetert de beveiliging en optimaliseert systeembronnen.

Een gebruiker verwijderen met het deluser‑commOm een gebruiker te verwijderen, gebruik je het deluser‑commando.

Het commando uitvoeren

sudo deluser [username]

Voorbeeld:

sudo deluser john

Dit commando verwijdert de gebruiker john, maar hun thuismap blijft behouden.

Een gebruiker verwijderen met het userdel‑commando

Het userdel‑commando kan ook gebruikers verwijderen, maar biedt een meer low‑level controle dan deluser.

Een gebruiker verwijderen inclusief hun thuismap

sudo userdel -r [username]

Voorbeeld:

sudo userdel -r alex

commando verwijdert alex en verwijdert tevens hun thuismap (/home/alex/).

Belangrijke overwegingen bij het verwijderen van een gebruiker

• Als je gebruikersdata wilt behouden, maak dan een back‑up van de thuismap

sudo tar -czf /backup/john_backup.tar.gz /home/john

• Je kunt een gebruiker niet verwijderen terwijl die is ingelogd
• Als john momenteel is ingelogd, zal het uitvoeren van sudo deluser john een fout veroorzaken.
• Om een gebruikerssessie geforceerd te beëindigen, gebruik:

sudo killall -u [username]

5-3. Een gebruikersnaam wijzigen

Om een bestaand gebruikersaccount te hernoemen, gebruik je het usermod‑commando.

Een gebruikersnaam wijzigen met usermod

Het commando uitvoeren

sudo usermod -l [new_username] [current_username]

sudo usermod -l michael john

Dit hernoemt de gebruiker john naar michael.

Hernoemen van de Thuisdirectory

Standaard verandert het hernoemen van een gebruiker niet de naam van hun thuisdirectory (/home/john blijft ongewijzigd).
Om ook de thuisdirectory te hernoemen, volg deze stappen:

Hernoemen van de Thuisdirectory

sudo mv /home/john /home/michael

Bijwerken van het Thuisdirectorypad van de Gebruiker

sudo usermod -d /home/michael -m michael

Overwegingen bij het Hernoemen van een Gebruiker

• U kunt een momenteel ingelogde gebruiker niet hernoemen
• Als john is ingelogd tijdens het hernoemen, mislukt het proces.
• Gebruik een ander admin-account of root om gebruikers te hernoemen.
• Controleer of de hernoemde gebruiker sudo-rechten behoudt
• Na het hernoemen, controleer of michael in de sudo-groep zit met:

sudo groupmems -g sudo -l

5-4. Samenvatting

• adduser is de gemakkelijkste manier om een nieuwe gebruiker aan te maken
• deluser verwijdert gebruikers, terwijl userdel -r ook hun thuisdirectory verwijdert
• usermod -l staat het hernoemen van gebruikers toe, maar de thuisdirectory moet apart worden hernoemd
• Het wordt aanbevolen om gegevens te back-uppen voordat gebruikers worden verwijderd

6. FAQ (Veelgestelde Vragen)

Het beheren van gebruikersaccounts en het wisselen van gebruikers in Ubuntu kan soms verwarrend zijn, vooral voor beginners. In deze sectie behandelen we veelvoorkomende vragen en oplossingen met betrekking tot het wisselen en beheren van gebruikers.

6-1. Wat is het Verschil Tussen su en sudo? Welke Moet Ik Gebruiken?

V: Ik begrijp het verschil tussen su en sudo niet. Welke moet ik gebruiken?

A: su schakelt volledig over naar een andere gebruiker, terwijl sudo tijdelijk beheerdersrechten verleent.

💡 Beste Praktijk: Om veiligheidsredenen wordt aanbevolen sudo te gebruiken in plaats van su wanneer mogelijk.

6-2. Hoe Kan Ik Gebruikers Wisselen Zonder Elke Keer een Wachtwoord In te Voeren?

V: Ik deel mijn Ubuntu PC met familie. Is er een manier om gebruikers te wisselen zonder elke keer een wachtwoord in te voeren?

A: Het inschakelen van automatische aanmelding stelt u in staat om in te loggen zonder een wachtwoord in te voeren.

Stappen om Automatische Aanmelding in te Schakelen

1. Open de toepassing ‘Instellingen’
2. Ga naar het menu ‘Gebruikers’
3. Schakel ‘Automatische Aanmelding’ in

💡 Opmerking: Automatische aanmelding vormt een beveiligingsrisico, dus het wordt aanbevolen voor gedeelde thuis-PC’s in plaats van bedrijfs- of serveromgevingen.

6-3. Hoe Kan Ik Gebruikers Wisselen Zonder sudo te Gebruiken in een SSH-Omgeving?

V: Wanneer ik me via SSH verbind, is er een manier om gebruikers te wisselen zonder sudo te gebruiken?

A: U kunt het commando runuser gebruiken als alternatief voor su.

runuser -l [username] -c "command"

Voorbeeld:

runuser -l john -c "whoami"

💡 Tip: Het commando runuser is bijzonder nuttig bij het wisselen van gebruikers in scripts.

6-4. Hoe Kan Ik de Fout ‘Authentication Failure’ Oplossen Bij het Gebruik van su?

V: Wanneer ik het su-commando uitvoer, krijg ik een ‘Authentication failure’-bericht. Hoe kan ik dit oplossen?

A: Het su-commando vereist het wachtwoord van de doelgebruiker.

Controleer het volgende:

• Zorg ervoor dat het wachtwoord correct is (controleer of Caps Lock aanstaat)
• Controleer of het gebruikersaccount is vergrendeld

sudo passwd -S [username]

→ Als het L toont (vergrendeld), ontgrendel het account met:

sudo passwd -u [username]

• Controleer of /etc/pam.d/su su beperkt

sudo nano /etc/pam.d/su

→ Als de regel auth required pam_wheel.so use_uid niet is uitgecommentarieerd, kunnen alleen gebruikers in de wheel-groep su gebruiken.

6-5. Kan Ik de Gegevens van een Verwijderde Gebruiker Herstellen?

V: Ik heb per ongeluk een gebruiker verwijderd. Is er een manier om hun gegevens te herstellen?

A: Als de thuisdirectory niet is verwijderd, kunt u de gebruikersgegevens herstellen.

Controleren of de Thuisdirectory Nog Bestaat

ls /home/

Herstellen van een Verwijderde Thuisdirectory

Als /home/[username] is verwijderd, kan volledige herstel moeilijk zijn zonder back-up. U kunt echter het volgende proberen:

1. Installeer het extundelete-gereedschap

sudo apt install extundelete

2. Scan op verwijderde bestanden

sudo extundelete /dev/sdX --restore-all

Vervang /dev/sdX door de juiste partitie (bijv. /dev/sda1).

💡 Opmerking: Gegevensherstel is niet altijd succesvol. Regelmatige back-ups worden sterk aanbevolen.

6-6. Samenvatting

• Begrijp het verschil tussen su en sudo en gebruik ze op de juiste manier.
• Automatische aanmelding kan het wisselen van gebruikers vereenvoudigen, maar kan beveiligingsrisico’s met zich meebrengen.
• In SSH-omgevingen zijn runuser en sudo -u nuttige alternatieven voor het wisselen van gebruikers.
• Als su: Authentication failure optreedt, controleer dan het wachtwoord en de status van de accountvergrendeling.
• Het herstellen van gegevens van een verwijderde gebruiker is moeilijk, dus regelmatige back-ups zijn essentieel.

7. Samenvatting

In dit artikel hebben we uitgelegd hoe je gebruikers kunt wisselen en beheren in Ubuntu met zowel GUI- als CLI-methoden. Aangezien Ubuntu multi-user-omgevingen ondersteunt, helpt een goed gebruikersbeheer bij het waarborgen van een veilig en efficiënt systeem.

Hieronder vatten we de belangrijkste punten uit elke sectie samen en geven we best practices voor gebruikersbeheer.

7-1. Basisprincipes van gebruikerswisseling in Ubuntu

• Ubuntu is een multi-user-systeem, waarbij elke gebruiker een onafhankelijke omgeving heeft.
• Het is essentieel om de verschillen te begrijpen tussen standaardgebruikers, beheerders (sudo) en de root-gebruiker.
• Gebruikerswisseling kan worden uitgevoerd met GUI of CLI (command-line interface).

7-2. Gebruikers wisselen via GUI

• Met het vergrendelscherm kun je wisselen terwijl de huidige sessie actief blijft.
• Uitloggen voor het wisselen sluit de sessie van de vorige gebruiker volledig af en bevrijdt systeembronnen.
• Het menu “Gebruikersaccounts” stelt beheerders in staat om gebruikers eenvoudig te beheren.
• Belangrijke overwegingen:
• Het ingelogd houden van meerdere gebruikers verhoogt het geheugengebruik en kan het systeem vertragen.
• Zorg ervoor dat al het niet-opgeslagen werk is opgeslagen voordat je van gebruiker wisselt.

7-3. Gebruikers wisselen via CLI (Command Line Interface)

• De opdracht su [username] stelt je in staat om van gebruiker te wisselen na het invoeren van hun wachtwoord.
• De opdracht su - (met een streepje) start een schone sessie met de omgevingsinstellingen van de nieuwe gebruiker.
• De opdracht sudo [command] stelt een gebruiker in staat om tijdelijk beheerderscommando’s uit te voeren.
• In een SSH-omgeving kan de opdracht runuser -l [username] -c "[command]" van gebruiker wisselen zonder sudo te gebruiken.

7-4. Gebruikers beheren (Toevoegen, Verwijderen en Wijzigen)

• Nieuwe gebruikers toevoegen:
• Gebruik sudo adduser [username] om een nieuwe gebruiker aan te maken met een homedirectory.
• Gebruik sudo usermod -aG sudo [username] om sudo-rechten toe te kennen.
• Gebruikers verwijderen:
• sudo deluser [username] verwijdert een gebruiker terwijl hun homedirectory behouden blijft.
• sudo userdel -r [username] verwijdert zowel de gebruiker als hun homedirectory.
• Gebruikers hernoemen:
• Gebruik sudo usermod -l [new_username] [old_username] om een gebruiker een nieuwe naam te geven.
• Hernoem handmatig de homedirectory indien nodig.

Best Practices:
✅ Maak een back-up van gebruikersgegevens voordat je accounts verwijdert (vooral belangrijke bestanden).
✅ Beheer gebruikers met beheerdersrechten correct (beperk sudo-toegang tot noodzakelijke gebruikers).

7-5. FAQ – Veelvoorkomende problemen en oplossingen

• Begrijp het verschil tussen su en sudo, en gebruik sudo voor beveiligingsdoeleinden waar mogelijk.
• Automatische aanmelding kan het wisselen van gebruikers vereenvoudigen, maar brengt beveiligingsrisico’s met zich mee.
• Gebruik runuser of sudo -u om efficiënt van gebruiker te wisselen in een SSH-omgeving.
• Als je su: Authentication failure tegenkomt, controleer dan het wachtwoord en de status van de accountvergrendeling.
• Het herstellen van verwijderde gebruikersgegevens is moeilijk, dus regelmatige back-ups worden sterk aanbevolen.

7-6. Best Practices voor Gebruikersbeheer in Ubuntu

🔹 Gebruikersrechten correct beheren

• Maak een duidelijk onderscheid tussen standaardgebruikers en beheerders (sudo) gebruikers.
• Bij het gebruik van sudo overweeg dan het gebruik van visudo om gebruikers te beperken tot specifieke commando’s.

🔹 Beveiligingsoverwegingen

• Vermijd direct inloggen als rootgebruiker; gebruik sudo wanneer nodig.
• Schakel automatisch inloggen uit in zakelijke of serveromgevingen voor betere beveiliging.
• Bekijk en verwijder regelmatig onnodige gebruikers om de systeembeveiliging te behouden.

🔹 Gegevensback‑up

• Voordat je een gebruiker verwijdert, maak een back‑up van hun home‑directory met behulp van:

sudo tar -czf /backup/username_backup.tar.gz /home/username

• Gebruik rsync of cron‑taken voor regelmatige back‑ups.

7-7. Eindsamenvatting

• Begrijp zowel GUI‑ als CLI‑methoden voor het wisselen van gebruikers en kies de juiste methode op basis van je behoeften.
• Gebruik su en sudo correct om administratieve rechten efficiënt te beheren.
• Verwijder ongebruikte gebruikers om de beveiliging te verbeteren, maar maak altijd een back‑up van belangrijke gegevens voordat je dat doet.
• Implementeer een solide back‑upstrategie om gegevensverlies te voorkomen bij accidentele verwijderingen.

Ubuntu biedt krachtige gebruikersbeheerfuncties, en het correct gebruiken ervan helpt een veilig en efficiënt systeem te garanderen. We hopen dat deze gids nuttig is geweest voor het begrijpen en implementeren van gebruikerswisselen en -beheer in Ubuntu.