Jak korzystać z Git i GitHub na Ubuntu: Kompletny przewodnik dla początkujących (2025)

1. Wstęp

Dlaczego integrować Ubuntu z GitHubem?

W ostatnich latach używanie Git i GitHub stało się standardową praktyką w tworzeniu oprogramowania i operacjach systemowych. Dla inżynierów i programistów pracujących w środowiskach Linux, takich jak Ubuntu, integracja z GitHubem jest częścią ich codziennego workflow.

Git jest narzędziem służącym do kontroli wersji kodu źródłowego, niezbędnym do efektywnej współpracy w zespołach programistycznych. GitHub z kolei jest usługą hostingową, która umożliwia udostępnianie i publikowanie repozytoriów zarządzanych przy pomocy Git w Internecie, pełniąc rolę centrum dla deweloperów zego świata, aby współpracować i wymieniać kod.

Dlaczego używać GitHub w środowiskuUbuntu jest popularną dystrybucją Linuksa wśród programistów, znaną z kompatybilności z rozwojem open‑source. Dostarcza środowisko, w którym narzędzia takie jak Git można łatwo zainstalować, co pozwala na płynną integrację z GitHubem.

Oto kilka typowych scenariuszy, w których Ubuntu i GitHub współpracują doskonale:

• Zarządzanie i udostępnianie kodu źródłowego w językach takich jak Python czy C++ na GitHubie
• Wnoszenie wkładu do projektów open‑source
• Publikowanie swojej pracy jako portfolio

Co nauczysz się w tym przewodniku

Ten przewodnik przeprowadzi Cię od podstawowej konfiguracji po zaawansowane użycie GitHub na Ubuntu, krok po kroku.

• Jak zainstalować Git na Ubuntu
• Podstawowa konfiguracja Git i ustawienie uwierzytelniania SSH
• Tworzenie i zarządzanie repozytoriami na GitHubie
• Zwiększanie produktywności dzięki integracji z Visual Studio Code
• Typowe porady rozwiązywania problemów i FAQ

Nawet jeśli dopiero zaczynasz przygodę z GitHubem, nie martw się. Dołączymy praktyczne przykłady poleceń oraz ważne wskazówki w trakcie całego procesu. Jeśli jesteś użytkownikiem Ubuntu i chcesz w pełni wykorzystać GitHub, ten przewodnik jest dla Ciebie!

2. Instalacja Git na Ubuntu

Co to jest Git? Krótkie odśżenie

Git jest Systemem Kontroli Wersji (VCS) używanym w tworzeniu oprogramowania. Pomaga zarządzać historią zmian w kodzie źródłowym, umożliwiając przywracanie poprzednich stanów i efektywną współpracę z innymi.

Jedną z głównych zalet korzystania z Ubuntu lub innych środowisk Linux jest to, jak łatwo można zainstalować Git. Dzięki metodzie przedstawionej poniżej instalację można zakończyć w zaledwie kilka minut, używając terminala.

Jak zainstalować Git za pomocą APT

Najbardziej powszechnym sposobem instalacji Git na Ubuntu jest użycie APT (Advanced Package Tool). Postępuj zgodnie z poniższymi krokami, aby rozpocząć.

1. Zaktualizuj listę pakietów

sudo apt update

To polecenie odświeża listę pakietów systemowych. Upewnij się, że uruchamiasz je przed instalacją czegokolwiek nowego.

2. Zainstaluj Git

sudo apt install git

Gdy pojawi się zapytanie „Y/n”, wpisz y i naciśnij Enter, aby rozpocząć instalację.

Sprawdź instalację Git

Po zakończeniu instalacji użyj następującego polecenia, aby potwierdzić, że Git został poprawnie zainstalowany:

git --version

Jeśli instalacja zakończyła się sukcesem, powinieneś zobaczyć wyjście podobne do tego:

git version 2.34.1

Numer wersji może się różnić w zależności od wersji Ubuntu lub najnowszego dostępnego pakietu, ale o ile widzisz informacje o wersji, wszystko jest gotowe.

Alternatywa: instalacja Git za pomocą Snap (opcjonalnie)

Git można również zainstalować przy użyciu polecenia snap w Ubuntu. Jednak APT jest zazwyczaj bardziej stabilny i szerzej stosowany. O ile nie masz konkretnego powodu, zalecamy pozostanie przy metodzie APT.

3. Podstawowa konfiguracja Git

Kluczowe ustawienia Git przed rozpoczęciem

Po zainstalowaniu Git następnym krokiem jest skonfigurowanie informacji o użytkowniku oraz metody uwierzytelniania. Ustawienie tych elementów zapewnia płynną komunikację ze zdalnymi repozytoriami i lepszą współpracę z zespołem.

Ustaw swoją nazwę użytkownika i adres e‑mail w Git

Każde zatwierdzenie w Git rejestruje, kto wprowadził zmianę. Aby to zrobić, musisz wcześniej ustawić nazwę użytkownika i adres e‑mail.

git config --global user.name "Your Name"
git config --global user.email "you@example.com"

Nazwa i adres e‑mail, które podajesz tutaj, nie muszą być takie same jak w Twoim koncie GitHub, ale użycie tych samych ułatwia powiązanie Twoich commitów z profilem GitHub.

Sprawdź bieżące ustawienia

git config --list

To polecenie wyświetla listę aktualnych konfiguracji Git.

Wygeneruj klucz SSH i dodaj go do GitHub

Choć GitHub obsługuje także połączenia HTTPS, SSH jest bardziej bezpieczne i eliminuje konieczność podawania hasła przy każdym użyciu.

1. Wygeneruj klucz SSH

ssh-keygen -t ed25519 -C "you@example.com"

Postępuj zgodnie z podpowiedziami, naciskając Enter kilka razy. Zostanie utworzony prywatny klucz ~/.ssh/id_ed25519 oraz klucz publiczny ~/.ssh/id_ed25519.pub.

2. Uruchom agenta SSH i dodaj swój klucz

eval "$(ssh-agent -s)"
ssh-add ~/.ssh/id_ed25519

Teraz Twój klucz SSH jest gotowy do użycia.

3. Dodaj klucz publiczny do GitHub

Skopiuj swój klucz publiczny do schowka:

cat ~/.ssh/id_ed25519.pub

Skopiuj cały wynik i zarejestruj go w GitHub, postępującnie z poniższymi krokami:

1. Zaloguj się do GitHub
2. Kliknij ikonę swojego profilu → „Settings”
3. Wybierz „SSH and GPG keys” z panelu bocznego
4. Kliknij „New SSH key”, wklej klucz i zapisz

4. Przetestuj połączenie SSH

Użyj tego polecenia, aby przetestować połączenie:

ssh -T git@github.com

Przy pierwszym połączeniu zostaniesz zapytany, czy ufasz hostowi — wpisz „yes”.
Jeśli wszystko się powiedzie, zobaczysz komunikat podobny do tego:

Hi your-username! You've successfully authenticated, but GitHub does not provide shell access.

Zalecane działania po konfiguracji

Po zakończeniu powyższej konfiguracjiząć klonować, wypychać i pobierać repozytoria z GitHub. W następnym rozdziale omówimy tworzenie i pracę z repozytoriami GitHub w szczegółach.

4. Praca z repozytoriami GitHub

Tworzenie nowego repozytorium na GitHub

Po zalogowaniu się do GitHub pierwszym krokiem jest utworzenie nowego repozytorium.

Kroki (przez przeglądarkę internetową)

1. Kliknij ikonę „+” w prawym górnym rogu GitHub i wybierz „New repository”
2. Wypełnij następujące pola:

• Nazwa repozytorium : np. my-first-repo
• Opis (opcjonalnie) : Krótkie podsumowanie Twojego projektu
• Publiczne / Prywatne : Wybierz ustawienia widoczności

3. Kliknij „Create repository”

Po utworzeniu GitHub wyświetli adres URL repozytorium. Będziesz używać tego adresu do klonowania i innych operacji Git.

Klonowanie istniejącego repozytorium GitHub

Aby skopiować repozytorium GitHub do lokalnego środowiska Ubuntu, użyj polecenia git clone.

git clone git@github.com:your-username/my-first-repo.git

Ten przykład używa SSH. Jeśli korzystasz z HTTPS, format URL będzie inny.

Wykonanie polecenia utworzy folder o nazwie my-first-repo w bieżącym katalogu, a wszystkie pliki repozytorium zostaną do niego pobrane.

Przebieg pracy: modyfikacja, staging i commit plików

1. Dodaj lub edytuj plik

Na przykład, utwórz nowy plik za pomocą:

echo "# My First GitHub Project" > README.md

2. Zaznacz zmiany (stage)

git add README.md

Staging oznacza wybranie, które zmiany zostaną uwzględnione w następnym commicie.

3. Zatwierdź zmiany (commit)

git commit -m "Initial commit: Add README.md"

To zapisuje zaznaczone zmiany w historii lokalnego repozytorium.

Wypchnij zmiany do GitHub

Aby przesłać lokalne zmiany na GitHub, użyj polecenia git push:

git push origin main

*Jeśli Twoja domyślna gałąź to master inna, zamień main na właściwą nazwę gałęzi.

Pobierz zmiany zdalne do lokalnego repozytorium

Jeśli inni deweloperzy wprowadzili zmiany na GitHub, możesz pobrać te aktualizacje na swój komputer, używając:

git pull origin main

Spowoduje to synchronizację Twojej lokalnej gałęzi z najnowszymi zmianami zdalnego repozytorium.

Dodatkowe popularne zadania Git

• Sprawdź bieżące zdalne repozytorium:

  git remote -v
  

• Dodaj nowe zdalne repozytorium później:

  git remote add origin git@github.com:your-username/another-repo.git
  

• Możesz również wersjonować pliki takie jak README.md lub .gitignore za pomocą tych samych kroków powyżej.

5. Integracja z Visual Studio Code

Dlaczego VS Code jest idealny do operacji Git

Podczas pracy z GitHub na Ubuntu, używanie Visual Studio Code (VS Code) może znacznie poprawić Twoją produktywność. Opracowany przez Microsoft, VS Code to darmowy, open-source’owy edytor kodu znany z doskonałej integracji z Git. Dzięki przyjaznemu interfejsowi możesz commitować, pushować i przeglądać zmiany bezpośrednio z GUI – co czyni go idealnym dla początkujących.

Jak zainstalować VS Code na Ubuntu

Możesz zainstalować VS Code na Ubuntu, postępując zgodnie z tymi krokami:

1. Dodaj repozytorium Microsoftu

sudo apt update
sudo apt install wget gpg
wget -qO- https://packages.microsoft.com/keys/microsoft.asc | gpg --dearmor > packages.microsoft.gpg
sudo install -o root -g root -m 644 packages.microsoft.gpg /usr/share/keyrings/

2. Zarejestruj źródło repozytorium

sudo sh -c 'echo "deb [arch=amd64 signed-by=/usr/share/keyrings/packages.microsoft.gpg] https://packages.microsoft.com/repos/vscode stable main" > /etc/apt/sources.list.d/vscode.list'

3. Zainstaluj VS Code

sudo apt update
sudo apt install code

Po zainstalowaniu możesz uruchomić edytor, wpisując code w terminalu.

Wbudowane wsparcie dla Git

VS Code ma wbudowane wsparcie dla Git, więc możesz zacząć używać funkcji Git od razu – bez potrzeby dodatkowych wtyczek. Jednak dla rozszerzonych funkcji te rozszerzenia są wysoce zalecane:

• GitHub Pull Requests and Issues → Zarządzaj pull requestami i issue’ami z GitHub bezpośrednio w VS Code.
• GitLens → Wyświetlaj szczegółową historię commitów, informacje o autorze i śledzenie zmian linia po linii w edytorze.

Podstawowe operacje Git w VS Code

Otwieranie repozytorium

Przejdź do katalogu sklonowanego projektu w terminalu, a następnie uruchom:

code .

To polecenie otwiera bieżący folder w VS Code.

Przeglądanie zmian i commitowanie

• Kliknij ikonę „Source Control” na pasku bocznym (tą, która wygląda jak gałąź)
• Zobaczysz listę zmodyfikowanych plików
• Wybierz plik, aby zobaczyć różnice
• Napisz wiadomość commitu i kliknij ikonę sprawdzenia, aby commitować

Pushowanie i pullowanie

• Użyj menu „…” w panelu Source Control, aby wybrać „Push” lub „Pull”
• Możesz również pushować/pullować za pomocą paska stanu w prawym dolnym rogu

Nadal możesz używać terminala

VS Code zawiera wbudowany terminal (otwórz go za pomocą Ctrl + `), co pozwala łatwo przełączać się między interfejsem GUI a wierszem poleceń. Na przykład, możesz commitować za pomocą GUI, a następnie używać terminala do zarządzania branchami.

Wskazówki dotyczące rozwiązywania problemów

• Jeśli napotkasz błędy połączenia SSH, upewnij się, że VS Code używa poprawnego klucza SSH
• Jeśli uwierzytelnianie nie powiedzie się, może być konieczne zresetowanie poświadczeń lub wygenerowanie nowego Personal Access Token (PAT) na GitHub

6. Popularne wskazówki dotyczące rozwiązywania problemów

Błąd połączenia SSH: „Permission denied (publickey).”

Możliwe przyczyny

• Klucz SSH nie został poprawnie wygenerowany lub zarejestrowany
• Klucz publiczny nie został dodany do GitHub
• Agent SSH nie rozpoznaje Twojego klucza

Jak to naprawić

1. Sprawdź, czy klucz SSH istnieje:

   ls ~/.ssh/id_ed25519.pub
   

Jeśli nie istnieje, wygeneruj go za pomocą:

ssh-keygen -t ed25519 -C "your_email@example.com"

2. Uruchom agent SSH i dodaj swój klucz:

   eval "$(ssh-agent -s)"
   ssh-add ~/.ssh/id_ed25519
   

3. Skopiuj swój klucz publiczny i dodaj go do GitHub:

   cat ~/.ssh/id_ed25519.pub
   

→ Następnie przejdź do GitHub > „Settings” > „SSH and GPG keys”, aby go dodać

4. Przetestuj połączenie SSH:

   ssh -T git@github.com
   

Błąd uwierzytelniania (HTTPS): Wprowadzanie nazwy użytkownika i hasła

Przyczyna

• GitHub wyłączył uwierzytelnianie oparte na hasłach — musisz użyć tokenu dostępu osobistego (PAT)

Jak to naprawić

1. Wygeneruj token dostępu osobistego na GitHub → https://github.com/settings/tokens → Zaznacz zakres repo podczas tworzenia
2. Użyj nazwy użytkownika GitHub i tokenu (zamiast hasła) po wyświetleniu monitu
3. Aby zapamiętać poświadczenia, włącz buforowanie za pomocą tej komendy:

   git config --global credential.helper cache
   

Błąd „fatal: not a git repository”

Przyczyna

• Katalog, w którym pracujesz, nie jest repozytorium Git

Jak to naprawić

• Przejdź do folderu, który już ma repozytorium Git:

  cd ~/your-project-directory
  

• Lub zainicjuj nowe repozytorium:

  git init
  

Konflikty scalania

Przyczyna

• Konflikt scalania występuje, gdy dwie osoby edytują tę samą część pliku w tym samym czasie

Jak to rozwiązać

1. Gdy git pull zgłosi błąd konfliktu, otwórz plik w edytorze
2. Poszukaj znaczników takich jak ten:

   <<<<<<< HEAD
   Your changes
   =======
   Their changes
   >>>>>>> origin/main
   

3. Zdecyduj, co zachować, usuń znaczniki i zapisz plik
4. Następnie uruchom następujące, aby ukończyć scalanie:

   git add .
   git commit
   

Błąd „remote: Repository not found.”

Możliwe przyczyny

• URL repozytorium jest niepoprawny
• Twoje konto GitHub nie ma dostępu do repozytorium

Jak to naprawić

• Sprawdź URL zdalnego:

  git remote -v
  

• Jeśli potrzeba, zaktualizuj URL w ten sposób:

  git remote set-url origin git@github.com:your-username/your-repo.git
  

Te rodzaje błędów są powszechne wśród początkujących. Dobra wiadomość jest taka, że przyczyny i naprawy są zazwyczaj proste. Myśl o błędach jako o okazjach do nauki, i poświęć czas, aby poczuć się komfortowo z Git.

7. Często zadawane pytania (FAQ)

P1. Jaka jest różnica między Git a GitHub?

O:
Git to narzędzie do kontroli wersji używane do śledzenia zmian w kodzie źródłowym lokalnie. GitHub to usługa oparta na chmurze, która hostuje repozytoria Git i pozwala na współpracę i udostępnianie pracy online.

• Git: Pozwala zarządzać historią kodu offline
• GitHub: Uczynia twoje repozytoria Git dostępne i współpracujące przez sieć

P2. Czy powinienem używać SSH czy HTTPS do łączenia się z GitHub?

O:
SSH jest ogólnie zalecany ze względu na wygodę i bezpieczeństwo. Oto dlaczego:

• Brak potrzeby wpisywania hasła za każdym razem (uwierzytelnianie jest obsługiwane za pomocą kluczy)
• Bardziej bezpieczne i efektywne do długoterminowego użytku

Mimo to, niektóre miejsca pracy lub sieci mogą wymagać HTTPS, więc wybierz na podstawie swojej sytuacji.

P3. Jak mogę używać wielu kont GitHub na Ubuntu?

O:
Możesz wygenerować oddzielne klucze SSH dla każdego konta i skonfigurować je za pomocą pliku konfiguracyjnego SSH.

1. Wygeneruj oddzielny klucz SSH dla każdego konta: np. ~/.ssh/id_ed25519_work i ~/.ssh/id_ed25519_personal
2. Edytuj ~/.ssh/config w ten sposób:

   Host github.com-work
       HostName github.com
       User git
       IdentityFile ~/.ssh/id_ed25519_work
   
   Host github.com-personal
       HostName github.com
       User git
       IdentityFile ~/.ssh/id_ed25519_personal
   

3. Zmień URL zdalnego w swoim repozytorium za pomocą .git/config lub tej komendy:

   git remote set-url origin git@github.com-work:your-work-user/your-repo.git
   

P4. Czy mogę używać Git z interfejsem graficznym (GUI)?

O:
Tak! Visual Studio Code zapewnia wbudowaną integrację Git dla przepływów pracy opartych na GUI.
Możesz commitować, pushować, przeglądać diffy i przełączać gałęzie — wszystko z interfejsu edytora. Jest to szczególnie pomocne dla początkujących.

P5. Co się dzieje z moim lokalnym repozytorium, jeśli usunę zdalne repozytorium GitHub?

O:
Usunięcie repozytorium GitHub nie wpłynie na twoją lokalną kopię. Jednak git push zakończy się niepowodzeniem, ponieważ zdalne repozytorium już nie istnieje.

Aby połączyć lokalne repozytorium z nowym zdalnym, zaktualizuj URL w następujący sposób:

git remote set-url origin git@github.com:new-user/new-repo.git

Q6. Nie czuję się komfortowo używając terminala. Czy mogę korzystać wyłącznie z narzędzi GUI?

A:
Tak, dostępnych jest kilka klientów Git z interfejsem graficznym, które nie wymagają użycia terminala:

• GitKraken
• Sourcetree (Uwaga: nie jest dostępny natywnie na Linuksie — można go używać przez Wine)
• Visual Studio Code (z wbudowaną integracją Git)

Dla użytkowników Ubuntu, połączenie VS Code + rozszerzenie GitLens jest jednym z najłatwiejszych i najpotężniejszych rozwiązań.

Q7. Jak daleko wstecz mogę przeglądać historię Git?

A:
Git śledzi historię Twojego projektu od pierwszego commita. Pełny dziennik commitów możesz przeglądać używając:

git log

Aby zobaczyć historię konkretnego pliku, użyj:

git log path/to/file