Khắc phục lỗi mạng Ubuntu 24.04 LTS: Hướng dẫn từ A-Z

1. Giới thiệu

Ubuntu được nhiều người dùng ưa chuộng vì sự ổn định và linh hoạt của nó. Tuy nhiên, đặc biệt với phiên bản mới Ubuntu 24.04 LTS, đã có báo cáo về các sự cố mạng không hoạt động bình thường. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết các phương pháp để khắc phục những vấn đề kết nối mạng này.

Hướng dẫn này dành cho người dùng từ cấp độ cơ bản đến trung cấp. Nó cung cấp thông tin hữu ích khi Wi-Fi hoặc mạng LAN có dây không được nhận diện, hoặc khi bạn không thể kết nối Internet do lỗi DNS.

2. Các vấn đề mạng trên Ubuntu 24.04: Nguyên nhân và tổng quan

Các vấn đề kết nối mạng thường gặp

Các vấn đề kết nối mạng xảy ra trên Ubuntu rất đa dạng. Dưới đây là các ví dụ chính:

• Không thể kết nối Wi-Fi
  Điểm truy cập không được tìm thấy, hoặc kết nối thất bại mặc dù mật khẩu chính xác.
• Mạng LAN có dây không được nhận diện
  Dù đã cắm cáp mạng, trạng thái kết nối vẫn không được nhận diện.
• Không thể kết nối Internet do lỗi DNS
  Có thể lấy được địa chỉ IP nhưng không thể truy cập trang web.

Nguyên nhân chính

Các vấn đề kết nối mạng có thể được phân loại theo các yếu tố sau:

1. Vấn đề phần cứng
   Khi có vấn đề vật lý với card mạng hoặc bộ điều hợp Wi-Fi.
2. Lỗi cấu hình hoặc Netplan
   Kết nối có thể bị chặn do thiếu hoặc nhập sai trong tệp cấu hình.
3. Vấn đề tương thích trình điều khiển
   Trình điều khiển không tương thích với phiên bản Ubuntu mới có thể là nguyên nhân.
4. Xung đột phần mềm
   Vấn đề xảy ra khi nhiều công cụ quản lý mạng can thiệp lẫn nhau.

3. Các bước khắc phục sự cố cơ bản

Các mục kiểm tra đơn giản

Trước tiên, để loại trừ các yếu tố vật lý, hãy kiểm tra những điều sau:

• Kiểm tra cáp và kết nối vật lý
  Đối với mạng LAN có dây, hãy kiểm tra xem cáp đã được kết nối đúng cách chưa. Đối với Wi-Fi, hãy đảm bảo điểm truy cập đang hoạt động.
• Trạng thái công tắc Wi-Fi
  Đối với máy tính xách tay, có thể có một công tắc vật lý vô hiệu hóa Wi-Fi.

Kiểm tra cơ bản bằng lệnh

Tiếp theo, sử dụng Terminal để kiểm tra trạng thái mạng.

1. Lệnh ip address
   Kiểm tra giao diện mạng hiện tại và trạng thái.

   ip address

Ví dụ kết quả:

   3: wlan0: <BROADCAST,MULTICAST,UP,LOWER_UP> mtu 1500 qdisc mq state UP group default qlen 1000
       link/ether 00:1a:2b:3c:4d:5e brd ff:ff:ff:ff:ff:ff
       inet 192.168.1.100/24 brd 192.168.1.255 scope global dynamic wlan0

Nếu trạng thái không phải là UP, giao diện đã bị vô hiệu hóa.

2. Lệnh ping
   Kiểm tra kết nối mạng.

   ping -c 4 8.8.8.8

Nếu không có phản hồi, kết nối đến mạng bên ngoài đã bị chặn.

Khởi động lại và đặt lại dịch vụ mạng

Nếu sự cố vẫn không được giải quyết, hãy thử các bước sau:

1. Khởi động lại toàn bộ hệ thống
   Khởi động lại có thể dễ dàng giải quyết nhiều vấn đề.

   sudo reboot

2. Khởi động lại dịch vụ mạng
   Khởi động lại trình quản lý mạng để đặt lại kết nối.

   sudo systemctl restart NetworkManager

4. Các vấn đề cụ thể và giải pháp

4.1 Trường hợp thiết bị không được nhận diện

Nếu giao diện mạng không được nhận diện, trước tiên hãy kiểm tra trạng thái của giao diện.

Cách kiểm tra giao diện

1. Kiểm tra bằng lệnh ip link
   Kiểm tra xem thiết bị mạng có được nhận diện không.

   ip link

Nếu eth0 (mạng LAN có dây) hoặc wlan0 (Wi-Fi) không hiển thị trong kết quả, có thể thiết bị không được nhận diện chính xác.

2. Kiểm tra và cài đặt trình điều khiển cần thiết
   Trình điều khiển có thể chưa được cài đặt đúng cách. Bạn có thể giải quyết bằng các bước sau:

   lspci | grep -i network

Dựa trên kết quả, tìm kiếm và cài đặt trình điều khiển tương ứng.
Ví dụ:

   sudo apt install linux-modules-extra-$(uname -r)
   sudo reboot

Kiểm tra phần cứng

• Nếu đang sử dụng bộ điều hợp Wi-Fi USB, hãy thử một cổng USB khác hoặc kiểm tra xem bộ điều hợp có bị hỏng không.

4.2 Lỗi cấu hình Netplan

Trên Ubuntu 24.04, Netplan được sử dụng làm công cụ quản lý mạng tiêu chuẩn. Nếu tệp cấu hình có lỗi, mạng sẽ không được cấu hình chính xác.

Kiểm tra tệp cấu hình Netplan

1. Tệp cấu hình nằm trong thư mục /etc/netplan/. Sử dụng lệnh sau để hiển thị nội dung:

   sudo nano /etc/netplan/01-netcfg.yaml

Ví dụ cấu hình:

   network:
     version: 2
     renderer: networkd
     ethernets:
       eth0:
         dhcp4: true

2. Sau khi lưu cấu hình, áp dụng Netplan.

   sudo netplan apply

Các lỗi thường gặp và cách xử lý

• Lỗi định dạng YAML
  Lỗi có thể xảy ra nếu có lỗi về dấu cách hoặc thụt lề. Sử dụng trình xác thực YAML trực tuyến để kiểm tra.
• Khi xảy ra lỗi trong quá trình áp dụng
  Hãy thử lệnh vô hiệu hóa cấu hình.

  sudo netplan try

5. Nghiên cứu tình huống: Giải pháp sử dụng các ví dụ cụ thể

5.1 Sự cố Wi-Fi không được nhận diện trên Ubuntu 24.04

Tình trạng vấn đề
Sau khi cài đặt Ubuntu 24.04, có nhiều báo cáo về việc Wi-Fi không được nhận diện và không thể kết nối mạng. Trường hợp điển hình là giao diện Wi-Fi không hiển thị và điểm truy cập không được phát hiện.

Giải pháp

1. Cài đặt trình điều khiển Wi-Fi
   Nếu bộ điều hợp Wi-Fi không hoạt động đúng cách, việc cài đặt trình điều khiển cần thiết có thể giải quyết vấn đề.

   sudo apt update
   sudo apt install linux-firmware
   sudo reboot

Sau khi khởi động lại, hãy kiểm tra xem Wi-Fi có được nhận diện không.

2. Khởi động lại dịch vụ mạng
   Nếu không có vấn đề về trình điều khiển, hãy khởi động lại dịch vụ mạng.

   sudo systemctl restart NetworkManager

3. Kích hoạt giao diện Wi-Fi
   Nếu giao diện Wi-Fi bị vô hiệu hóa, hãy kích hoạt thủ công.

   sudo ip link set wlan0 up

4. Kiểm tra cài đặt quản lý nguồn
   Với một số bộ điều hợp Wi-Fi, chức năng quản lý nguồn có thể gây nhiễu và làm cho kết nối không ổn định. Để vô hiệu hóa, hãy chạy lệnh sau:

   sudo iwconfig wlan0 power off

5.2 Trường hợp mạng LAN có dây đột ngột không sử dụng được

Tình trạng vấn đề
Trong khi sử dụng Ubuntu, mạng LAN có dây đột ngột không được nhận diện và không thể kết nối Internet. Điều này đặc biệt xảy ra sau khi cập nhật hệ thống hoặc thay đổi kernel.

Giải pháp

1. Kiểm tra cáp và cổng
   Kiểm tra kết nối vật lý. Sử dụng cáp LAN hoặc cổng khác để xác định xem vấn đề có phải do phần cứng không.
2. Sửa đổi cấu hình Netplan
   Kiểm tra tệp cấu hình mạng LAN có dây và sửa đổi nếu cần như sau:

   sudo nano /etc/netplan/01-netcfg.yaml

Ví dụ cấu hình:

   network:
     version: 2
     renderer: networkd
     ethernets:
       eth0:
         dhcp4: true

Sau khi sửa đổi, áp dụng Netplan.

   sudo netplan apply

3. Cài đặt lại trình điều khiển
   Sau khi cập nhật lên kernel mới, trình điều khiển của NIC (Card giao diện mạng) có thể không hoạt động đúng cách.

   sudo apt install --reinstall linux-modules-extra-$(uname -r)
   sudo reboot

4. Kiểm tra nhật ký hệ thống
   Nếu sự cố vẫn không được giải quyết, hãy kiểm tra nhật ký hệ thống để xác định chi tiết lỗi.

   sudo dmesg | grep -i eth

Thực hiện các biện pháp bổ sung dựa trên thông báo lỗi.

6. Khác biệt trong cài đặt mạng: So sánh với Ubuntu 20.04・22.04

Trên Ubuntu 24.04, cơ chế quản lý mạng đã được cải tiến. Do đó, có những điểm khác biệt so với cách cài đặt trên các phiên bản trước. Phần này sẽ giải thích những khác biệt chính và các lưu ý khi chuyển đổi.

Sự phát triển của Netplan

Mặc dù Netplan đã được áp dụng làm công cụ cài đặt mạng tiêu chuẩn từ Ubuntu 20.04 trở đi, nhưng trên 24.04 có những thay đổi sau:

1. Đơn giản hóa cài đặt mặc định
   Trên 24.04, cài đặt ban đầu của Netplan đã được đơn giản hóa. Cụ thể, renderer: NetworkManager được sử dụng mặc định trong nhiều trường hợp.

• Ví dụ: Trong môi trường Wi-Fi, NetworkManager được ưu tiên và thường không cần cài đặt thủ công.

1. Tính linh hoạt của cú pháp YAML
   Mô tả tệp cấu hình Netplan trở nên linh hoạt hơn, giảm một số lỗi. Ví dụ, việc áp dụng không thành công do lỗi thụt lề ít xảy ra hơn.
2. Hỗ trợ các tham số mới
   Trên 24.04, các tham số để chỉ định nhiều máy chủ DNS đã được mở rộng.

Lưu ý khi chuyển đổi từ Ubuntu 20.04・22.04 sang 24.04

1. Khả năng tương thích tệp cấu hình
   Tệp cấu hình Netplan của 20.04 hoặc 22.04 có thể không áp dụng trực tiếp cho 24.04. Hãy kiểm tra như sau:

   sudo netplan try

Nếu xảy ra lỗi, hãy kiểm tra định dạng tệp và các tham số.

2. Hoạt động của NetworkManager

• Nếu bạn đang sử dụng renderer: networkd trên 20.04 hoặc 22.04, có thể cần chuyển sang NetworkManager sau khi nâng cấp lên 24.04.
• Ví dụ cấu hình:
  yaml network: version: 2 renderer: NetworkManager ethernets: eth0: dhcp4: true

Thay đổi cài đặt DNS

Trên 24.04, cài đặt DNS đã được cải thiện để thống nhất trên toàn hệ thống. Do đó, có những thay đổi sau:

1. Tăng cường systemd-resolved

• Chức năng bộ nhớ đệm DNS được bật mặc định.
• Có thể dễ dàng xóa bộ nhớ đệm hoặc khởi động lại bằng lệnh systemctl restart systemd-resolved.

1. Thay đổi khuyến nghị cài đặt thủ công

• Việc chỉnh sửa trực tiếp tệp /etc/resolv.conf không còn được khuyến nghị.
• Thay vào đó, việc sử dụng /etc/systemd/resolved.conf cho phép cấu hình vĩnh viễn.

Cải thiện cài đặt Wi-Fi

Trên 24.04, cài đặt Wi-Fi đã được đơn giản hóa hơn nữa. NetworkManager tự động quản lý kết nối Wi-Fi, giúp giảm thiểu các vấn đề sau:

• Độ trễ khi chuyển đổi giữa nhiều điểm truy cập.
• Nhu cầu cài đặt SSID và mật khẩu thủ công.

Thay đổi trong môi trường ảo hóa

1. Thay đổi chế độ mạng mặc định

• Cài đặt mạng trên máy ảo đã được thay đổi để ưu tiên chế độ NAT, giúp kết nối Internet ổn định hơn.
• Có thể chuyển sang chế độ cầu nối (bridge mode) thủ công nếu cần.

1. Cải thiện việc tự động lấy địa chỉ IP

• Hành vi của DHCP đã được tối ưu hóa, cho phép máy ảo lấy địa chỉ IP chính xác ngay cả trong môi trường ảo.

7. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Q1: Tại sao Wi-Fi chỉ kết nối được một lát rồi ngắt kết nối ngay?

Nguyên nhân:
Cài đặt quản lý nguồn của bộ điều hợp Wi-Fi có thể là nguyên nhân, khiến kết nối bị ngắt khi thiết bị chuyển sang chế độ ngủ.

Giải pháp:

1. Kiểm tra trạng thái quản lý nguồn.

   iwconfig wlan0

Nếu hiển thị Power Management: on, bạn cần vô hiệu hóa.

2. Vô hiệu hóa quản lý nguồn bằng lệnh sau:

   sudo iwconfig wlan0 power off

3. Để thay đổi vĩnh viễn, tạo hoặc chỉnh sửa tệp cấu hình.

   sudo nano /etc/NetworkManager/conf.d/default-wifi-powersave-on.conf

Thay đổi nội dung như sau:

   [connection]
   wifi.powersave = 2

Q2: Tại sao tôi có thể kết nối với địa chỉ IP bằng lệnh ping nhưng không hiển thị trang web?

Nguyên nhân:
Cài đặt DNS có thể không hoạt động đúng, dẫn đến việc không thể phân giải tên miền.

Giải pháp:

1. Kiểm tra cài đặt DNS hiện tại.

   cat /etc/resolv.conf

Nếu kết quả trống, không có máy chủ DNS nào được cấu hình.

2. Tạm thời chỉ định Google Public DNS.

   sudo nano /etc/resolv.conf

Thay đổi nội dung như sau:

   nameserver 8.8.8.8
   nameserver 8.8.4.4

3. Nếu cần thay đổi vĩnh viễn, chỉnh sửa tệp /etc/systemd/resolved.conf.

   sudo nano /etc/systemd/resolved.conf

Ví dụ cấu hình:

   [Resolve]
   DNS=8.8.8.8 8.8.4.4

4. Áp dụng cài đặt.

   sudo systemctl restart systemd-resolved

Q3: Tôi đang sử dụng Ubuntu trong môi trường ảo hóa nhưng không có kết nối mạng. Tôi phải làm gì?

Nguyên nhân:
Cài đặt mạng trong môi trường ảo hóa có thể không phù hợp.

Giải pháp:

1. Kiểm tra cài đặt mạng của môi trường ảo hóa.

• Đối với VirtualBox:
  Trong cài đặt máy ảo, chọn “Network” → “Attached to” (Chế độ kết nối) thành “NAT” hoặc “Bridge Adapter” (Bộ điều hợp cầu nối).
• Đối với VMware:
  Đặt “Network Adapter” (Bộ điều hợp mạng) thành “Bridge mode” (Chế độ cầu nối) hoặc “NAT mode” (Chế độ NAT).

1. Kiểm tra giao diện bên trong máy ảo.

   ip link

Nếu eth0 hoặc ens33 không ở trạng thái UP, hãy kích hoạt chúng.

   sudo ip link set eth0 up

3. Lấy lại địa chỉ IP bằng DHCP.

   sudo dhclient eth0

Q4: Mạng LAN có dây của tôi không được nhận diện nữa. Làm thế nào để kiểm tra?

Nguyên nhân:
Có thể do vấn đề kết nối vật lý, lỗi trình điều khiển hoặc lỗi cấu hình Netplan.

Giải pháp:

1. Kiểm tra cáp và cổng, thử cáp hoặc cổng khác.
2. Kiểm tra trạng thái giao diện mạng.

   ip link

Nếu thiết bị không hiển thị, hãy kiểm tra trình điều khiển.

   lspci | grep -i ethernet

3. Cài đặt lại trình điều khiển nếu cần.

   sudo apt install linux-modules-extra-$(uname -r)
   sudo reboot

4. Sửa đổi cấu hình Netplan.

   sudo nano /etc/netplan/01-netcfg.yaml

Ví dụ cấu hình:

   network:
     version: 2
     renderer: networkd
     ethernets:
       eth0:
         dhcp4: true

Lưu và áp dụng cấu hình.

   sudo netplan apply

8. Tổng kết

Các vấn đề kết nối mạng trên Ubuntu 24.04 có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng bạn có thể giải quyết nhiều vấn đề bằng cách bắt đầu từ các bước kiểm tra cơ bản. Thực hiện các bước khắc phục sự cố được đề cập trong bài viết này sẽ giúp bạn đạt được những điều sau:

• Xác định và giải quyết vấn đề nhanh chóng
• Hiểu rõ hơn về cấu hình Netplan và DNS
• Tối ưu hóa cài đặt mạng trong môi trường ảo hóa

Nếu các phương pháp được giới thiệu ở đây không giải quyết được vấn đề của bạn, chúng tôi khuyên bạn nên tìm kiếm hỗ trợ thêm từ tài liệu chính thức của Ubuntu hoặc các diễn đàn (ví dụ: Ask Ubuntu).

Hãy thử các phương pháp phù hợp với môi trường của bạn và tận hưởng trải nghiệm Ubuntu thoải mái nhé!

Tham khảo

Netplan | Canonical Netplan

Backend-agnostic network configuration in YAML.…