Paano Tingnan ang Listahan ng mga Tagagamit sa Ubuntu | Kumpletong Gabay mula Login hanggang Pamamahala at Pagbura

1. Panimula

Ang Ubuntu ay isang sikat na Linux distribution na ginagamit ng maraming gumagamit, mula sa personal na paggamit hanggang sa mga server environment ng mga kumpanya. Sa pag-manage ng system ng Ubuntu, ang pag-manage ng mga user account ay mahalaga. Lalo na, ang pag-check ng listahan ng mga user na naka-register sa system ay tumutulong sa security management at pag-oorganisa ng mga account.

Sa artikulong ito, ipapaliwanag nang detalyado ang mga paraan ng pag-check ng listahan ng mga user sa Ubuntu. Upang maging kapaki-pakinabang para sa mga nagsisimula hanggang sa mga advanced user, ipapakita ang mula sa mga basic na command hanggang sa mga paraan ng pagkuha ng detalyadong impormasyon nang komprehensibo.

2. Paano Suriin ang Listahan ng mga User sa Ubuntu

Sa Ubuntu, ang mga impormasyon ng user ay madaling makuha sa pamamagitan ng paggamit ng partikular na mga file o command. Maaari mong suriin ang listahan ng mga user gamit ang mga sumusunod na paraan.

2.1 Pagpapakita ng Listahan ng mga User Gamit ang /etc/passwd

Sa Ubuntu, lahat ng impormasyon ng user ay naka-save sa file na /etc/passwd. Sa pamamagitan ng pagpapakita ng file na ito, maaari mong suriin ang lahat ng nirehistrong user.

Halimbawa ng Command

cat /etc/passwd

Kapag pinatupad ang command na ito, ipapakita ang impormasyon sa ganitong format.

root:x:0:0:root:/root:/bin/bash
user1:x:1000:1000:User One,,,:/home/user1:/bin/bash
user2:x:1001:1001:User Two,,,:/home/user2:/bin/bash

Ang bawat linya ng field ay pinaghiwalay ng “: (colon)” at naglalaman ng sumusunod na impormasyon:

1. Pangalan ng User
2. Password (kasalukuyang hindi naipapakita bilang x)
3. User ID (UID)
4. Group ID (GID)
5. Impormasyon ng User (komento)
6. Home Directory
7. Default Shell

Dahil ang file na ito ay naglalaman din ng mga system user, upang mag-extract lamang ng normal na mga user na maaaring mag-login, gumamit ng sumusunod na paraan.

2.2 Pagkuha Lamang ng Pangalan ng User

Upang ipakita lamang ang listahan ng lahat ng pangalan ng user, gumamit ng sumusunod na command.

cut -d: -f1 /etc/passwd

O kaya maaari ring gumamit ng command na awk.

awk -F':' '{ print $1 }' /etc/passwd

Halimbawa ng Output:

root
user1
user2

2.3 Paghahanap ng Tiyak na User

Upang suriin kung umiiral ang tiyak na user, gumamit ng command na grep.

grep 'user1' /etc/passwd

Kapag pinatupad ang command na ito, ipapakita lamang ang impormasyon tungkol sa user1.

2.4 Pagkuha ng Listahan ng mga Group Gamit ang /etc/group

Upang suriin ang mga group na kabilang ang user, tingnan ang /etc/group.

cat /etc/group | cut -d: -f1

Gayundin, upang suriin ang mga group na kabilang ang tiyak na user, gumamit ng sumusunod na command.

groups user1

Halimbawa ng Output:

user1 : user1 sudo

Ito ay nagpapakita na ang user1 ay kabilang din sa group na sudo.

3. Paano Suriin ang Mga Kasalukuyang Naglo-login na User

Sa Ubuntu, may ilang paraan upang suriin ang mga user na kasalukuyang naglo-login sa sistema. Sa pamamagitan ng paggamit ng mga partikular na command, maaari mong makuha ang mga user na may bukas na session o detalyadong impormasyon sa login.

3.1 Paggamit ng who Command upang Suriin ang Mga Naglo-login na User

Ang who command ay naglalahad ng listahan ng lahat ng mga user na kasalukuyang naglo-login.

Halimbawa ng Command

who

Halimbawa ng Output

user1    tty1         2025-02-16 10:05
user2    pts/0        2025-02-16 11:30

Paliwanag ng Bawat Field

1. Pangalan ng User（ang naglo-login na user）
2. Pangalan ng Terminal（pisikal na console tty1 o remote connection pts/0）
3. Oras ng Login

Ang who command ay simple at maginhawa kapag nais mong mabilis na suriin ang mga naglo-login na user.

3.2 Paggamit ng w Command upang Suriin ang Detalyadong Impormasyon

Ang w command ay nagbibigay ng mas detalyadong impormasyon kaysa sa who command.

Halimbawa ng Command

w

Halimbawa ng Output

 11:35:25 up 2:15,  2 users,  load average: 0.03, 0.02, 0.00
USER     TTY      FROM              LOGIN@   IDLE   JCPU   PCPU WHAT
user1    tty1                      10:05    1:30m  0.10s  0.10s -bash
user2    pts/0    192.168.1.10      11:30    0.00s  0.05s  0.02s sshd

Paliwanag ng Bawat Field

• Oras ng Pag-up ng Sistema (up 2:15)
• Bilang ng Kasalukuyang Naglo-login na User (2 users)
• CPU Load (load average)
• Pangalan ng User (USER)
• Konektadong Terminal (TTY)
• Pinagmulan ng Remote Connection (FROM)
• Oras ng Login (LOGIN@)
• Oras ng Idle (IDLE)
• Paggamit ng CPU (JCPU, PCPU)
• Tumatakbong Proseso (WHAT)

Lalo na, ang remote IP address ng mga user na naglo-login sa pamamagitan ng SSH ay ipinapakita sa FROM field, kaya ito ay kapaki-pakinabang sa pamamahala at pagsubaybay ng remote access.

3.3 Paggamit ng users Command upang Madaling Suriin ang Mga Naglo-login na User

Kung nais mo lamang madaling listahan ng mga pangalan ng naglo-login na user, ang users command ay maginhawa.

Halimbawa ng Command

users

Halimbawa ng Output

user1 user2

Ang command na ito ay isang simplipikasyon ng who, na nagpapakita lamang ng mga pangalan ng user nang simple.

3.4 Paggamit ng whoami Command upang Suriin ang Kasalukuyang User

Kung nais mong suriin ang user na tumatakbo sa kasalukuyang session, gamitin ang whoami command.

Halimbawa ng Command

whoami

Halimbawa ng Output

user1

Ang command na ito ay nagpapakita lamang ng pangalan ng user na tumatakbo sa kasalukuyang terminal, kaya ito ay kapaki-pakinabang upang suriin kung aling user ang tumatakbo ng command.

3.5 Paggamit ng last Command upang Suriin ang Kamakailang Kasaysayan ng Login

Sa paggamit ng last command, maaari mong suriin ang kasaysayan ng mga nakaraang login ng user.

Halimbawa ng Command

last

Halimbawa ng Output

user1    pts/0        192.168.1.10     Mon Feb 15 10:20   still logged in
user2    tty1                          Mon Feb 15 09:30 - 10:00  (00:30)
root     tty1                          Sun Feb 14 22:15 - 23:45  (01:30)

Paliwanag ng Bawat Field

• Pangalan ng User
• Konektadong Terminal (tty1, pts/0 atbp.)
• Pinagmulan ng Remote Connection (IP address)
• Oras ng Pagsisimula ng Login
• Oras ng Logout (still logged in ay nangangahulugang kasalukuyang naglo-login pa rin)
• Kabuuang Oras ng Login (00:30 = 30 minuto)

Ang command na ito ay kapaki-pakinabang sa pagsubaybay ng mga nakaraang naglo-login na user o sa pagtuklas ng hindi awtorisadong access.

4. Paano Suriin ang Detalyadong Impormasyon ng Tagagamit

Sa Ubuntu, may ilang mga command na inihanda upang makuha ang detalyadong impormasyon ng rehistradong tagagamit. Sa pamamagitan ng pagsusuri ng UID, grupo, login shell, at iba pa ng partikular na tagagamit, posible ang angkop na pagtatakda ng pahintulot at pamamahala.
Dito, ipapaliwanag ang mga paraan ng pagsusuri ng detalyadong impormasyon gamit ang mga command tulad ng id, finger, chage.

4.1 Pagsusuri ng UID, GID, at Grupo ng Tagagamit Gamit ang id Command

Gamit ang id command, makikita ang UID (User ID), GID (Group ID), at mga kaugnay na grupo ng tagagamit.

Halimbawa ng Command

id user1

Halimbawa ng Output

uid=1001(user1) gid=1001(user1) groups=1001(user1),27(sudo),1002(docker)

Paliwanag ng Bawat Item

• uid=1001(user1) → User ID (Identifier ng tagagamit sa loob ng system)
• gid=1001(user1) → Group ID (Pangunahing grupo)
• groups=1001(user1),27(sudo),1002(docker) → Listahan ng Mga Kaugnay na Grupo

Ang impormasyong ito ay kapaki-pakinabang sa pagsusuri kung aling grupo ang kinabibilangan ng partikular na tagagamit.

Kung Suriin ang Impormasyon ng Kasalukuyang Tagagamit

id

Kapag pinatupad ang command na ito, ipapakita ang impormasyon ng ID ng kasalukuyang tagagamit.

4.2 Pagsusuri ng Mga Kaugnay na Grupo ng Tagagamit Gamit ang groups Command

Upang madaling suriin kung aling grupo ang kinabibilangan ng partikular na tagagamit, gumamit ng groups command.

Halimbawa ng Command

groups user1

Halimbawa ng Output

user1 : user1 sudo docker

Maaari ring makuha ang impormasyon ng grupo gamit ang id command, ngunit kung nais lamang suriin ang mga pangalan ng grupo nang maikli, mas maginhawa ang groups command.

Kung Suriin ang Grupo ng Kasalukuyang Tagagamit

groups

Kapag pinatupad ang command na ito, ipapakita ang listahan ng mga grupong kinabibilangan ng kasalukuyang tagagamit.

4.3 Pagkuha ng Detalyadong Impormasyon ng Tagagamit Gamit ang finger Command

Gamit ang finger command, makukuha ang mas detalyadong impormasyon tulad ng buong pangalan, impormasyon sa login, uri ng shell, at iba pa ng tagagamit.

Paraan ng Pag-install

Ang finger ay hindi naka-install bilang default, kaya unahin ang pag-install gamit ang sumusunod na command.

sudo apt install finger

Halimbawa ng Command

finger user1

Halimbawa ng Output

Login: user1                    Name: User One
Directory: /home/user1           Shell: /bin/bash
Last login: Mon Feb 16 10:20 (UTC) on pts/0

Paliwanag ng Bawat Item

• Login → Pangalan ng tagagamit
• Name → Naka-set na tunay na pangalan (maaaring walang laman)
• Directory → Home directory ng tagagamit
• Shell → Ginagamit na shell
• Last login → Huling petsa at oras ng login

Maaari ang mga administrador ng system na madaling suriin kung aling shell ang ginagamit ng aling tagagamit sa pamamagitan ng paggamit ng finger command.

4.4 Pagsusuri ng Epektibong Termino ng Password Gamit ang chage Command

Maaari ang mga administrador ng system na suriin ang epektibong termino ng password at huling araw ng pagbabago ng partikular na tagagamit gamit ang chage command.

Halimbawa ng Command

sudo chage -l user1

Halimbawa ng Output

Last password change            : Jan 15, 2025
Password expires                : Mar 15, 2025
Password inactive               : never
Account expires                 : never
Minimum number of days between password change : 7
Maximum number of days between password change : 60
Number of days of warning before password expires : 5

Paliwanag ng Bawat Item

• Last password change → Huling araw ng pagbabago ng password
• Password expires → Epektibong termino ng password
• Password inactive → Panahon bago ma-disable ang password
• Account expires → Araw ng pag-disable ng account
• Minimum number of days between password change → Minimum na agwat sa pagbabago ng password
• Maximum number of days between password change → Epektibong panahon ng password
• Number of days of warning before password expires → Bilang ng araw ng babala bago mag-expire ang password

Maaari ang mga administrador ng system na gumamit ng impormasyong ito upang magtakda ng polisiya sa pamamahala ng password at palakasin ang seguridad.

5. Pamamahala ng mga Tagagamit sa Ubuntu (Pagdaragdag, Pagbura, Pagbabago)

Sa Ubuntu, mahalaga na ang system administrator ay mag-manage nang angkop ng mga tagagamit. Sa pamamagitan ng pagdaragdag ng bagong tagagamit, pagbura, at pagbabago ng impormasyon ng umiiral na mga tagagamit, maaaring mapahusay ang seguridad ng system at ang kahusayan ng operasyon. Sa seksyong ito, ipapaliwanag ang mga paraan ng pamamahala ng tagagamit gamit ang mga command tulad ng adduser, deluser, usermod at iba pa.

5.1 Pagdaragdag ng Tagagamit

Upang lumikha ng bagong tagagamit sa Ubuntu, gumamit ng adduser command o useradd command.

5.1.1 adduser Command (Inirekomenda)

Ang adduser ay isang maginhawang command na nagdadagdag ng tagagamit sa pamamagitan ng interactive na bersyon.

Halimbawa ng Command

sudo adduser newuser

Proseso ng Interaksyon

Adding user `newuser' ...
Adding new group `newuser' (1002) ...
Adding new user `newuser' (1002) with group `newuser' ...
Creating home directory `/home/newuser' ...
Copying files from `/etc/skel' ...
Enter new UNIX password: ********
Retype new UNIX password: ********
passwd: password updated successfully
Changing the user information for newuser
Enter the new value, or press ENTER for the default
        Full Name []: 
        Room Number []: 
        Work Phone []: 
        Home Phone []: 
        Other []: 
Is the information correct? [Y/n] 

Mga Nalilikhang Bagay

• Akawnt ng Tagagamit
• Eksklusibong Grupo
• Direktoryo ng Home (/home/newuser)
• Password para sa Pag-login
• Basic na Impormasyon ng Tagagamit

Ang paraang ito ay ang pinakakaraniwan at madaling gamitin kahit para sa mga baguhan.

5.1.2 useradd Command (Para sa Mga Advanced na Gumagamit)

Ang useradd command ay iba sa adduser, ito ay mas simple at dinisenyo para sa mga script, ngunit hindi awtomatikong lumilikha ng home directory at iba pa.

Halimbawa ng Command

sudo useradd -m -s /bin/bash newuser
sudo passwd newuser

Paliwanag ng mga Opsyon

• -m → Lumilikha ng home directory
• -s /bin/bash → Itinatakda ang login shell sa /bin/bash

Kung gagamitin ang command na ito, kailangang itakda nang hiwalay ang password.

5.2 Pagbura ng Tagagamit

Upang alisin ang hindi na kailangang akawnt ng tagagamit, gumamit ng deluser o userdel command.

5.2.1 deluser Command (Inirekomenda)

Ang deluser ay ang bersyon ng pagbura ng adduser, at madaling magbura ng tagagamit.

Halimbawa ng Command

sudo deluser newuser

Kung I-aalis Din ang Home Directory

sudo deluser --remove-home newuser

Kapag pinatakbo ang command na ito, aalisin din ang home directory ng tagagamit (/home/newuser).

5.2.2 userdel Command (Para sa Mga Advanced na Gumagamit)

Gamit ang userdel command, posible ang mas detalyadong kontrol.

Halimbawa ng Command

sudo userdel newuser

Pagbura Kasama ang Home Directory

sudo userdel -r newuser

Ang userdel ay mas direktang paraan kaysa sa deluser, ngunit kailangang maging maingat sa paggamit.

5.3 Pagbabago ng Tagagamit

Kung babaguhin ang umiiral na impormasyon ng tagagamit, gumamit ng usermod command.

5.3.1 Pagbabago ng Pangalan ng Tagagamit

Halimbawa ng Command

sudo usermod -l newname oldname

Kapag pinatakbo ang command na ito, babaguhin ang oldname sa newname.

5.3.2 Pagbabago ng Home Directory

Kung nais baguhin ang home directory ng tagagamit, gumamit ng -d opsyon.

Halimbawa ng Command

sudo usermod -d /new/home/path user1

Paglipat ng Kasalukuyang Home Directory sa Bagong Lugar

sudo usermod -d /home/newuser -m user1

5.3.3 Pagbabago ng Grupo ng Tagagamit

Kung idadagdag ang partikular na tagagamit sa ibang grupo o babaguhin ang grupo, gumamit ng usermod -aG.

Pagdaragdag ng Tagagamit sa sudo Grupo

sudo usermod -aG sudo user1

Pagsusuri ng Kasalukuyang Grupo

groups user1

5.3.4 Pagbabago ng Password ng Tagagamit

Upang baguhin ng administrator ang password ng partikular na tagagamit, gumamit ng passwd command.

Halimbawa ng Command

sudo passwd user1

Halimbawa ng Output

Enter new UNIX password: ********
Retype new UNIX password: ********
passwd: password updated successfully

Sa command na ito, babaguhin ang password ng user1.

6. Mga Halimbawa ng Paggamit Ayon sa Iba’t Ibang Sinyaryo

Ang pamamahala ng user sa Ubuntu ay hindi lamang tungkol sa pag-check ng listahan o pagdagdag at pagbura, kundi mahalaga ring malaman ang mga paraan ng pamamahala ayon sa partikular na sitwasyon. Sa seksyong ito, ipapakita namin ang mga halimbawa ng paggamit ng mga command ayon sa karaniwang sinyaryo.

6.1 Paghahanap ng User Ayon sa Partikular na Kondisyon

6.1.1 Pagpapakita ng Listahan ng Administrator (User na May Sudo Permissions)

Kung nais ng system administrator na suriin ang mga user na may sudo permissions, maaaring gumamit ng getent command upang maghanap sa /etc/group file.

Halimbawa ng Command

getent group sudo

Halimbawa ng Output

sudo:x:27:user1,user2

Paliwanag ng Output

• sudo:x:27: → Impormasyon ng sudo group
• user1,user2 → Mga user na miyembro ng sudo group

Sa pamamagitan ng paraang ito, maaaring mabilis na suriin ang mga user na may administrator permissions.

6.1.2 Pagpapakita ng Listahan ng Mga User na Maaaring Mag-Login

Karaniwan, ang /etc/passwd ay naglalaman din ng system users, ngunit kung nais suriin ang mga user na talagang maaaring mag-login, mahusay na maghanap ng mga user na may default shell.

Halimbawa ng Command

grep '/bin/bash' /etc/passwd

Halimbawa ng Output

user1:x:1001:1001::/home/user1:/bin/bash
user2:x:1002:1002::/home/user2:/bin/bash

Mga Benepisyo ng Paraang Ito

• Solusbre lang ang mga user na may /bin/bash o /bin/sh
• Excludes ang mga user na may nologin setting (hal.: system accounts)

6.1.3 Pagpapakita ng Listahan ng System Users (Hindi Maaaring Mag-Login)

Ang mga system user ay karaniwang may /usr/sbin/nologin o /bin/false setting, kaya maaaring suriin gamit ang sumusunod na command.

Halimbawa ng Command

grep -E '/usr/sbin/nologin|/bin/false' /etc/passwd

Halimbawa ng Output

daemon:x:1:1:daemon:/usr/sbin:/usr/sbin/nologin
syslog:x:104:110::/home/syslog:/bin/false

Sa pamamagitan ng pagsusuri sa mga system account, maaaring maiwasan ang hindi sinasadyang pagbura.

6.2 Paraan ng Pagbura ng Hindi Kinakailangang User nang Regular

6.2.1 Pagpapakita ng Listahan ng Huling Nag-Login na User

Kung nais tanggalin ang mga user na matagal nang hindi nag-login, gumamit ng last command upang suriin ang login history.

Halimbawa ng Command

lastlog

Halimbawa ng Output

Username         Port     From             Latest
root            tty1                      Mon Feb 12 14:02:08 +0000 2025
user1           pts/0    192.168.1.10      Mon Jan 15 10:30:12 +0000 2025
user2           pts/1    192.168.1.20      Never logged in

• Never logged in → User na hindi pa kailanman nag-login

Base sa impormasyong ito, maaaring magdesisyon kung aling account ang tatanggalin.

Command para sa Pagbura ng Account

sudo deluser user2 --remove-home

6.2.2 Pagsusuri ng Huling Petsa ng Pagbabago ng Password

Gamit ang chage command, maaaring suriin ang araw na huling binago ng user ang password.

Halimbawa ng Command

sudo chage -l user1

Halimbawa ng Output

Last password change            : Jan 15, 2025
Password expires                : Mar 15, 2025
Password inactive               : never

Kung ang password ay matagal nang hindi binago, maaaring ipilit ang pagbabago para sa seguridad.

Pag-Force ng Pagbabago ng Password

sudo passwd --expire user1

Sa ganitong paraan, sa susunod na login, kailangang mag-set ng bagong password ang user.

6.3 Pagsusuri ng Mga User na Nakakonekta sa SSH

Sa panahon ng remote management, mahalagang suriin ang mga user na kasalukuyang nakakonekta sa SSH.

Halimbawa ng Command

who | grep pts

Halimbawa ng Output

user1    pts/0        192.168.1.10     11:30

Sa pamamagitan nito, maaaring suriin ang mga remote user at kanilang IP address.

6.4 CSV Output ng Impormasyon ng Lahat ng User nang Batch

Kung nais ng system administrator na i-list at i-save ang impormasyon ng lahat ng user, mahusay na gumamit ng getent command.

Halimbawa ng Command

getent passwd | awk -F: '{print $1 "," $3 "," $4 "," $6}' > users.csv

Output (Laman ng users.csv)

root,0,0,/root
user1,1001,1001,/home/user1
user2,1002,1002,/home/user2

• Output ng username, UID, GID, at home directory sa CSV format
• Maaaring i-analyze sa Excel o spreadsheet

7. Mga Madalas na Tanong (FAQ)

Nagpakita kami ng mga karaniwang tanong tungkol sa pamamahala ng mga gumagamit sa Ubuntu. Naglalaman ng mga impormasyong makakatulong sa pagtroubleshoot at pamamahala.

7.1 Okay ba na i-edit nang direkta ang /etc/passwd?

Sagot

Ang direktang pag-edit ay hindi inirerekomenda. Ang /etc/passwd ay mahalagang file ng sistema, at kung magkakamali sa pag-edit, maaaring hindi na makapag-login.

Inirerekomendang Paraan

Gamit ang usermod command o vipw command, makakapag-edit nang ligtas.

Ligtas na Paraan ng Pag-edit

sudo vipw

Sa pamamagitan nito, makakapag-edit ng /etc/passwd sa isang ligtas na kapaligiran na may lock.

7.2 Ano ang pagkakaiba ng who at users command?

Sagot

Halimbawa ng Pag-execute

who

Halimbawa ng Output

user1    tty1         2025-02-16 10:05
user2    pts/0        2025-02-16 11:30

users

Halimbawa ng Output

user1 user2

Mas detalyadong impormasyon ang ibinibigay ng who.

7.3 Paano suriin ang login history ng isang partikular na user?

Sagot

Gamit ang last command, makakapag-check ng login history ng isang partikular na user.

Halimbawa ng Command

last user1

Halimbawa ng Output

user1    pts/0        192.168.1.10     Mon Feb 15 10:20   still logged in
user1    tty1                          Mon Feb 10 09:30 - 10:00  (00:30)

Sa pamamagitan nito, makikita kung saan terminal at IP address nag-login.

7.4 Paano baguhin ang password ng user?

Sagot

Ang administrator ay makakapagbago ng password ng partikular na user gamit ang passwd command.

Halimbawa ng Command

sudo passwd user1

Halimbawa ng Output

Enter new UNIX password: ********
Retype new UNIX password: ********
passwd: password updated successfully

Ang user na binago ang password ay kailangang gumamit ng bagong password sa susunod na login.

7.5 May paraan ba para pansamantalang i-disable ang user?

Sagot

Gamit ang usermod command, makakapag-disable pansamantala ng user.

I-lock ang Account

sudo usermod -L user1

Kapag ginamit ang command na ito, ang account ng user1 ay pansamantalang i-lock at hindi na makapag-login.

I-unlock ang Account

sudo usermod -U user1

Sa command na ito, makakapag-login muli ang user1.

7.6 Paano idagdag ang partikular na user sa sudo group?

Sagot

Gamit ang usermod command, makakapagdagdag ng partikular na user sa sudo group.

Halimbawa ng Command

sudo usermod -aG sudo user1

Matapos idagdag, ang user user1 ay makagamit na ng sudo command.

7.7 Paano baguhin ang home directory ng user?

Sagot

Gamit ang usermod -d, makakapagbago ng home directory ng user.

Halimbawa ng Command

sudo usermod -d /new/home/path -m user1

Halimbawa ng Output

user1 home directory has been moved to /new/home/path

Sa command na ito, ang home directory ng user1 ay ililipat sa bagong path.

7.8 Paano ganap na tanggalin ang user at alisin din ang data nito?

Sagot

Gamit ang deluser o userdel, makakapag-delete ng user at home directory nito.

Halimbawa ng Command

sudo deluser --remove-home user1

O,

sudo userdel -r user1

Kapag ginamit ang command na ito, ang user user1 at home directory nito /home/user1 ay ganap na matatanggal.

7.9 Paano suriin ang detalyadong aktibidad ng mga gumagamit na naglo-login ngayon?

Sagot

Gamit ang w command, makakapag-check ng detalyadong aktibidad ng mga gumagamit na naglo-login.

Halimbawa ng Command

w

Halimbawa ng Output

 11:35:25 up 2:15,  2 users,  load average: 0.03, 0.02, 0.00
USER     TTY      FROM              LOGIN@   IDLE   JCPU   PCPU WHAT
user1    tty1                      10:05    1:30m  0.10s  0.10s -bash
user2    pts/0    192.168.1.10      11:30    0.00s  0.05s  0.02s sshd

• Mga Gumagamit na Naglo-login
• IP ng Remote Connection
• Kasalukuyang Proseso (WHAT column)
• Kondisyon ng Load ng Sistema (load average)

Sa pamamagitan nito, makikita kung aling user ang anong ginagawa ngayon.